Vatandaş hazırlıklı olsun: Dünyanın en pahalı eti bizde

Vatandaşın gündemi et fiyatları. Türkiye'de kilosu 50 liraya kadar çıkan kırmızı etin neden bu kadar pahalı olduğunu uzmanlara sorduk. İşte cevaplar: l Maliyetin yüzde 75'i yem. Devlet bu konuda üreticiye destek vermeli. Meralar yetersiz. l Sütçü ırk çoğunlukta. Etçi ırkın oranının artırılması şart

Akşam Gazetesi'nden Esin Gedik'in haberine göre Türkiye, akaryakıt, cep telefonu, içki, sigara gibi tüketim maddelerinin en pahalı kullanan ülkeler arasında yer alıyor. Aynı durum kırmızı et için de geçerli. Latin Amerika ülkelerinde 1 dolar, ABD'de 5-12 dolar, Avrupa Birliği ülkelerinde ise 5-15 euro arasında değişen kırmızı etin fiyatı Türkiye'de 25-45 TL arasında. Satın alma gücünü dikkate alarak hesapladığımızda Türkiye etin en pahalı yiyen ülkeler arasında yer alıyor. 2008-2009 yıllarında 40 liraya ulaşan etin kilogram fiyatını düşürmek için ithalat yolu açılmış ve etin fiyatı kademeli olarak bir düşüş yaşamıştı. Ancak önceki gün canlı ve kesilmiş et ithalatı vergilerinin yükseltilmesiyle kamuoyunda 'et yeniden artacak, 2009 yılına geri mi döneceğiz?' kaygısı oluştu.

Sektör temsilcileri, 2009 yıllarındaki seviyelerin yakın zamanda tekrarlanmasını beklemiyor ancak kırmızı et tehlikesinin sürdüğüne dikkat çekiyor. Türkiye şu anda yıllık 1 milyon ton olan et talebinin yüzde 92'sini iç pazardan karşılıyor. İthalatın oranı 2009 yılından bugüne yüzde 8'e düştü. Ancak iç pazardaki çarpık yapılaşma alınabilir seviyeye ne zaman ulaşacağımız sorusunu yanıtsız bırakıyor. Zira hayvancılıkta çözülmesi gereken çok ciddi sorunlar var. Besiciler, et sanayicileri ve perakendecilerin birleştiği nokta: Türkiye'de kırmızı et her zaman pahalıydı ancak çözüm için kalıcı önlemler almak yerine günlük politikalarla sorun daha da kronik hale getirildi.

 SÜT UCUZLADI, DİŞİ KUZULAR KESİME GİTTİ

 HAYVANCILIĞI bekleyen bir diğer tehlike ise yanlış kesim uygulamaları. Bu yıl kesilen kuzuların yüzde 35'inin dişi olduğunu belirten Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Yalçındağ, 'Süt üreticisi para kazanamayınca hayvanını kesime gönderiyor. Süt veren hayvanların kesilmesi çok verimli değil, ileride koyun bulmakta zorluk çekeceğiz' değerlendirmesini yaptı. Ali Kopuz da 'Dişi hayvan kesilirse et fiyatları artar. Son yıllarda yaşadığımız sorun bu' yorumunu yapıyor.

 KOMBİNE IRK GELİŞTİRİLMELİ

 TÜRKİYE'nin yaşadığı bir diğer sorun da hayvan ırkı profilinin çarpıklığı. Sektör temsilcileri, Türkiye'deki hayvan stokunun önemli bir kısmının sütçü ırk olduğuna dikkat çekerek 'Sütçü ırk, kırmızı et için çok efektif değil. Etçi ırk ise yem fiyatları fazla olduğu için pahalı bir seçenek. Dolayısıyla kombine ırk denilen sütçü-etçi ırkın artırılması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Yüzde 50 kombine ırk, yüzde 25 etçi, yüzde 25 ise sütçü ırk kombinasyonunun verimli ve sürdürülebilir olduğu ifade ediliyor.

 EN PAHALI YEM DE BİZDE

 KIRMIZI etin maliyetinin yüzde 75'ini yem oluşturuyor. Amerika ve ABD'de meraların çok geniş olması ve desteklenmesi nedeniyle yem maliyeti yok denecek kadar az. Türkiye'nin coğrafi yapısı nedeniyle meralar Avrupa'ya göre yetersiz. Bu nedenle suni yem kullanılması gerekiyor, bu da fiyatları artırıyor. Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ, bu soruna şu örnekle dikkat çekiyor: Avrupa'da her çiftliğin doğal merası olması zorunlu, yetiştirdikleri hayvanı doyuracak kadar arazileri var. Biz de ise var olanı bile kullanmıyoruz. Bu yıl kuraklık nedeniyle yem fiyatları çok arttı. Gelecek yıl da kuraklık olursa, ne saman ne de hayvan ithal edebiliriz.'

 KÖYLER BOŞALTILDI

 KIRMIZI Et Üreticileri Birliği Başkanı Ahmet Yücesan da meraların yetersizliğine dikkat çekerek 'Türkiye'nin en verimli meraları Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yer alıyor. Ama güvenlik nedeniyle köyler boşaltılıp yaylalara çıkmak yasaklanınca buralar kullanamaz hale geldi' diyor. Kopuzlar Et'in sahibi Ali Kopuz da yem sorununa dikkat çekerek devlet nakdi yardım yapmaktan vazgeçmeli önerisinde bulunuyor.

 ET NEDEN PAHALI?

 Kırmızı etin pahalı olmasını sektör temsilcileri şu nedenlere bağlıyor:
l Yem çok pahalı
l Süt fiyatları çok düşük
l Sütçü ırk çoğunlukta, etçi ırk daha az
l Meralar yetersiz, Güneydoğu'da köylerin boşaltılması bu sorunu daha da artırdı.