Usulsüz çalışan döviz büfelerine ceza yağdı

Büfeleri sıkı denetime alan Hazine Kontrolörleri Başkanlığı, kurallara uymayan büfelerin yaptığı işlemlerde 6 milyon 228 bin YTL'lik usulsüzlük tespit etti. Yetkili müesseselere yönelik geçen yıl ülke çapında kapsamlı incelemelerde bulunan Hazine kontrolörleri denetim planına aldıkları 298 müessesenin 51 milyon 778 bin yeni liralık işlem hacmini inceledi. Bununla ilgili 191 rapor düzenleyen kontrolörler incelenen miktarın 6 milyon 228 bin YTL'lik kısmı hakkında 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu'na göre yasal işlem yapılması talebinde bulundu. Yasal kovuşturmalar sonucu en az 341 bin YTL para cezası verilecek.

Konuyla ilgili açıklama yapan bir döviz büfesi yetkilisi, dalgalı kura geçilmesinin ardından sürekli zarar ettiklerini belirterek, “İş yapmayınca birçok işletme sahibi başka alanlara yöneldi. Bazı firmalar levha üzerinde çalışıp, usulsüz işlere bulaştı.” yorumunu yaptı. Önceki yıla kadar bin 200'ün üzerinde döviz büfesinin bulunduğu Türkiye'de bu rakam geçtiğimiz yıl 800'e kadar gerilemişti. Geçen yıl denetim planına alınan 298 yetkili müesseseyi incelemeye tabi tutan Hazine Kontrolörleri Kurulu Başkanlığı, 31 Aralık 2005 itibarıyla bu işletmelerle ilgili 191 rapor düzenledi. 45 işletmenin işlemlerini mevzuata uygun bulan denetim elemanları firmalarda Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu'na aykırı davranmak, muhasebe, kayıt sistemi ve bildirimleri uygun olmamak, nitelikli personel çalıştırmamak, kara para mevzuatı yükümlülüklerini yerine getirmemek, sigortasız işçi çalıştırmak ve ödenmiş sermayesini eksiltmek suçlarıyla ilgili usulsüzlük tespit etti. Dalgalı kur sistemi ve ekonomide sağlanan istikrar sebebiyle vatandaşın döviz alıp satma işini bırakması bir dönemin en parlak kazanç kapılarından biri olan döviz bürosu işletmeciliğini bitirme noktasına getirdi. İlk döviz bürosu 1989'da Ankara'da açıldı. Merkez Bankası'nın kurları enflasyon paralelinde düzenli olarak artırması ve art arda yaşanan krizler sebebiyle vatandaşlar dövize yüklenince, bürolar da kârlı mesleklerden biri haline geldi. Özellikle 1994 kriziyle birlikte büfelere olan ilgi daha da arttı. Sektör 1994'ten sonra 1997, 1998 ve 2001'deki krizlerde en parlak dönemlerini yaşadı. İki ay öncesine kadar dövizdeki durgun seyir sebebiyle zor günler yaşayan büfelerin yıldızı dövizde yaşanan dalgalanma ile tekrar parlamıştı.

DENETİM SONUÇLARI

2005 denetim planına alınan: 298

Rapora bağlanan: 191

Mevzuata uyan işyeri: 45

Yasal kovuşturma açılan: 133

Muhasebe, kayıt sistemi ve bildirimleri uygun olmayan: 89

Nitelikli personel çalıştırma yükümlülüğüne uymayan: 34

Kara para mevzuatını yerine getirmeyen: 2

Sigortasız işçi çalıştıran: 5

Ödenmiş sermayesinde eksilme tespit edilen: 33

Yeniden denetimi istenen: 1

Ercan Baysal/Zaman