Türkiye'nin en büyüğü değişmedi

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçlarında ilk sırayı geçmiş yıllarda olduğu gibi yine Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) aldı.

TÜPRAŞ, 2013' te 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv Sanayi AŞ izledi. Üçüncü sırayı ise 9 milyar 263  milyon 860 bin 1 lira ile Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) aldı.

İSO'nun ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırması sonuçları düzenlenen toplantı ile açıklandı. Araştırma sonuçlarına göre, 2013 yılında 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nun üretimden satışları, 2012 yılına göre yüzde 8,3'lik bir artışla 353 milyar 699 milyon liradan 383 milyar 36 milyon liraya çıktı. Ekonominin yüzde 4 oranında büyüdüğü bir yılda yaşanan bu büyüme rakamı "başarı" olarak değerlendirildi.  

Net üretimden satışlar baz alınarak inceleme yapıldığında TÜPRAŞ, 2013'de 39 milyar 729 milyon 407 bin 44 liralık net üretimden satışla birinci olurken, TÜPRAŞ'ı 9 milyar 714 milyon 212 bin 513 liralık net üretimden satışla Ford Otomotiv  Sanayi AŞ izledi.

2012 yılında beşinci sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 2013 yılı sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. İlk 10 kuruluş arasına girebilen tek kamu kuruluşu olan EÜAŞ'ın üretimden satışları 9 milyar 263 milyon 860 bin lira olarak gerçekleşti.

Dördüncü sırada yine bir otomotiv şirketi olan Oyak-Renault yer aldı. 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Oyak-Renault’un üretimden satışları 8 milyar 646 milyon 831 bin lira oldu. Son yıllarda beyaz eşya alanında gösterdiği başarıyla ilk 10’da yer alan Arçelik, 7 milyar 790 milyon 736 bin liralık üretimden satışlarıyla 2013'ün en büyük beşinci şirketi oldu.

Bir başka otomotiv şirketi TOFAŞ 5 milyar 818 milyon 911 bin lira ile altıncı sırada yer aldı. İlk 10 sıralamasında 2012 yılına göre iki basamak birden yükselen İçdaş Çelik, 5 milyar 640 milyon 702 bin liralık üretimden satışlarıyla yedinciliğe çıktı.

2012 yılındaki yerini koruyan Ereğli Demir Çelik 5 milyar 265 milyon 424 bin liralık üretimden satışıyla 2013 yılında sekizinci sırada yer aldı. Bir başka demir çelik şirketi, İskenderun Demir Çelik de 5 milyar 170 milyon 580 bin liralık üretimden satışıyla bir önceki yıla göre 2 basamak gerileyerek dokuzuncu oldu.

Bu grubun 2012'de 10. sırasında bulunan Aygaz, 2013 araştırmasında da yerini korudu. Aygaz'ın üretimden satışları 5 milyar 26 milyon 95 lira oldu. 

Karlılıkta kamu kuruluşları önde

Araştırmaya göre, üretimden satışlarda ilk 10’da yer alan firmalar değişmezken, karlılığa gelindiğinde daha farklı bir tabloyla karşılaşılıyor. 2012'de en karlı 10 sanayi kuruluşu içerisinde, kamu sektöründe faaliyet gösteren iki kuruluş yer alırken, 2013'te bu sayı 3'e çıkmış durumda. Bu sıralamada asıl dikkati çeken ise kar şampiyonu şirketler arasında imalat sanayi şirketlerinin azlığı. İsmini açıklamayan bir şirket dışındaki 9 şirketten sadece üçü, Mercedes-Benz Türk, Philip Morris ve Soda Sanayii imalat sanayiyi temsil ediyor. Diğerleri enerji ve madenciliği temsil ediyor. 

2013 yılında enerji kaynaklı iki sanayi şirketi kamu kuruluşu karlılıkta ilk iki sırada yer aldı. 2012 yılında en karlı firmalar arasında 12. sırada bulunan Elektrik Üretim AŞ, 2013'te 2 milyar 569 milyon 102 bin liralık karıyla birinci, 2012'nin en karlı şirketi olan Türkiye Petrolleri, 1 milyar 634 milyon 199 bin liralık karıyla, 2013 yılında ikinci oldu. Sıralamada üçüncü şirket ise isminin açıklanmasını istemedi. 

Karlılıkta dördüncü sırada 842 milyon liralık karla Eti Maden İşletmeleri, beşinci sırada 805 milyon liralık karıyla Mercedes-Benz Türk bulunuyor. 761 milyon liralık karla altıncı sırayı alan Philsa Philip Morris’i yedi ve sekizinci sırada iki maden şirketi takip ediyor. Bu firmalar sırasıyla 669 milyon lira ve 543 milyon liralık karlarıyla Tüprag Metal ve Koza Altın. 

Dokuzuncu sırada kimya sektöründe faaliyet gösteren Soda Sanayii AŞ’nin 523 milyon lira kar ile önceki yıla göre büyük bir çıkış yaptığı görülüyor. Bir diğer madencilik firması olan Eti Bakır ise 442 milyon liralık karıyla 2013 sıralamasında onuncu sırada yer aldı.

TÜPRAŞ ihracatta da lider

Türkiye’nin en büyük şirketi TÜPRAŞ, üretimden satışlardaki liderliğini ihracatta da koruyor. Toplam 4 milyar 118 milyon dolarlık ihracatıyla listenin zirvesinde yer alıyor. Ardından gelen diğer iki şirket de sırasıyla 3 milyar 696 milyon dolar ve 3 milyar 523 milyon dolarlık ihracat tutarlarıyla Ford Otomotiv ve Oyak-Renault oldu. 

TOFAŞ bu klasmanın dördüncüsü ve onu 2012 yılına göre bir sıra gerileyen Arçelik izliyor. 2012 yılının onuncusu olan Toyota Otomotiv, 2013'te altıncılığa yükseldi. Vestel Elektronik 2013 yılında bir sıra gerileyerek yedinci sırada yer aldı. OMV Petrol Ofisi listede sekizinci sıradaki yerini korurken, onu İçdaş takip etti. Bosch ise 2012 yılında on birinci sıradayken bir basamak yükselerek en büyük 10 ihracatçı sıralamasına onuncu sıradan girmeyi başardı.

En büyük 100 sanayi kuruluşu

İSO'nun "Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" 2013 yılı araştırmasında ilk 100 sıralaması ve önceki araştırmadaki yerleri şu şekilde: 

2013 Sıra No    2012 Sıra No    Kuruluşlar    Üretimden
Satışlar (Net)
(TL)
1    1    TÜPRAŞ-Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.    39.729.407.044
2    2    Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.    9.714.212.513
3    5    EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü    9.263.860.001
4    3    Oyak-Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.    8.646.831.598
5    4    Arçelik A.Ş.    7.790.736.897
6    6    TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.    5.818.911.878
7    9    İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi A.Ş.    5.640.701.549
8    8    Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş.    5.265.424.361
9    7    İskenderun Demir ve Çelik A.Ş.    5.170.580.044
10    10    Aygaz A.Ş.    5.026.095.220
11    12    Çolakoğlu Metalurji A.Ş.    4.504.671.148
12    29    Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş.    4.203.818.225
13    11    PETKİM Petrokimya Holding A.Ş.    3.862.135.599
14    13    Mercedes-Benz Türk A.Ş.    3.512.714.226
15    14    Vestel Elektronik San. ve Tic. A.Ş.    3.501.412.952
16    17    Unilever San. ve Tic. T.A.Ş.    2.983.755.234
17    22    Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş.    2.966.511.509
18    16    Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.    2.746.661.573
19    23    Er-Bakır Elektrolitik Bakır Mamülleri A.Ş.    2.403.830.933
20    21    Milangaz LPG Dağıtım Tic. ve San. A.Ş.    2.390.595.958
21    25    Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı    2.358.965.819
22    20    İpragaz A.Ş.    2.357.598.000
23    24    Kroman Çelik Sanayii A.Ş.    2.291.359.030
24    26    Sarkuysan Elektrolitik Bakır San. ve Tic. A.Ş.    2.267.423.163
25    37    Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.    2.266.584.895
26    15    Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu    2.212.592.358
27    30    Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş.    2.038.213.585
28    28    Borçelik Çelik San. Tic. A.Ş.    1.962.733.084
29    -    -    -
30    39    Bosch San. ve Tic. A.Ş.    1.927.316.697
31    33    Coca-Cola İçecek A.Ş.    1.903.033.713
32    73    Eti Gıda San. ve Tic. A.Ş.    1.854.392.895
33    43    Ak Gıda San. ve Tic. A.Ş.    1.837.840.136
34    32    Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.    1.835.659.651
35    46    Aselsan Elektronik San. ve Tic. A.Ş.    1.833.875.752
36    31    Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. ve Tic. A.Ş.    1.826.825.872
37    34    KARDEMİR Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş.    1.792.772.890
38    36    AKSA Akrilik Kimya Sanayii A.Ş.    1.782.893.094
39    44    Konya Şeker San. ve Tic. A.Ş.    1.781.169.269
40    27    Diler Demir Çelik Endüstri ve Ticaret A.Ş.    1.706.694.195
41    38    İzmir Demir Çelik Sanayi A.Ş.    1.629.299.849
42    41    Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü    1.628.735.733
43    45    Yıldız Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.    1.621.740.410
44    58    Banvit Bandırma Vitaminli Yem Sanayii A.Ş.    1.582.405.302
45    35    Yolbulan Baştuğ Metalurji Sanayi A.Ş.    1.569.453.029
46    42    Kastamonu Entegre Ağaç San. ve Tic. A.Ş.    1.549.612.944
47    87    Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş.    1.535.199.242
48    40    Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş.    1.525.998.064
49    53    Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü    1.510.892.677
50    55    Sanko Tekstil İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş.    1.506.235.134
51    56    SÜTAŞ Süt Ürünleri A.Ş.    1.482.822.194
52    60    Abalıoğlu Yem-Soya ve Tekstil Sanayi A.Ş.    1.396.691.739
53    54    Enerjisa Enerji Üretim A.Ş.    1.360.186.107
54    50    BRİSA Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş.    1.336.904.285
55    57    Oltan Gıda Maddeleri İhr. İth. ve Tic. Ltd. Şti.    1.312.568.614
56    59    Assan Alüminyum San. ve Tic. A.Ş.    1.294.475.954
57    51    Toros Tarım San. ve Tic. A.Ş.    1.252.164.520
58    49    Borusan Mannesmann Boru San. ve Tic. A.Ş.    1.188.809.197
59    47    MMK Metalurji San. Tic. ve Liman İşletmeciliği A.Ş.    1.184.394.016
60    66    Yücel Boru ve Profil Endüstrisi A.Ş.    1.176.753.334
61    75    Akçansa Çimento San. ve Tic. A.Ş.    1.164.214.836
62    63    Hayat Kimya Sanayi A.Ş.    1.157.463.652
63    67    Tüprag Metal Madencilik San. ve Tic. A.Ş.    1.152.515.050
64    52    Yazıcı Demir Çelik Sanayi ve Turizm Ticaret A.Ş.    1.146.686.807
65    65    HES Hacılar Elektrik San. ve Tic. A.Ş.    1.142.948.125
66    74    Sasa Polyester Sanayi A.Ş.    1.141.043.743
67    69    Türk Pirelli Lastikleri A.Ş.    1.136.793.315
68    70    Siemens San. ve Tic. A.Ş.    1.136.649.500
69    78    Delphi Automotive Systems Ltd. Şti.    1.087.432.115
70    48    Kaptan Demir Çelik Endüstrisi ve Ticaret A.Ş.    1.085.246.183
71    62    Aksa Enerji Üretim A.Ş.    1.072.842.369
72    81    Soda Sanayii A.Ş.    1.071.959.226
73    71    Ekinciler Demir ve Çelik Sanayi A.Ş.    1.044.972.695
74    83    TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.    1.016.203.108
75    76    C.P. Standart Gıda San. ve Tic. A.Ş.    1.016.143.192
76    61    Nursan Metalurji Endüstrisi A.Ş.    1.003.097.632
77    77    S.S. Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği    992.124.239
78    90    Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş.    966.017.975
79    86    Keskinoğlu Tavukçuluk ve Damızlık İşletmeleri San. Tic. A.Ş.    944.069.996
80    91    Tezcan Galvanizli Yapı Elemanları San. ve Tic. A.Ş.    942.545.924
81    93    Ülker Çikolata Sanayi A.Ş.    936.569.805
82    72    Koza Altın İşletmeleri A.Ş.    931.771.503
83    64    Ege Çelik Endüstrisi San. ve Tic. A.Ş.    909.299.167
84    68    Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayii A.Ş.    897.490.011
85    94    Gülsan Sentetik Dokuma San. ve Tic. A.Ş.    891.227.728
86    96    Şenpiliç Gıda Sanayi A.Ş.    890.311.048
87    88    Çimsa Çimento San. ve Tic. A.Ş.    884.345.009
88    128    Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş.    878.798.569
89    101    BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama San. ve Tic. A.Ş.    869.182.275
90    79    Goodyear Lastikleri T.A.Ş.    859.517.125
91    110    Küçükbay Yağ ve Deterjan Sanayi A.Ş.    841.913.644
92    184    Karakaş Atlantis Kıymetli Madenler Kuyumculuk Telekomünikasyon San. ve Tic. A.Ş.    836.769.182
93    151    Karsan Otomotiv San. ve Tic. A.Ş.    824.128.265
94    100    Türk Henkel Kimya San. ve Tic. A.Ş.    818.607.008
95    337    Genpower Jeneratör San. ve Tic. A.Ş.    818.260.079
96    104    Pınar Süt Mamülleri Sanayi A.Ş.    808.642.800
97    105    Trakya Cam Sanayii A.Ş.    807.951.976
98    84    Boytaş Mobilya San. ve Tic. A.Ş.    800.145.907
99    85    Besler Gıda ve Kimya San. ve Tic. A.Ş.    793.753.157
100    92    Erpiliç Entegre Tavukçuluk Üretim Pazarlama ve Tic. Ltd. Şti.    791.839.521