Türkiye'nin 2011 falından ne çıktı?

2010, kriz yarasının sarıldığı yıl oldu. Sektörlerin 2011 beklentisi ise istikrarın korunması. Firmaların kendi sektörlerine dair büyüme tahminleri de bu beklentiyi teyit ediyor.

Küresel krizin tüm dünyada etkisini gösterdiği 2009’da yüzde 4,7 küçülen Türkiye ekonomisi, 2010 yılını ise birçok gelişmiş ülkeyi geride bırakarak yaklaşık yüzde 7’lik büyüme ile kapatmaya hazırlanıyor. 2010, krizin yıprattığı ekonomide toparlanmaya geçiş yılı olurken, 2011’de ise mevcut kazanımların korunması önem kazanacak. Yeni yılda Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı cari açık ve enflasyon olacak.

Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Program’da 2011 için öngörülen büyüme oranı yüzde 4.5. Uluslararası Para Fonu (IMF) ise yeni yılda Türkiye için yüzde 3.6’lık bir büyüme tahmini yaptı. 2010 yılını değerli TL ve kısa vadeli sıcak para girişlerini tartışarak geçiren ekonominin aktörleri, yeni yılda bir yandan ertelediği yatırımlara hız verecek diğer yandan finansal yapısını sağlamlaştırmaya çalışacak.

2010’da Mali Kural’ın ertelenmesi ile panikleyen iş dünyası, Orta Vadeli Program’da açıklanan hedefler ve Merkez Bankası’nın ekonomiyi soğutmak için aldığı tedbirler sonrasında ise adeta derin bir “oh” çekmiş oldu.

Sektörler yaraları sardı

Otomotiv, tekstil, perakende gibi ekonominin itici gücü olan sektörler, 2010’da kriz kayıplarını büyük oranda telafi etmeyi başardı. Konut ve gemicilik gibi sektörlerde ise kriz durgunluğu 2010’da da kendisini gösterdi. Tekstil sektörü yılın ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20,1’lik ihracat artışına imza atarken, otomotiv pazarı da bu dönemde yüzde 11 büyüdü. Ekonomideki her geçen yıl artan perakende sektöründe 2011’de yaklaşık 50 yeni AVM açılması için 5 milyar dolarlık yatırım yapılması bekleniyor. Beyaz eşyada ise üretim ve satışta 2009 rakamları aşıldı. Elektrikli süpürgede üretim yüzde 45 artarken, buzdolabı üretiminde 5 milyon adet sınırı aşıldı. Türkiye’ye ilk 9 ayda gelen turist sayısı 23 milyonu geçerken, turist sayısı bir önceki yıla göre yüzde 7 artmış oldu. Turizmde 2011 hedefi ise 30 milyon turist ve 24 milyar dolar turizm geliri. İhracatın da yıllık bazda yüzde 15’i geçmesi beklenen artış hızı ile yıl sonunda 110 milyar doları aşması bekleniyor.

Kriz nedeni ile bir miktar

artan işsizlik oranı da 2010 yılında hafif fren yaptı. TÜİK’in verilerine göre, eylül ayında işsizlik geçen yılın aynı dönemine göre 2.1 puan azalarak yüzde 11.3 olarak gerçekleşti. İşsiz sayısı ise resmi rakamlara göre 462 bin kişi azalarak 2 milyon 934 bin oldu.

Bütçe gelirleri % 20 arttı

Yeni yılda ekonomi dünyasının en çok tartışacağı konular 40 milyar dolara dayanan cari açık ve enflasyon canavarının yeniden dirilme ihtimali olacak. Merkez Bankası’nın çekirdek enflasyonda düşüş eğiliminin sürmesine rağmen, 2011’in ikinci yarısından itibaren enflasyonun yükselişe geçeceğine dair öngörüsü bir süredir unutulmuş olan “enflasyonlu hayat” tartışmalarını yeniden başlatabilir. Geçen yıl özellikle ihracatçıların gündeminden düşmeyen dolar kurunun da yeni yılda 1.50-1.55 bandında seyretmesi bekleniyor.

Kendi ligindeki ülkelere kıyasla 2010’da başarılı bir ekonomi yönetimi gerçekleştiren Türkiye’de, kamu maliyesi de ciddi düzelme gösterdi. Bu dönemde bütçe açığı yüzde 47,8 azalırken, bütçe gelirleri yüzde 20, vergi gelirleri ise yüzde 22,7 arttı. Ayrıca yılın son günlerinde açıklanan tarihi vergi affı düzenlemesi de, toplumun tüm kesimlerinde heyecan yarattı. Bu arada Meclis’teki siyasi partilerin Haziran 2011’de gerçekleştirilecek genel seçimler öncesinde Türk Ticaret Kanunu ve Borçlar Kanunu’nun çıkarılmasında görüş birliğine varması da 2010’un son günlerinde ekonomi gündemine oturan iyi haberlerden biri oldu.

OVP’de büyüme yüzde 4,5

Hükümetin hazırladığı Orta Vadeli Program’da Türkiye’nin 2011 yılında 781 milyar dolarlık bir gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) ulaşması öngörülüyor. Bu tahmin çerçevesinde konulan büyüme tahmini ise yüzde 4,5. Orta Vadeli Program’da iç talebi kısmaya yönelik politikalara paralel olarak tüketimin de yüzde 4,5 oranında büyüyeceği öngörülüyor. Hükümetin işsizlik oranı tahmini yüzde 12 gibi yüksek bir düzeye çıkarken, ihracat beklentisi 127 milyar dolar. İthalat da 199 milyar dolar tahmin ediliyor. Turizm gelirini 2011’de 23.8 milyar dolar olarak planlayan hükümet, enflasyonu de yüzde 5,3’e düşürmeyi amaçlıyor.

TeknoSA Genel Müdürü Mehmet Nane: Perakende en az yüzde 10 büyüyecek
Perakende sektörünün 2011’de enflasyon hariç minimum yüzde 10 büyümesini öngörüyoruz. Ülke ekonomisinde de yaklaşık yüzde 6 büyüme olur. Dolar –Euro paritesi 1,30-1,40 civarında, dolar kuru 1,50-,165 bandında euro kuru ise 1,95-2,05 bandında seyreder. 2011’de de 2010’da olduğu gibi 80 bin yeni istihdam yaratırız.

TIRSAN Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Nuhoğlu: Lojistikte 2011 altın yıl olacak
2011’de döviz kurunun bu yılki seviyelerini koruyacağını düşünüyorum. Sektördeki ertelenmiş yatırımlar 2011’de hayata geçecek. Yurtiçinde kamyondan çekici ve treylere dönüş var. Bu durum sektörün büyümesini 2009’a göre yüzde 100 artıracak diye bekliyoruz. Son 3 aydır çok iyi bir ivme yakaladık. 2007 değil ama 2006 seviyelerini yakalarız.

Dumankaya İnşaat Başkanı Ali Dumankaya: İnşaatta % 15 büyüme hedefi
Dolar kurunun son günlerdeki yükselişinin 2011’de de sürmesini beklemiyorum. Kur ortalama 1,50 seviyelerinde seyreder. Biz bu yıl yüzde 30’a yakın bir büyüme yakaladık. Önümüzdeki yıl da hedefimiz yüzde 50 büyüme. İnşaat sektöründe ise yaklaşık yüzde 15 büyüme öngörüyoruz. Türkiye ekonomisinde ise yüzde 5’lik bir büyüme olur.

ÇEKSAN Gemicilik Başkanı Murat Bayrak: Gemiciler bu yıldan da umutsuz
Yeni yılda gemi inşa sektöründe büyüme beklentimiz yok. Küresel krizden ağır etkilendiğimiz için 2011’de eksilere düşmemek başarı olacak. Dünyadaki gelişmelere bağlı olarak artıya geçmeyi umuyoruz. Türkiye ekonomisi ise şu anda suni bir büyüme içinde.

Efe Rakı Yönetim Kurulu Başkanı Egemen Demirtaş: Alkollü içkide durgunluk var
Efe Rakı alarak 2011’de ciro bazında yüzde 20 büyümeyi hedefliyoruz. Ancak sektör bazında ciddi bir büyüme beklemiyoruz. Türkiye ekonomisinde ise 2001 yılında büyüme oranının yüzde 5 olacağını tahmin ediyoruz. Dolar kurunun ise Merkez’in aldığı son önlemler sonrasında 1,6 civarında olmasını öngörüyoruz.

Gülle Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Gülle: Tekstilcinin hızını hammadde kesecek
2011’de sektörün yüzde 15 büyümesini bekliyoruz. Aslında hammadde fiyatlarında artış olmasa bu büyüme yüzde 25’e kadar çıkardı. Şirket olarak yüzde 35-40 aralığında büyüyeceğiz. Dolar kurunda beklentimiz 1,50-1,55 bandı. İhracatta 2008 rakamlarını yakalarsak. İstihdam konusunda yüzde 10 büyüme beklesek de kalifiye eleman açığımız sürüyor.

Antalya Ela Quality Otel sahibi Ahmet Akbalık: Turizmde yeni yatırımlar yolda
Turizm sektöründe 2011’de yüzde 10’luk bir büyüme olmasını bekliyorum. Biz ise bu yıl yatırımlara hız vererek hem güneyde hem İstanbul’da otel projemizi hayata geçirmek istiyoruz. Türkiye’nin büyümesinin % 7-8 olması gerekiyor ki, yatırım hızımızı kesmeyelim. Dolar kurunda Merkez’in politikaları belirleyici olarak. Beklentimiz kurun 1,6 seviyelerinin üstüne çıkması.

Aram Ekin Duran/Radikal