Siyasi-ekonomik risk arttı,Türkiye kayıpta fark attı

Türkiye global dalgalanmaya içerde siyasi ve makro ekonomik problemlerle boğuşurken yakalandı. Bunun faturası da Türk Lirası'nın son 15 günde yüzde 15.5 değer yitirmesi ile ortaya çıktı. Dünya borsalarında sert düşüşlerin başladığı 9 Mayıs'tan bu yana da İMKB-100 yüzde 12.5 değer yitirdi. Öyleki aylardır 1.30 seviyelerine demir artmış olan dolar kuru 1 anda 1.50 YTL'nin üzerine çıktı. 45 binin üzerindeki borsa 40 bin puanın da altına indi. Bu da global dalgalanmalardan büyük darbe alan Türk ekonomisinin ne kadar kırılgan bir yapıya sahip olduğunu gösterdi.

 Aynı dönemde Türkiye'nin karşılaştırıldığı bir çok gelişmekte olan ülkenin piyasalarında bu büyüklükle kayıplar yaşanmadı. Türkiye'deki yangını büyüten en önemli gelişmelerin başında ise erken seçim tartışmalarının yabancı yatırımcılar üzerinde yarattığı olumsuz etki oldu. Ayrıca Danıştay'a gerçekleştirilen saldırı da yatırımcıyı ürkütmeye yetti.

Cari dengesinin milli gelire oranı yüzde 1.9 olan fazla veren Brezilya para birimi real aynı dönemde yüzde 6 değer yitirdi. Seçim yılı olan ülkenin borsası yüzde 9 düştü. Avrupa Birliği kapasını aralamış olan ve cari açığının milli gelire oranı yüzde 1.9 olan Polonya'da borsa yüzde 4,5 kaybederken para birimi dolar karşısında sadece yüzde 0.1 eridi. Çek Cumhuriyeti'nde borsa yüzde 5 kan kaybederken, cari açığın milli gelire oranı yüzde 2.1 olan ülkenin parası değer kaybetmek yerine para girişi ile yüzde 1.8 değer kazandı. Petrol gelirleri sayesinde yüzde 11.3 oranında cari fazla veren Rusya'da para birimi yüzde 2.9 değer kazandı.

DANIŞTAY ETKİSİ BÜYÜK

İşte bu tabloyu hazırlayan iç ve dış etkenler şunlar:
Düşen enflasyon nisanda yine sürpriz yaptı. Moraller bozuldu. Bir anda milli gelire oranı yüzde 7'ye ulaşan cari açık akla geldi.

Maliye'nin yabancı yatırımcılar için vergi incelemesi başlattığı söylentisi piyasayı çalkaladı.

Sosyal Güvenlik Reformu'nun veto edilmesi ve erken seçim tartışmalarının alevlenmesi tedirginliği artırdı.

9 Mayıs'ta ABD'den gelen faiz artırımı global dalgalanmanın fitilini ateşledi.

Hafta başında yabancı yatırımcıların risk gördüğü ülkelerden hızla çıkmaya başlaması piyasalardaki yangını artırdı.

Tam düzelme yaşanırken, 17 Mayıs'taki Danıştay'a gerçekleştirilen saldırı dengeleri bozdu.

ABD'de yüksek çıkan enflasyonda faiz artırımlarının süreceği beklentisini güçlendirince piyasalardaki yangın kalıcı oldu.

Yavuz Barlas