Kazaklar da Türkiye'yi seçti

Karadeniz'de rafineri için fizibilite çalışmaları yapan KazMunaiGaz, Kazak petrolünün Akdeniz'e taşınması hedefi çerçevesinde Türkiye'de bir rafineri kurma fikrini benimsiyor. Şirketin Karadeniz'de rafineri kurulmasa bile Zonguldak'ta rafineri kurmak için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) resmi başvurusunu yapan Rus Lukoil'le yapılacak bir konsorsiyuma da sıcak baktığı belirtiliyor.

KAZAKİSTAN'IN PETROL ÜRETİMİ GİDEREK ARTIYOR

Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrası Kazakistan petrol üretimini iki katına yükseltip günde bir milyon varilin üstüne çıkarmıştı. Böylece Kazakistan, dünyanın en çok petrol ihraç eden 20 ülkesinden biri olmuştu. Kazak yönetimi önümüzdeki 10-20 yıl içinde petrol üretimini üç katına çıkarıp, dünyanın önde gelen petrol ihracatçısı ülkelerinden biri haline gelmeyi hedefliyor. Kazakistan'da halen petrol üretiminin yaklaşık 85'i yabancı firmalar, yüzde 15'ini de KazMunaiGaz tarafından yapılıyor. Bu arada petrolünü Kafkaslar ve Akdeniz'e taşımak isteyen Kazakistan, Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı ile petrolünün taşınmasına ilişkin anlaşmayı 16 Haziran 2006 tarihinde imzalamıştı.

TÜRKİYE'DE RAFİNERİ YARIŞI

Önceki ay Petrol Ofisi ve geçtiğimiz hafta Çalık Enerji Indian Oil Corporation ile birlikte Ceyhan'a, bu hafta da Rus şirketi Lukoil Zonguldak'a rafineri kurmak için EPDK'ya başvurmuştu. Bu çerçevede Rus Lukoil şirketi yaklaşık 3 milyar dolar yatırım ile 8-10 milyon ton kapasiteli bir rafineri kurmak için EPDK'ya resmi başvurusunu yapmıştı. Çalık ile Indian Oil de 4,9 milyar dolarlık yatırım ile 15 milyon ton kapasiteli bir yatırım yapmayı planladığını açıklamıştı. Geçen Haziran ayında Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'nın yapılması konusunda lisans alan Çalık Grubu, bu boru hattı ile yılda 70 milyon ton ham petrolü Ceyhan'a indirmeyi planlıyor. Söz konusu grubun Ceyhan'da bir rafineri kurması BTC hattının yanı sıra, bu açıdan da önem kazanıyor.

İTHALATA BAĞIMLI TÜRKİYE İÇİN AVANTAJ

Enerji uzmanları, planlanan rafineri ve petrokimya tesisleri ile yüksek miktarda petrokimya ithalatı yapan Türkiye'nin bu alandaki açığının önemli bir bölümünün karşılanacağını belirtiyor. Türkiye'nin 2005 yılında rafineri kapasite açığının yüzde 20'ye ulaştığını ve 6 milyon ton ürün ithalatı yapıldığını belirten uzmanlar, özellikle 2007 yılından itibaren Euro4 standartlarında düşük kükürtlü akaryakıt üretiminin zorunluluğu ve Türkiye petrol piyasasının hızla gelişmesinin rafineri kurulmasına olan ihtiyacı artırdığını belirtiyorlar. Uzmanlar, özellikle motorin, jet yakıtı gibi ürünlerin yanında petrokimya ürünlerinde de yüzde 60'la varan ithalat bağımlılığının planlanan rafinerilerle azalacağını belirtiyor.

LİSANS SÜRECİ

Rafineri lisansı alınabilmesi için uzun bir prosedürün tamamlanması gerekiyor. Bu kapsamda EPDK yatırımcının, 'yatırım değerlendirme dosyası, tarife dosyası, pazarlama projeksiyon önerisi, ortaklar ve hisse dağılımı' gibi evraklarını incelemeye alıyor. Ayrıca EPDK, rafinerinin kurulacağı yerde çevre ve insan sağlığı açısından bir risk oluşturmadığına dair gayri sıhhi müeseseseler raporu, açılma ruhsatı gibi belgeleri de istiyor. Temin projeksiyonu, satış ve icra projeksiyonu, mecra ve emniyet şeridi dosyası gibi belgeler de incelenecek, eksiklikler tamamlandığında lisans 15 içinde verilebiliyor.