İthalata ‘Kırmızı Hat’ freni! Sanayici Ankara’dan acil geri adım bekliyor

İthalatçıya gümrük işlemlerinde bir iyi bir kötü haber geldi. Ticaret Bakanlığı, salgınla mücadele sürecinde ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik aldığı önlemler kapsamında Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKS) sahibi firmaların ithalat işlemlerinde de Mavi Hat'tan yararlanmasına imkân tanıdı. Ancak dün başlayan bir başka uygulama ile ithalatçının sevinci yarım kaldı. Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası (YYS) ve diğer ayrımlar yapılmadan tüm ithalat beyannameleri ‘Kırmızı Hat’ta yönlendirilmeye başladı.

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü, 22 Nisan'da gümrük işlemlerinin kolaylaştırılmasına yönelik hayata geçirilen yeni uygulamaları duyurdu. Bu kapsamda; OKS Belgesi sahibi firmaların koronavirüs salgını ile mücadele süresince ithalat işlemlerinde de Mavi Hat'tan yararlanmasına imkan tanınması, sektör temsilcileri tarafından en önemli maddelerden biri olarak değerlendirildi.

Bilindiği gibi A ve B sınıfı OKS belgelerinin 15 Ağustos 2017’de kaldırılmasıyla birlikte ithalat işlemlerinde Mavi Hat yürürlükten kaldırılmıştı. Mavi Hat; Bakanlıkça belirlenen OKS'ye sahiplerinin ihracatta yararlandığı, eşyanın çıkış işlemlerinin tamamlanmasından önce belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı hat olarak öne çıkıyor. Diğer yandan, gümrük vergilerinin kamu bankalarınca tahsili de ileri bir tarihe ötelendi. Yetkilendirilmiş Yükümlü Derneği Başkanı Mehmet Altay Yeğin, “Gerçekleştirilen bu hamleler dış ticareti canlandırır ve teması en aza indirir” derken, Gümrük Müşaviri İlhan Bulut da gümrük işlemlerine muhatap olan her firmayı yakından ilgilendiren bu uygulamanın öngörülebilir bir süre için canlı ve cansız varlıklarla teması önemli ölçüde ortadan kaldıracağını ifade ederek, “Bu dönemde alınmış radikal, radikal olduğu kadar da faydalı bir karar” dedi.

İthalatta işlemler kilitlendi

Sektör temsilcileri, ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik önlemleri memnuniyetle karşılarken, öte yandan dün başlayan başka bir uygulama sektörde büyük endişe yarattı. YYS ve diğer ayrımlar yapılmadan tüm ithalat beyannamelerinin, eşyanın evrakları ile birlikte kendisinin de fiziki olarak kontrole tabi tutulduğu kırmızı hatta yönlendirilmeye başladı.

Sektör temsilcileri, dün itibarıyla tüm Türkiye’de ithalatın neredeyse durma noktasına geldiğini dile getirdi. Ticaret Bakanlığı, gümrüklere gelen eşyaların ithalatında fiziki kontrol yapılarak eşyanın ithaline izin verilmesini ifade eden Kırmızı Hat uygulamasını tüm eşyalara yayınca, gümrüklerin kilitlendiği aktarıldı. Normalde Türkiye’de ithalatta yüzde 12-13 civarında olan Kırmızı Hat oranının neredeyse yüzde 100’e çekilmesiyle ilaç, hammadde, gıda ürünleri gibi kritik ürünler dahil hiçbir ürün ithal edilemediği belirtildi.

20 konteynerin 1 gün beklemesi bin dolar!

Mehmet Altay Yeğin, gerçekleştirilen bu uygulamanın zamansız bir uygulama olduğunu dile getirerek, “Bir an önce kriterin kaldırılması ve sistemin eksiye dönmesini bekliyoruz” dedi. Gümrük Müşaviri İlhan Bulut da ithalatta kolaylaştırıcı önlemlerin alınmasının ardından haftanın ilk gününde büyük sıkıntıyla karşılaştıklarını dile getirerek, “Mavi Hat’tan işlem görmesi düşünülen ithalat beyannamelerinin bırakın önceki dönemdeki gibi Sarı Hat'tan (belge kontrolü) işlem görmesini, büyük bir kısmının Kırmızı Hat’ta yani eşyanın fiziki kontrolünden geçmesi gümrüklerde şok bir yoğunluğa neden oldu. Bu karışıklığın kısa sürede giderileceğini umuyoruz 20 konteynerin bir gün limanda beklemesinin bin dolar maliyeti var” dedi.

İthalatçının kulağı Ankara’da

Ticaret Bakanlığı’ndan gelen şifahi talimatla 1 Mayıs 2020'ye kadar şu uygulamalar geçerli olacak: “İthalatta eşyanın kontrolünü yapan muayene memurları, minimum seviyeye indirilecek ve ihracata kaydırılacak; işlemleri yapacak personele idari izin verilmeyecek. İthalatta mesai kabul edilmeyecek. Gümrüğe gelen eşyaların kimyevi tahlil işlemleri yavaşlatılacak. Tescilli ithalatlar da Sarı Hat'lar, Kırmızı Hat’ta çevrilecek; yeni tescilleri de Ticaret Bakanlığı bünyesindeki risk analizi birimince otomatik olarak Kırmızı Hat'ta atılacak.”

Sanayiciler, fiilen 4 Mayıs'a kadar gümrüklerden çekilememesiyle, üretim bantlarında hammadde bekleyen fabrikalar ciddi sıkıntı yaşayacağı gibi, ithal edilen ürünler için büyük miktarlarda demoraj ve ardiye ücretleri ödeneceği, ayrıca diğer ülkelerin de Türkiye’ye benzer tedbirler uygulamaları da gündeme gelebileceği endişesini paylaştı. Sorunun çözümü için sanayicilerin, ithalatçıların kulağının Ankara’da olduğu vurgulandı.

Şoförlere 14 gün karantina kalktı

İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, uluslararası yük taşımacılığı kapsamında Türk ve yabancı uyruklu sürücülerin Türkiye’ye giriş-çıkışlarına ve Türkiye üzerinden üçüncü ülkelere transit geçişlerine yönelik yeni bir genelge yayınladı. Buna göre; Irak ve İran sınırları hariç Türkiye’ye giriş yapan Türk ve yabancı sürücüler için 14 gün karantina şartı kaldırıldı. Yabancı şoförler ancak üç gün içerisinde Türkiye’den çıkacağını taahhüt ederse bu uygulamadan yararlanacak.

UND: Tamam zamanında ve yerinde bir karar

UND Strateji ve İş Geliştirme Başkanı Fatih Şener, “Türk şoförlerin 14 gün karantinada kalması, lojistik firmalarında önemli derece sürücü problemi yatıyordu. Yabancıların karantinaya alınması ise Ukrayna, Polonya, Macaristan gibi ülkelerde Türk süreciler karşı bir mütekabiliyet başlatma hazırlıklarını tetiklemişti. Alınan bu karar tam zamanında ve yerine oldu” dedi.

OKS'nin ithalatta yetkileri artırıldı

? OKS Belgesi sahibi firmalar, salgınla mücadele süresince ithalat işlemlerinde de mavi hattan yararlanabilecek.

? Gümrük vergilerinin kamu bankalarınca tahsili ileri bir tarihe ötelenecek.

? Sarı ve Kırmızı Hat kriterlerinin en düşük seviyeye çekilecek.

? A.TR, EUR 1 ve diğer menşe belgelerinin teminat alınmaksızın sonradan ibrazı ile ilgili uygulamanın 31 Aralık 2020’ye kadar uzatılacak.

? OKSB sahiplerinin 42/A maddesindeki kriterleri taşısın veya taşımasın ihracatta mavi hattan faydalanacak,

? Gemi ve tırlara ait varış bildirimin varış gerçekleşmeden önce onaylanması varış öncesi ithalat uygulamasının firma ayrımı gözetmeksizin uygulanacak.

Aysel Yücel/Dünya