Elektrik üreticileri ne istiyor?

Cumartesi günü yaşanan elektrik kesintisi sonrasında hedef haline gelen otoprodüktör (kendi elektriğini kendi üreten) santrallerinin temsilcileri, saat 22.00'den itibaren şalter indirip kamu elektriğine yönelmelerinin sebebini ”doğalgaz fiyatlarında son 3 yılda yüzde 60'lık” artış olmasına karşılık, elektriğe zam yapılmaması olarak gösteriyor.

Sektör temsilcileri gelinen noktada çözüm olarak, elektrik iletim ve dağıtım bedellerinin yeniden değerlendirilmesi ve ÖTV'nin kaldırılmasını istiyor. Otoprodüktörlerin elektrik üretiminin tamamına yakın önemli bir kısmında yakıt olarak doğalgaz kullanıldığına dikkati çeken sektör temsilcileri, bu durumun maliyetleri yükselttiğini, TEDAŞ'ın ise 3,5 yıldır elektriğine zam yapmaması nedeniyle kamu elektriğinin daha ucuz hale geldiğini kaydettiler.

ARIZA, TARTIŞMAYI SU YÜZÜNE ÇIKARDI

Bu arada otoprodüktörlerin bir süredir, saat 22.00'den sonra üretimi durdurup devletten elektrik alması, Bursa Doğalgaz Çevrim Santrali'nden enerji iletimde Cumartesi akşama yaşanan arızayla farklı bir boyuta taşındı.
Arızanın yanı sıra otoprodüktörlerin 22.00'den sonra devreden çıkması sonucu, sistemde aşırı yüklenmeden kaynaklanan arızalar meydana geldi. Bir başka deyişle Geçen cumartesi Türkiye'nin batısında 13 ilin karanlığa bürünmesinin ardında, otoprodüktörlerin kendilerini geri çekmesinin de etkisi bulunuyor. Otoprodüktör üretim şirketleri, bir süredir elektriğin ucuz olduğu 22.00-06.00 saatlerinde kendi üretimlerine ara verip, devletten
elektrik alıyor.

Bursa Doğalgaz Çevrim Santrali'nde yaşanan son sıkıntıda da, arızanın yanı sıra otoprodüktörlerin gece 22.00'den sonra devreden çıktığı ortamda ulusal enerji dağıtım ağı, yükü karşılamada zorlandı. Bölgedeki ana hatlarda güç azalması yaşanırken, bu da kesintilere yol açtı. Bu ortamda devreye girmeleri istenmesine karşılık, bazı özel sektör santrallarının buna yanaşmaması da, eleştiri oklarının kendilerine yönelmesinde etkili oldu.

SEKTÖRÜN TALEBİ

Yaşananlara karşılık otoprodüktörler, kendilerini maliyet yönüyle savunuyor. Son 3 yılda doğalgazda fiyat artışının yaklaşık yüzde 60 olduğunu, bu artışın elektrik üretim maliyetine etkisinin ise yaklaşık yüzde 50 olduğunu anlatan sektör temsilcileri, buna karşın TEDAŞ'ın tek terimli satış fiyatının ise hiç değişmediğini (10,57 Ykr/kWh) ifade ediyorlar.

Sektör temsilcileri, elektrik üreticilerinin fizibilite hesaplarını metreküpü 16 sente göre yaptıklarını, doğalgazın 16 sentlik fiyatıyla elektrik üretim maliyetinin 5,3 sent olduğunu, bugünkü gaz fiyatlarıyla ise elektrik üretim maliyetinin 7,2 senti aştığını belirtiliyorlar. Otoprodüktörlerin yüzde 95'inin yakıt olarak doğalgaz kullandığına dikkati çeken sektör temsilcileri, doğalgaz fiyatının 26,5 sent/metreküp, iletim ve dağıtım bedelinin 1-1,8 sent/kWh olduğu bir ortamda, kar etmenin mümkün olmadığını söylüyor.

NE İSTİYORLAR?

Sektör temsilcileri, sorunun çözülmesi için, TEDAŞ, TEİAŞ ve EPDK tarafından elektriğin üreticiden serbest tüketiciye nakil ve dağıtımında uygulanacak iletim ve dağıtım bedellerinin yeniden değerlendirilmesi, yüzde 2'lik TRT payı ve ÖTV'nin tamamen kaldırılmasını istiyorlar. Türkiye'de halen 178 adet otoprodüktör şirketi bulunuyor, bunların toplam kapasitesi ise 3 bin 500 megawatt kurulu güce karşılık geliyor.