Dolar nasıl durdurulur?

Gazi Erçel'in yazısı

Doları durdurmak

Geçen hafta piyasalar son bir buçuk ayın en zor dönemini yaşadılar. Doların önlenemez yükselişi karşısında belirsizlik doruğa ulaştu. Sorular "Ne olacak bu doların hali?" noktasında yoğunlaştı. Siyasilerin klasik "panik yok" söylemlerine ek olarak, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun acilen toplanma karan alması da bir çok kişiyi heyecanlandırdı. Bunun anlamını faizlerin daha da yükseleceği şeklinde yorumlayanlar telaşa kapıldılar. "Yapılan işler doğrumu" diye sorgulama derinleşti.

İki temel sorun
Şu aşamada karşımızda iki temel sorun var. Bunlan çözümlememiz gerekiyor.

Birinci sorun tam dalgalı döviz kuru rejimi ile ilgili. Müdahaleleri çok sınırlı tutarak, döviz fiyatının belirlenmesini piyasaya bırakan tam dalgalı döviz kuru rejimi ne yazık ki bize uymuyor. İyi günlerde YTL'nin aşın değerlenmesine neden olan bu rejim, kötü günlerde dolara karşı fren tutturamıyor. Piyasası sığ, iç para likiditesi bol ve kırılganlıkları fazla bir yapıda bulunan bir ekonomide, risk algılaması değişen yatırımcılar paralarını alıp gitmek isterlerse dengenin nerede kurulacağı bilinemiyor. IMF'nin bizim üzerimizden test ettiği bu kur rejimi bizi açmazlara sürüklüyor.

İkinci sorun ise, Türkiye'ye gelip hazine kağıdına ya da hisse senedine yatırım yapmış yabancıların zararları ne olursa olsun çıkıp gitmek istemeleri noktasında toplanıyor. Bunlar arasında sıcakçı olmayanlar da var. Değişen risk algılaması onları bu düşünceye sevk etmiş.

Çözüm
Bu durumda, kanımca üç çözüm yolu bulunmakta.

1. Azalan döviz likiditesini sağlamak,

2. Yatırımcıları ikna etmeye çalışmak,

3. Hata yapmamak.

Son iki ya da üç yılda ülkemize döviz yağdı.Bunun miktarını tam olarak bilemiyoruz. Bildiğimiz Merkez Bankası'nın 25 milyar dolan aşan rezerv biriktirdiği, bankaların döviz kredilerini arttırdığı ve bir kısmının da cari açığın kapatılmasında kullanıldığı. Şimdi bu dövizlerin sahipleri paralarını alıp gitmek istiyorlar

Dolayısıyla azalan döviz likiditesini temin etmek şu an en acil önlem olarak karşımıza çıkıyor. Bugün geldiğimiz noktada temin edilecek likiditenin tutan ne kadar olmalı şeklinde bir soru sorarsanız, bu tutarın 10 milyar dolardan aşağı olmayacağı kanısındayım. Türbülans devam ederse, miktar da kuşkusuz artacaktır.

Merkez Bankası bu tutarı kısa bir sürede ya rezervleri aracılığı ile piyasaya döviz satarak ya da bankaların Merkez bankasında bulunan döviz mevduatı munzam karşılıklarını serbest bırakarak sağlaması panik havasını şu an durdurabilir.

İkinci önlem olan yabancının fikrini değiştirmek, bu aşamada oldukça güç görülüyor. Bunu gerçekleştirmek yüksek kredibilite istiyor. Karizma istiyor. Yabancı yatırımcıların, anlamsız laflardan, tekrarlardan gereksiz önlemlerden ve tehditlerden sinirlendirdiğini bilmek gerekiyor.

Üçüncü önlem ise, böylesi zor dönemlerde gerek siyasilerin gerekse bürokratların hata yapmaması noktasında toplanıyor.

Bu çerçevede, Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun dün aldığı kararları değerlendirdiğimizde, kanımca, faiz artırımının dövizin yükseliş trendini kesec