Cari açık bir ayda yüzde 71,7 arttı

Türkiye'nin cari açığı 2007 yılı Aralık ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 71,7 artarak, 2 milyar 998 milyon dolardan, 5 milyar 149 milyon dolara yükseldi.

2007 yılında cari açık, yüzde 18 artışla 32 milyar 193 milyon dolardan, 37 milyar 996 milyon dolara çıktı. Merkez Bankası, 2007 yılına ilişkin Ödemeler Dengesi gelişmelerini yayımladı.

Buna göre Aralık ayı cari işlemler hesabı, alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 58,6 oranında artması sonucu 4 milyar 909 milyon dolara yükseldiği, hizmetler kalemindeki fazlanın yüzde 58,6 oranında azalarak sonucu 193 milyon dolar net gelir kaydettiği, gelir kalemindeki açığın yüzde 30,2 oranında artması sonucu 728 milyon dolar net gider kaydettiği gözlemlendi.

Öte yandan aynı dönemde cari transferlerden kaynaklanan girişlerin yüzde 54,5 oranında artarak 295 milyon dolara yükseldiği görüldü. Bu gelişmeler sonucunda 2007 yılında cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 18 oranında artarak 32 milyar 193 milyon dolardan 37 milyar 996 milyon dolara yükseldi.

TÜRKİYE'NİN TURİZM GELİRLERİ

Türkiye'nin 2007'de turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 9,7, turizm giderleri de yüzde 18,8 arttı. Merkez Bankası, Türkiye'nin 2007 yılına ilişkin ödemeler dengesi bilançosunu yayımladı.

Buna göre, 2007 yılının on iki aylık döneminde turizm gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 9,7 artarak 18 milyar 487 milyon dolara, turizm giderleri de yüzde 18,8 artarak 3 milyar 260 milyon dolara yükseldi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde, net turizm gelirleri yüzde 7,9 oranında artışla 15 milyar 227 milyon dolar olarak gerçekleşti. Hizmetler başlığının diğer önemli bir kalemi olan taşımacılık kaleminde 2006 yılında 386 milyon dolar net giriş kaydedilmesine rağmen, 2007 yılında 150 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti.

Taşımacılık kalemi alt kalemler itibariyle incelendiğinde, 2007 yılının navlun kaleminde bir önceki yıla oranla yüzde 92'lik artışla 2 milyar 531 milyon dolar net çıkış, diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 39,7 oranında artışla 2 milyar 381 milyon dolar tutarında net giriş gözlendi.

Yurt içinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurt dışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 13,7 azalarak 759 milyon dolar oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 2006 yılında toplam 13 milyar 830 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2007 yılında da yüzde 1,7 artışla 14 milyar 70 milyon dolar fazla verdi.

GELİR DENGESİ

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 2,8 artarak 6 milyar 794 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 1 milyar 798 milyon ve 5 milyar 273 milyon dolar olurken, portföy yatırımlarından kaynaklanan net girişler 383 milyon dolara ulaştı. 2007 yılı Ocak-Aralık döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2006 yılı on iki aylık toplama oranla yüzde 17,5 artarak 7 milyar 431 milyon dolar olarak gerçekleşti.

CARİ TRANSFERLER

Navlun sigortası dışında yurt dışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen diğer sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin veriler, Türkiye'de yerleşik sigorta ve reasürans şirketlerinden doğrudan elde edilmeye başlanmış ve sonuçları 2006 ile 2007 yılı verilerine yansıtıldı. Bu nedenle, söz konusu sigorta işlemlerinden elde edilen prim ve tazminatlar ile ödenen prim ve tazminatların netleştirilmesinden oluşan veriler, genel hükümet ve diğer sektörler ayrımında verilen cari transferler kaleminde, diğer sektörler/diğer transferler alt kalemine kaydedildi.

Cari transferler kalemi, 2007 yılında yüzde 16,7 oranında büyüyerek 2 milyar 226 milyon dolar giriş kaydetti. Diğer sektörler kalemi altında yer alan işçi gelirleri, bir önceki yıla oranla yüzde 8,8 büyüme kaydederek 1 milyar 209 milyon dolar gelir oluşturdu. Öte yandan, 2006 yılında 221 milyon dolar olarak gerçekleşen diğer transferler kalemi, yüzde 55,7 artışla 2007 yılında 344 milyon dolar olarak gerçekleşti.

SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI

2007 yılı Ocak-Aralık dönemi rakamlarına göre, finans hesaplarında gerçekleşen net sermaye girişi, bir önceki yıla oranla yüzde 18,8 artarak 38 milyar 411 milyon dolar oldu. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurt dışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurt dışında yerleşik kişilerin yurt içinde yaptıkları net yatırımlar, 2006 yılı içerisinde 19 milyar 918 milyon dolar olarak gerçekleşirken 2007 yılında yüzde 9,8 artış sonucunda 21 milyar 873 milyon dolara yükseldi.

Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımları 2007 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 1 artarak 2 milyar 952 milyon dolara ulaşırken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 501 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi.

Yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2006 yılında net 934 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken 2007 yılında yatırım miktarı 2 milyar 107 milyon dolara çıktı. Sonuç itibariyle, 2006 yılında 18 milyar 984 milyon dolar net giriş gözlemlenen doğrudan yatırımlar kaleminde, 2007 yılında yüzde 4,1 artış sonucu 19 milyar 766 milyon dolar net giriş gerçekleşti.

PORTFÖY YATIRIMLARI

2006 yılında 7 milyar 373 milyon ABD Doları net sermaye girişi olan portföy yatırımlarında 2007 yılında da 717 milyon dolar tutarı net giriş gerçekleşti. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, varlıklar başlığı altında, yurt içinde yerleşik kişilerin yurt dışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2006 yılında 4 milyar 29 milyon dolar net alım gerçekleştirilirken, 2007 yılında 2 milyar 63 milyon dolar tutarında net alım yapıldı.

Portföy yatırımları kaleminin yükümlülükler başlığı altında yurt dışında gerçekleştirilen tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak Genel Hükümet, Aralık ayında yeni tahvil ihracı veya geri ödemesinde bulunmamış ve böylece 2007 yılı net borçlanma tutarı 923 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl yurt dışında gerçekleştirilen net borçlanma tutarı 3 milyar 334 milyon dolar olmuştu. Hisse senedi piyasasında yurt dışında yerleşik kişiler, Aralık ayında 459 milyon dolar tutarında net alım gerçekleştirilirken, böylece bir önceki yıl Ocak-Aralık döneminde 1 milyar 939 milyon dolar olan hisse senedi alımları 2007 yılında 5 milyar 138 milyon dolarına ulaştı.

Öte yandan, devlet iç borçlanma senetleri piyasasında yurt dışında yerleşik kişilerin Aralık 2007 ayında gerçekleştirdikleri 491 milyon dolar tutarındaki net alımıyla birlikte Ocak-Aralık döneminde toplam 3 milyar 281 milyon dolar tutarında net satım gerçekleştirildi. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde 2006 yılında 12 milyar 99 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, 2007 yılının aynı döneminde 25 milyar 960 milyon dolar net giriş oldu.

VARLIKLAR

Bu bölümde yer alan ticari kredilerde, ihracat karşılığı yurt dışına açılan kredilerle ilgili olarak, 2006 ve 2007 yıllarında sırasıyla 2 milyar 419 milyon dolar ve 1 milyar 424 milyon dolar tutarında net kredi açıldı. Nakit kredilerde ise 2006 yılında yurt dışı yerleşiklere 725 milyon dolar net kredi açılmışken, 2007 yılında 146 milyon dolar tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleştirildi. Bankaların yurt dışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2006 yılının on iki aylık döneminde 10 milyar 293 milyon dolar artmışken, 2007 yılında toplam 3 milyar 474 milyon doları tutarında artış gösterdi.

YÜKÜMLÜLÜKLER

2006 yılında 25 milyar 536 milyon dolar artış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde 2007 yılında yüzde 20,3 artışla 30 milyar 712 milyon dolar olarak gerçekleşti. Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, ithalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2007 yılında toplam 4 milyar 214 milyon dolar net kullanım kaydedildi. Aynı kalemde 2006 yılında toplam 674 milyon dolar net kullanım gerçekleşmişti.

2007 yılı krediler kalemi incelendiğinde, Uluslararası Para Fonu kredileriyle ilgili olarak Genel Hükümet, Aralık ayında gerçekleşen 133 milyon dolar geri ödeme ile birlikte 2007 yılında toplam 3 milyar 983 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi, yurt dışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 82 milyon dolar net kredi kullanımında bulundu.

2007 yılında bankacılık sektörünün yurt dışından sağlamış olduğu net kredi miktarı, bir önceki yıla oranla yüzde 8,2 azalarak 5 milyar 340 milyon dolar olurken, diğer sektörlerin sağlamış olduğu net kredi miktarı ise yüzde 41,4 artarak 27 milyar 381 milyon dolara ulaştı.

Yurt dışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurt içinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, 2006 yılında 4 milyar 622 milyon dolar net artış olmuşken, 2007 yılında 2 milyar 673 milyon doları tutarında net düşüş gözlemlendi. Bu dönemde yurt dışı bankaların yurt içinde tuttukları net mevduat tutarı 1 milyar 455 milyon dolar tutarında azaldı.

Finans hesaplarının son kalemi olan rezerv varlıkların içinde bulunan resmi rezervler, 2006 yılında 6 milyar 114 milyon dolar artmışken, 2007 yılında toplam 8 milyar 32 milyon dolar artış gösterdi.