Başkentgaz’a kredi bulamamışlar!

Karamehmet-Kazancı ortaklığı, Başkentgaz’ı devralmak için 1.2 milyar dolarlık kredi almak üzere 2 özel, 2 kamu bankasına başvurdu. Kamu bankalarından biri Başkentgaz’ın değerini gereğinden yüksek bularak kredi vermeye sıcak bakmadı. Diğer 3 banka da kredi için söz konusu kamu bankasının sürece dahil olması şartını öne sürdü

Bunun üzerine ÖİB Başkan Vekili Ahmet Aksu, söz konusu kamu bankası yöneticileriyle tartıştı. Devreye Enerji Bakanı Taner Yıldız da girdi, ancak kamu bankası geri adım atmadı. Gelişmeleri takip eden Devlet Bakanı Ali Babacan, diğer 3 bankanın yönetimine ateş püskürdü. Buna rağmen bankalar finansmanı sağlamayınca, satış iptal edildi

Türkiye’nin son birkaç haftasını kilitleyen Kazancı-Karamehmet ortaklığındaki MMEKA fiyaskosu gündeme bomba gibi düştü. Başkentgaz ihalesinin iptal edilmesiyle İstanbul’un her iki yakasına ait elektrik dağıtım şirketlerinin de devri riske girdi. Böylece 1.2 milyar dolarlık gelir suya düşerken, 5 milyar dolarlık gelirin de buharlaşması ihtimali doğdu. Gelişmelerin perde arkası tartışma konusu olurken, devir sürecinde Kazancı-Karamehmet ortaklığıyla ÖİB ve bankalar arasında filmleri aratmayacak bir dizi olay yaşandığı ortaya çıktı. Fiyaskoyla sonuçlanan ihalenin öyküsü şöyle:

-MMEKA, Başkentgaz ihalesini 30 Aralık 2010’da kazandı. ÖİB, hisse satış sözleşmesini imzalamak için ortaklığa 5 Mart 2011’e kadar süre verdi. Çeşitli bankalarla görüşen ortaklık, 2’si kamu 2’si özel 4 bankadan kredi talep etti.

-Kamu bankasının birinin kredi ve finansman uzmanları, MMEKA ve kredi istenen projeyle ilgili analizlerini yaptı. Ancak bu analizler sonucunda ihale bedelinin “gereğinin üzerinde yüksek” olduğu ve “projenin geri dönüşünün 14 yılda başlayabileceğini” hesapladılar. Bu sonuçların ardından banka kredi talebine sıcak bakmadı ve olumsuz yanıt verdi.

-Böylece bankacılıkta yüksek tutarlı kredi talepleri durumunda banka yönetiminin firma yöneticileriyle görüşme yapması teamülüne de gerek kalmadı. Kredi Komitesi’ne bile gelmeyen konuyla ilgili söz konusu kamu bankasının yönetimi de MMEKA ortaklarıyla hiç görüşmedi.

Kredi talebi incelendi ama

-Öte yandan Kazancı-Karamehmet ortaklığının kredi talebi 2 özel banka ve diğer kamu bankasında da incelemeye alındı. Özel bankalardan biri, projenin kendini 14 yılda amorte edebileceği hesabıyla ortaklığa ara ödeme önerdi. Ortaklık, kredi geri ödemeleri sırasında 410 milyon dolarlık bir ara ödeme yapacağını taahhüt etti. Bu ödemeyi nereden ve nasıl yapacağına ilişkin ciddi bir plan ortaya koyamasa da bu taahhüt projenin geri dönüş sürecini 7 yıla indirdi.

-Uzun kredi görüşmeleri sonucunda 2 özel, bir kamu bankasının yönetim kurulları, 24 Şubat’ta ortaklığın 250’şer milyon dolarlık kredi talebini kabul etti. Her 3 banka da bu tarihte yönetim kurulu kararlarıyla ortaklığa kredi çıkarttı.

-Bunlar olurken Karamehmet, ortağı Kazancı’ya çalım atarak, MMEKA ortaklığı adına kendi tasarrufunda Çankaya Dağıtım A.Ş. şirketini kurdu. MMEKA adına Başkent Doğalgaz Dağıtımı bu şirketin devralacağını ÖİB, EPDK ve Rekabet Kurulu’na bildirdi.

Mahkemelik oldular

-Karamehmet’in ortaklığı çatırdatan bu girişimi üzerine Kazancı ÖİB’ye ve diğer kurumlara başvurarak Karamehmet’in kurduğu Çankaya Dağıtım’ın Başkentgaz’ı MMEKA ortaklığı adına devralacak şirket olmadığını bildirdi. Ardından da dava açtı.

-Kazancı’nın açtığı davada Çankaya Dağıtımın ortaklık adına 6 kişilik yönetim kurulunun çoğunluğuyla yani en az 5 kişiyle kurulabileceği, ancak bu şirketin 3 kişiyle kurulduğu için “yok hükmünde” olduğu savunuldu.

-Bu gelişme bankalar için de yeni bir durum ortaya çıkardı. Bankalar, her biri 250’şer milyon liralık krediyi Başkent gazı devralacak Çankaya Dağıtım’a verecekleri için, Karamehmet’in kurduğu Çankaya Dağıtım dava sonucu “yok hükmünde” sayılırsa, banka kredilerinin akıbeti de belirsiz hale geldi.

-Bunun üzerine 2’si özel, biri kamu bankası olmak üzere 3 bankanın yönetim kurulu, anlaşmaya konu olan krediyi, “Diğer kamu bankasının da kredi sürecine dahil olması ve kredi sözleşmesi yapması halinde” vereceklerini belirleyen şartlı bir kredi kararı aldı. Bu karar, devir için son tarih olan 4 Mayıs’a neredeyse saatler kala alındı.

-4 Mayıs’a gelindiğinde ortaklık bankaların krediyi çıkartmaması nedeniyle ödemeyi yapamadı. Bunun üzerine ÖİB kanaat kullanarak ortaklığa 5 Mayıs’a kadar ek süre verdi. Durum, sürece dahil olması istenilen kamu bankasına bildirildi.

Krediler buharlaşabilir

-Kredi sürecine katılması istenen kamu bankasında asıl şok, bu tarihten sonra yaşandı. Banka yönetimi hiç dahil olmadığı bir kredi sürecinde topun kendisinde kalması üzerine büyük tepki gösterdi. Gelişmeler nedeniyle son durumu yeniden analiz ettiren banka yönetimi, yüksek yargı da dahil hukukçulardan görüş aldı. Karamehmet’in kurduğu Çankaya Dağıtım’la ilgili belirsizliği nedeniyle, kredi kararının riskli olduğu belirtilerek, “Bu şirkete kredi verilmesi halinde, söz konusu kredinin, açılan dava sonucunda şirketin yok hükmünde sayılmasıyla hukuken buharlaşabileceği tespiti” banka yönetimine sunuldu. Banka yönetimi bunun üzerine kesin kararını vererek, diğer bankaların şartıyla gündeme gelen kredi talebini kesin olarak reddetti.

-Bu karar sonun da başlangıcı oldu. Devir için verilen son tarih olan 9 Mayıs’ta yaşanan telefon trafiği ile bankalar, ÖİB, bürokratlar arasında yaşanan tartışmaların ardından bazı bakanların da devreye girmesiyle gerilim daha da arttı. Kredi veremeyeceğini daha ilk baştan belirten kamu bankasının mekte, “Hiç yeralmadığı kredi sürecinde bundan sonra da yeralmayacağını” kesin bir dille açıkladı. Bunun üzerine diğer kamu bankası da kredi sürecinden çekildi.

ÖİB bankacılarla tartıştı

-Bunun üzerine kredi sürecine katılmayan kamu bankası yöneticileriyle diğer banka yöneticileri arasında büyük tartışmalar yaşandı. Söz konusu banka, diğer banka yönetimlerine “Bizi başından beri hiç olmadığımız bir kredi sürecine çekmeye çalışıyorsunuz, son noktada sorun bizde düğümleniyor görüntüsü veriyorsunuz” diye tepki gösterdi. Özelleştirme İdaresi Başkan Vekili Ahmet Aksu ile kamu bankası yöneticileri arasında şiddetli tartışmalar yaşandı. Bu sırada gerilimin dozu, devreye bazı bakanların girmesiyle arttı.

-Enerji Bakanı Taner Yıldız, devreye girerek sorunu çözmeye çalıştı. Ancak kredi sürecine dahil olma şartı istenen kamu bankasının Bakan Yıldız’a detaylarıyla anlattığı ve geri adım atmadığı öğrenildi.

-Ardından Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Babacan’ın devreye girdiği ve telefonla gelişmeler konusunda bilgi aldığı öğrenildi. Babacan’ın bazı banka genel müdürleriyle görüştüğü ve gelişmeleri öğrenince diğer 3 bankanın yönetimine ateş püskürdüğü öğrenildi.

-Uzun ve gerilim dolu saatlerin ardından saatler gece 24.00’ü gösterirken, 2’si özel biri kamu bankasının, ileri sürdükleri şartlardaki ısrarlarını sürdürmeleri üzerine finansman sağlanamadı, bu nedenle devir de yapılamadı. Ertesi gün ÖİB devrin yapılamadığını ve ihalenin iptal edildiğini kamuoyuna duyurdu.

Gülümhan Gülten/Vatan