18 milyon kişi yoksullukla boğuşuyor

Ankara Ticaret Odası'nın (ATO) Türkiye İstatistik Kurumu'nun(TÜİK) Yoksulluk Çalışması verilerinden yararlanarak hazırladığı rapora göre, Türkiye'de her 100 YTL'nin sadece 8.2 YTL'sini yoksullar harcıyor, her 100 kişiden 26'sı yoksul. Rapora göre Türkiye'de yaklaşık 18 milyon kişi yoksullukla boğuşuyor. 2004 yılı rakamlarına göre Türkiye'de 909 bin kişi gıda harcamalarını bile karşılayamıyor. Rapora göre açlık sınırı kişi başına aylık 81 YTL.
ATO'nun hazırladığı rapora göre yoksul hanelerde ortalama hane büyüklüğü 5 kişiden oluşuyor. 5 kişilik hanelerde yoksulluk sınırı 2002 yılında 353 YTL iken, 2004 yılında yüzde 38 artışla 488 YTL'ye, açlık sınırı da 152 YTL'den yüzde 36 artışla 207 YTL'ye yükseldi. ATO'nun raporuna göre, 18 milyon yoksul, 3.5 milyon haneye tekabül ediyor. Bunların ortalama aylık geliri, 463.8 YTL, günlük geliri ise 15.5 YTL. Bu aylık değer ortalama hane halkı büyüklüğü olan 5 kişiye bölündüğünde, yoksul haneler kişi başına ayda ortalama 92.8 YTL, günde ise 3.1 YTL'yle yaşamlarını devam ettirmek zorunda…

Araştırmaya göre yoksul hanelerin gelirleri kendi içinde farklılık gösteriyor. 3.5 milyon yoksul hanenin yüzde 1.4'ünün aylık ortalama geliri 100 YTL ve altında. Yani en dipteki 50 bin 933 hane, günde 333 kuruş ve daha azı ile yetinmek zorunda kalıyor. Yoksul hanelerde ortalama hane halkı büyüklüğünün 5 olduğu varsayımına göre, bu hanelerde kişi başına ayda ortalama 20 YTL, günde ise 66 kuruş düşüyor. 2004 yılı rakamlarına göre 11 bin kişi günde 78 kuruş, 1 milyon 752 bin kişi 1 YTL 68 kuruş, 14 milyon 681 bin kişi de 3 YTL 35 kuruşun altında yaşamak zorunda.

2004 yılı rakamlarına göre her 100 YTL'nin sadece 8.2 YTL'si yoksullar tarafından harcandı. Yoksullar en çok "gıda, alkolsüz içkiler ile konut ve kira"ya harcama yaptılar. Toplam harcamaları içinde gıda ve alkolsüz içkiler yüzde 43, konut ve kira harcamaları yüzde 28 pay aldı. Yoksullar 2004 yılında hane başına aylık ortalama 151.8 YTL, kişi başına aylık ortalama 30 YTL 36 kuruşluk gıda harcaması yaptılar. Fert başına günlük gıda harcaması miktarı ise 1 YTL oldu.

6 yaşından büyük yoksul fertlerin yüzde 20.8'i, yani 3 milyon 240 bin kişi okuma yazma bile bilmiyor. Yoksulların yüzde 30.6'sı (4 milyon 762 bin kişi) okur-yazar, yüzde 33.1'i (5 milyon 161 bin kişi) ilkokul mezunu. Bir başka ifadeyle, 6 yaşından büyük toplam 15.6 milyon yoksul kişinin yarıdan fazlası (yüzde 51.4) ya sadece okuyup yazabiliyor ya da okuma- yazma bilmiyor. Üçte biri de ilkokul mezunu.

Yoksulların yüzde 85'i gecekondu ve gecekondu benzeri tek katlı müstakil evlerde oturuyor. Yüzde 40'ının evinde tuvalet yok. Yoksulların tamamına yakını (yüzde 99.4) soba ile ısınmaya çalışıyor. Yoksulların yarıya yakınını (yüzde 47) 15 yaşından küçük çocuklar ve 65 yaşından büyükler oluşturuyor.

3.5 milyon yoksul hanenin yüzde 13.9'u transfer gelirleriyle, yani devlet ya da özel sektörden aldıkları "emekli maaşı, öğrenci bursu, yaşlılık maaşı, işsizlik maaşı, sosyal yardım fonu ödemeleri" gibi gelirler veya özel kişi ve teşebbüslerden elde ettikleri yardım, burs ve benzeri yollarla geçinmeye çalışıyorlar.

Yoksul kişilerin içinde çalışan sayısı 5.2 milyon kişi. Bunların 3.2 milyonu (yüzde 62) tarımdan ekmeğini çıkarmaya çalışıyor. Yoksulların tarımdan sonraki ikinci ekmek kapısı ise hizmet sektörü. Yüzde 22.1'i hizmet sektöründe çalışıyor. Ücretli veya maaşlı olarak çalışanlar, çalışan yoksulların içinde 1 milyona yakın sayıları ile yüzde 19 pay alırken, yevmiyeli olarak çalışanlar da 829 binin üzerindeki sayıları ile yüzde 15.6 pay alıyorlar.

ATO Başkanı Sinan Aygün, Türkiye'de açlık ve yoksulluk rakamlarının ürkütücü boyutlara ulaştığını belirterek,