1500 yıl önceki vebanın sırrı çözüldü
Doğu Roma İmparatorluğu’nun yaklaşık 1500 yıl önce, en parlak günlerini yaşadığı dönemde, Arap Yarımadası’nda binlerce kişinin ölümüne neden olan veba salgınına Yersenia pestis bakterisinin neden olduğu kanıtlandı. Veba salgını, Ayasofya’yı da inşa ettiren İmparator Justinianus dönemine denk geldiği için Jüstinyen Vebası olarak anılıyordu.
Bilim insanları, Ürdün’ün Jerash antik kentindeki toplu mezarda yaptıkları araştırmada, 1500 yıl önce Bizans İmparatorluğu’nu sarsan Jüstinyen Vebası’nın nedenini kesin olarak ortaya çıkardı. Araştırma, salgının Yersinia pestis bakterisinden kaynaklandığını kanıtladı ve tarihin en eski pandemisine dair gizemi çözdü.
Florida’daki Güney Florida Üniversitesi (USF) ve Florida Atlantik Üniversitesi (FAU) önderliğinde yürütülen çalışmada, Yersinia pestis bakterisinin DNA’sı, Jerash’ta bulunan toplu mezardaki insan kalıntılarında tespit edildi. Bu, Jüstinyen Vebası’nın gerçekten de aynı mikroptan, yani daha sonra Avrupa’da Kara Ölüm olarak bilinen salgından, kaynaklandığını ilk kez kesin olarak kanıtladı.
20-50 MİLYON KİŞİNİN ÖLÜMÜNE SEBEB OLDU
Justinianus Veba Salgını, Ticaret gemileri veba bulaşmış pire taşıyan sıçanlar barındırdığı için Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu ve özellikle başkenti Konstantinopolis'in yanı sıra Sasani İmparatorluğu ile tüm Akdeniz çevresinde liman kentlerini etkileyen bir pandemidir.
Salgının ismini aldığı İmparator Justinianus'da bu viristen nasibini almış fakat kurtulmuştur. Jüstinyen Vebası'nın o dönemde 25-50 milyon kişinin ölümüne yol açtığı tahmin ediliyor.
TARİHÇİLERİN TARTIŞMASI SONA ERDİ
Jüstinyen Vebası (MS 541-750) Bizans İmparatorluğu’nda milyonlarca insanın ölümüne yol açmış, Avrupa’nın siyasi ve ekonomik yapısını değiştirmişti. Ancak bugüne kadar, bu salgına tam olarak hangi patojenin sebep olduğu tartışmalıydı. Yeni DNA bulguları, yazılı kayıtların ötesine geçerek doğrudan genetik kanıt sundu.
JERASH'TAKİ TOPLU MEZARDAN GELEN KANITLAR
Araştırmacılar, Jerash’taki Roma hipodromunun altındaki mezarlardan alınan sekiz insan dişi üzerinde antik DNA teknikleri kullandı. İnceleme sonucunda, kurbanların neredeyse aynı Y. pestis suşunu taşıdığı belirlendi. Bu da salgının çok hızlı yayıldığını ve kısa sürede kitlesel ölümlere yol açtığını doğruladı.
SALGININ TEKRARLAYAN DOĞASI
Araştırmaya göre, veba salgınları tek bir kökten değil, hayvan rezervuarlarından tekrar tekrar ortaya çıkmış. Bu durum, 14. yüzyıldaki Kara Ölüm’den günümüzde hâlâ görülen vakalara kadar farklı dönemlerde aynı bakterinin bağımsız dalgalar halinde salgınlara yol açtığını gösteriyor.
patronlardunyasi.com
