14 yaşında kurduğu SosyalBen Vakfı'yla depremzedelere dokundu: FT'ye haber oldu

İngiltere merkezli ekonomi ve iş dünyası haberleri ağırlıklı Financial Times’te SosyalBen Vakfı’na yer verildi.

İşte o haber:

Ece Çiftçi, Türkiye'nin en ücra köşelerindeki çocuklara yaratıcı endüstrilerde ve sporda kariyer fırsatı sunma hayaliyle 2013 yılında, henüz 14 yaşındayken SosyalBen Vakfı'nı kurdu.

DEPREMZEDE ÇOCUKLARA DESTEK

Ancak, Şubat 2023'te Türkiye ve Suriye'de meydana gelen depremlerin ardından, vakıf kendini Güneydoğu Türkiye'de 7-13 yaş arası çocuklara destek sağlayan bir acil müdahale aracı olarak buldu. Vakıf bugün 73’ü Türkiye’de ve 11’i yurtdışında olmak üzere toplamda 84 şehirde daha faaliyet gösteriyor.

Ancak SosyalBen, Çiftçi'nin orijinal hayalini gözden kaybetmedi. Örgüt, felaketin travması ve hemen sonrasındaki etkileriyle mücadele etmeye odaklanırken, yine de çocuklara ve toplumlarına gelecek için biraz umut vermeye çalışıyor.

“Sanat okulları veya spor takımı giriş sınavları, felaketlerden dezavantajlı olan çocukları beklemiyor,” diye açıklıyor Çiftçi:

“Gençleri hayal kurmaya ve spor, sanat ve bilimde yıldız olmaya yönlendiriyoruz.”

Vakıf, 2023 felaketinin ardından Türkiye'nin güneydoğusundaki Adıyaman ve Hatay illerinde iki adet kalıcı beceri geliştirme ve psikososyal destek merkezi kurdu. Save the Children'a göre, biri 7.8 büyüklüğünde olan depremler, Türkiye ve Suriye'de 6,2 milyon çocuğu etkiledi ve yalnızca Türkiye'de "çadırlarda ve konteynerlerde" yaşayan 660 bin çocuk kaldı. Bu tür koşullarda çocukların ve ergenlerin sosyalleşebilecekleri ve özgürce oynayabilecekleri özel ve güvenli yerlere ihtiyaç duyduğunu vurgulayan Hatay'daki Save the Children psikoloğu Dilay Utkan, "Bu kapsamdaki bir felaketle çocukların rutinleri ve ortamları tamamen değişiyor" diyor. 2014 yılında Hatay'daki okuluna gelen SosyalBen vakfıyla birlikte çalışan 23 yaşındaki Zehra, gençlere bir nebze olsun normallik duygusu veren bir projede yer almanın, depremzede biri olarak kendisine de yardımcı olduğunu söylüyor.

Hatay'da çok az altyapı kaldığını, "çoğu çocuğun okullarının dışında" veya yaşadıkları "konteyner kentlerin" ötesinde gidebileceği hiçbir yer olmadığını belirtiyor. Bu nedenle SosyalBen'in merkezi, "depremle ilgili travmalarını ele almaya başlayabilecekleri ve hayata geri dönebilecekleri güvenli ve çocuk dostu bir alan" sunuyor. Vakıf, nisan ayından bu yana çizim, bilimsel ve teknik deneyler yapma, spor yapma, çiftçilik ve müzik gibi alanlarda atölyeler düzenleyerek çocuklara okul saatleri dışında da becerilerini geliştirme ve akranlarıyla sosyalleşme fırsatı sağlıyor. 

SosyalBen Vakfı'nın Hatay'daki 'icat atölyesi'nde çocuklara bilimin temellerini öğretiyor ve çeşitli deneyler yapma fırsatı sunuyor Adıyaman'da düzenlenen tarım atölyesinde çocuklara ekim ve sulama yöntemleri öğretilirken, meyve ve sebze yetiştirildi.

Çiftçi, bunun "çocukların özgür ve öncelikli hissettikleri alanların kaybını telafi etmeye yardımcı olduğunu" söylüyor. SosyalBen'in merkezi, oyun oynamaktan bitki ve sebze yetiştirmeye kadar çeşitli aktiviteleri teşvik ediyor. Adıyaman'daki teknik atölyelere katılan 12 yaşındaki bir çocuk, gönüllülere hedefinin mühendis olmak olduğunu söyledi. Daha sonra oturumlar ona tasarımlar, modeller ve deneyler yapma konusunda elini deneme fırsatı verdi.

ATÖLYEDEKİ İLERLEMELER TAKİP EDİLİYOR

Çiftçi, çocukların atölyelerdeki ilerlemesinin altı haftalık bir süre boyunca takip edildiğini söylüyor. Ardından, "özel yetenek ve ilgi alanlarına sahip olanların, sanatçı, bilim insanı veya sporcu olarak uzmanlaşabilecekleri spor akademilerine veya konservatuvarlara erişmelerine yardımcı olacağız."

Araştırmalar, felaketlerin çocuklar üzerindeki kümülatif etkilerinin derin ve uzun süreli olabileceğini gösteriyor. Dünya Bankası eğitim ekonomisti Harry Patrinos, “akranlarından kopma ve ebeveynlerin işlerini kaybetme gibi travmatik olayların . . . [çocukların gelişimi üzerinde] yetişkinliğe kadar sürebilecek ekonomik ve sosyal maliyetleri olduğunu” belirtiyor. Patrinos, örneğin, Ekim 2005'te Keşmir'de meydana gelen depremin çocuklar üzerindeki etkilerine ilişkin araştırmalara işaret ediyor. Doğal afetlerin neden olduğu dezavantajların yetişkin yaşamlarına kadar devam edebileceğini gösteriyor. Özellikle, yaşam boyu kazançlarda yüzde 15'lik bir kayba yol açabiliyorlar.

1961 yılında Kopenhag'da kurulan bir sivil toplum örgütü olan Uluslararası Oyun Derneği de çatışma ve afet bölgelerindeki çocuklar için oyunun sağlık, gelişim ve hayatta kalma açısından hayati önem taşıdığını, çünkü normallik ve rutin duygusu yaratmaya yardımcı olduğunu belirtiyor. Oxford Üniversitesi Küresel Ebeveynlik Girişimi'nin savunuculuk başkanı Isang Awah da ebeveyn desteğinin önemini vurguluyor ve yaratıcı etkinliklerin çocuklara "kendilerini ifade etme ve deneyimleriyle başa çıkma yolları" sağlayabileceğini kabul ediyor. Awah, ebeveynlerin bu etkinlikler aracılığıyla çocuklarına empati, şefkat ve çatışma çözümü gibi günlük yaşamlarında başkalarıyla etkileşim kurmalarına yardımcı olan duygusal ve sosyal beceriler kazandırabileceğini söylüyor.

SosyalBen, katılımcıların hayatlarını kontrol edebilecekleri, anda kalmayı öğrenebilecekleri ve duygularını ifade edip düzenleyebilecekleri şekilde atölyelerini düzenlemek için psikoloji profesyonellerini kullanır. Çoğu atölye, çocukların duygularını ve deneyimlerini canlandırabilecekleri nefes egzersizleri ve oyun seansları içerir.

PSİKOLOGLAR BİREBİR İLGİLENİYOR

Resim atölyeleri çocukların el becerilerinin yanı sıra yaratıcılıklarını da geliştirmelerine yardımcı oluyor

"Burada psikolojik ilk yardım sağlıyoruz," diyor 26 yaşındaki psikolog ve SosyalBen'in genel operasyonlar başkanı Ayşe Birim. "Travmayı tespit ediyoruz, çocuklara bununla başa çıkmaları için araçlar sağlıyoruz ve çok ciddi vakalarda daha fazla psikiyatrik desteğe erişmelerine yardımcı oluyoruz."

Vakıf ayrıca gençlere eğitimci veya mentor olarak hareket etme fırsatı da veriyor. SosyalBen spor atölyesi eğitmeni olan 35 yaşındaki Serkan, daha önce Adıyaman'da depremde yıkılan bir okulda çalışmış. "Çocukların ve ailelerin ihtiyaçlarını çok iyi biliyoruz çünkü burada çalışan hemen hemen herkes depremi deneyimlemiş ve daha önce çocuklarla çalışmış" diyor.

“HER ŞEYİN NORMALE DÖNMESİ ZAMAN ALACAK”

Adıyaman ve Hatay'ın deprem öncesi durumlarına yaklaşmak için katetmeleri gereken uzun bir yol var. Her iki şehrin de büyük bir kısmı enkaz altında ve su, elektrik ve ulaşımla ilgili sorunlar devam ediyor. Ancak Serkan, SosyalBen'in varlığının insanlara uzun vadeli değişimin mümkün olduğuna dair güven verdiğine inanıyor. SosyalBen bu yılın sonuna kadar dört yeni merkez açmayı planlarken, Çiftçi şehirlerin gelişmesi için ileri görüşlü çocuklar yetiştirmenin vazgeçilmez olduğunu savunuyor. "Burada her şeyin normale dönmesi biraz zaman alacak" diyor.

patronlardunyasi.com