Ekonomi

USDA'nın sert çekirdekli meyve grubunda şeftali ve kiraz özelinde hazırladığı güncel raporda, Türkiye’nin sert çekirdekli meyve üretimi ve ihracatında 2025/26 sezonunda ciddi kayıplar beklendiği dile getiriliyor. Özellikle ilkbaharda yaşanan zirai donlar, kuraklık, dolu ve aşırı yağışların üretimi önemli ölçüde düşürdüğü kaydedilen USDA raporuna göre, Türkiye’nin şeftali ve nektarin ihracatının yüzde 45 azalarak 145 bin ton, kiraz ihracatının ise yüzde 85 gerileyerek 10 bin ton seviyesine düşmesi öngörülüyor.

Bu gerilemeyle Türkiye, geçen sezon dünyanın en büyük şeftali-nektarin ihracatçısı konumundayken ikinci sıraya, kirazda ise üçüncü sıradan sekizinciliğe gerileyecek.

ÜRETİMDE SERT DÜŞÜŞ

2025/26 sezonunda Türkiye’nin şeftali ve nektarin üretiminin yıllık bazda yüzde 45 düşüşle 649 bin tona, kiraz üretiminin ise yaklaşık yüzde 60 azalışla 400 bin tona gerilemesi bekleniyor.

Son 10 yılda verimli çeşitler ve artan nektarin ekim alanlarıyla üretimde iki kata yakın büyüme kaydeden Türkiye’de bu yılki olumsuz hava koşulları sektörü ciddi şekilde zorladı.

İÇ TÜKETİME YÖNELİM ARTIYOR

USDA raporuna göre, üretimdeki daralma nedeniyle ihracata ayrılan pay azalırken, iç piyasaya yönelim artacak. Kirazda iç tüketim toplam üretimin yüzde 98’ine ulaşırken, şeftali ve nektarinde bu oran yüzde 78 seviyesinde kalacak.

EN BÜYÜK DARBEYİ AB VE IRAK ALDI

Türkiye’nin sert çekirdekli meyve ihracatında en önemli pazarlar Rusya, Avrupa Birliği ve Irak olarak öne çıkıyor. Ancak 2025/26 sezonunun ilk aylarında bu ülkelere yapılan sevkiyatlarda yüzde 50’nin üzerinde düşüş kaydedildi. Özellikle AB pazarında Türkiye’nin arzındaki düşüş, ithalatı yüzde 60 azaltacak.

Kirazda da tablo farklı değil. Türkiye’nin üç ana pazara yaptığı ihracat ilk üç ayda yüzde 86 daraldı. Rusya, alternatif olarak Özbekistan, İran ve Azerbaycan’dan tedarik yaparken, AB’nin tedarik açığını kapatması zor görünüyor.

KÜRESEL SERT ÇEKİRDEKLİ MEYVE PİYASASI DA ETKİLENECEK

Türkiye’deki üretim düşüşü yalnızca iç piyasayı ve başlıca tedarikçileri değil, küresel sert çekirdekli meyve tüketimini de aşağı çekecek. Zira diğer üretici ülkeler Türkiye’nin eksik arzını telafi edemiyor.

USDA’nın tahminlerine göre, dünya kiraz üretimi 2025/26’da yüzde 10’dan fazla düşüşle 4,6 milyon tona inecek. Bu tahmin gerçekleşirse, küresel üretimde 6 yıl sonra ilk kez düşüş yaşanmış olacak.

Dünya şeftali ve nektarin üretiminin ise yüzde 6 gerileyerek 23,8 milyon tona düşeceği öngörülüyor. Türkiye’nin yanı sıra Çin, Avrupa Birliği ve ABD’deki üretim düşüşleri de bu gerilemede etkili olacak. Söz konusu tahmin gerçekleşirse, küresel şeftali ve nektarin üretimi 5 yıl sonra ilk kez azalmış olacak.

patronlardunyasi.com