Finans

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) enflasyonla mücadele kapsamında attığı adımlar ve sistemde Türk Lirası'nın payını artırma stratejisi meyvelerini vermeye devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) haftalık verilerine göre 18 Ağustos 2024'te 12 trilyon 987 milyar TL olan sistemdeki toplam mevduat, 25 Temmuz 2025 tarihi itibarıyla yüzde 81.7 artarak 23.6 trilyon lirayı aştı.

TL MEVDUAT %240 BÜYÜDÜ

Bu dönemde TL mevduat yüzde 93.3 artarak 7 trilyon 554 milyar liradan 14.6 trilyona çıktı. Kur Korumalı Mevduat (KKM) hariç bakıldığında ise TL mevduatın yüzde 240 artarak 4 trilyon 146 milyar liradan 14 trilyon 117 milyara ulaştığı dikkat çekti. Yaklaşık 2 yıllık dönemde döviz hesaplarının büyüklüğü ise yüzde 65.6 artarak 8 trilyon 996 milyara ulaştı. KKM hariç TL mevduatın toplam içerisindeki payı yüzde 31.9'dan 59.8'e çıkarken, dövizin payı yüzde 38.1'e düştü.

KKM 101 HAFTADIR DÜŞÜYOR

Sabah'tan Oktay Özdabakoğlu'nun haberine göre, ekonomi yönetiminin bu yıl sonlandırmayı hedeflediği kur korumalı mevduatta 18 Ağustos 2023'teki tarihi zirvenin ardından başlayan düşüş süreci kesintisiz olarak 101 haftadır devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun son açıkladığı verilere göre KKM hesapları 25 Temmuz haftasında 489 milyar liraya indi. KKM'nin büyüklüğü dolar bazında ise 12.1 milyar dolara geriledi. KKM'de 18 Ağustos 2023'te 3.4 trilyon TL (126.4 milyar dolar) ile rekor kırılmıştı. Kur korumalı mevduatın TL mevduattaki payı yüzde 45.1'den 3.6'ya inerken, toplam mevduattaki payı ise yüzde 26.2'den 2'ye geriledi. BDDK'nın hazirana ilişkin aylık verileri, mevduatta kısa vadeye ilginin özellikle son 1 yılda hızla arttığını ortaya koyuyor. Haziran 2025 itibarıyla vadesiz mevduat yüzde 43.8 artarak 8.1 trilyonu geçerken, 1 aya kadar vadeli mevduat yüzde 69.2 artarak 3.3 trilyona, 1-3 ay arası vadeli mevduat ise yüzde 101.5 artarak 8.7 trilyona çıktı. 3 aya kadar vadeli toplam mevduat yüzde 68.8 artarak 20.2 trilyona dayandı. 3 aya kadar vadelinin toplam mevduat içerisindeki payı 1 yılda yüzde 72.5'ten 88'e ulaştı. Son 1 yılda 3-6 ay arası vadeli mevduat yüzde 22.2, 6-12 ay arası vadeli mevduat yüzde 64.1, 1 yıldan uzun süreli vadeli mevduat ise yüzde 41.7 azaldı.

18 TRİLYONU 1 MİLYONUN ÜZERİNDE

Mevduatın tutar olarak dağılımına bakıldığında ise, 1 milyon liranın üzerindeki hesapların toplamdaki payının yükseldiği gözleniyor. BDDK'nın verilerine haziran sonu itibarıyla 1 milyon TL'nin üzerinde büyüklüğe sahip olan yurtiçi yerleşiklere ait 2 milyon 289 bin hesapta 17 trilyon lira tutarında mevduat bulunuyor. Yurtiçi yerleşiklerin toplam 21 trilyon 346 milyar liralık mevduatının yüzde 79.6'sı, hesap büyüklüğü 1 milyon liranın üzerinde olan mudilere ait görünüyor. Yurtdışı yerleşiklere ait 208 bin 1 milyon TL'nin üzerinde büyüklüğü sahip hesapta da 1 trilyon 328 milyar lira tutuluyor. Böylece 1 milyon liranın üzerinde büyüklüğe sahip olan 2 milyon 498 bin hesapta, 18 trilyon 331 milyar lira ile, 22 trilyon 912 milyar lira olan mevduatın yüzde 80'i bulunuyor.

TL'YE DÖNÜŞÜME DESTEK

Öte yandan TCMB, firmaların yurt dışı kaynaklı dövizlerini TL'ye çevirmeleri karşılığında sağlanan dönüşüm desteğinin süresini üç ay daha uzattı. Karar, 1 Ağustos 2025 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. TCMB'nin 26 Ocak 2023'te başlattığı, yurt dışından getirilen dövizlerin TL'ye dönüşünü teşvik eden uygulamanın süresi, daha önce belirlenen 31 Temmuz 2025 tarihinden 31 Ekim 2025 tarihine kadar uzatıldı. Uygulama kapsamında, firmalar yurt dışından getirdikleri dövizleri bankalar aracılığıyla Merkez Bankası'na satarak TL'ye çevirdiklerinde, dönüşüm kuru üzerinden çevrilen tutarın yüzde 3'üne kadar dönüşüm desteği alabiliyor. Bud esteğin sağlanabilmesi için firmaların, belirlenen süre boyunca döviz alımı yapmama taahhüdünde bulunmaları gerekiyor. Merkez Bankası, bu düzenleme ile yurt dışı döviz kaynaklarının iç piyasaya kazandırılmasını ve finansal istikrarın güçlendirilmesini amaçlıyor.

patronlardunyasi.com