Dünyanın en büyük yatırım bankalarından Lehman Brothers'ın batması dünya piyasaları kadar Türk şirketlerini de tedirgin etti. Bu korkunun sebebiyse, küresel finans devinin sahip olduğu varlık yönetim şirketleri ile binlerce küçük ve orta ölçekli şirketin en büyük alacaklısı olması.
Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve Yapı Kredi Bankası'ndan 1,5 milyar dolarlık bir borç portföyü satın alan Amerikalı yatırım bankası, bu yolla binlerce KOBİ'nin alacaklısı haline geldi. Uzun süredir şirket sahipleriyle sert pazarlıklar yürüten Lehman Brothers'ın geçen pazartesi sabahı iflas ettiğini açıklaması ise Türk şirketlerinin uykularını kaçırıyor.
Uykusu kaçan işadamlarından biri de kamuoyunda 'Havlucular Kralı' olarak bilinen Boyasan'ın sahibi Denizlili Abdülkadir Uslu. Yapı Kredi ve Pamukbank'a olan 40 milyon dolarlık borcunun beş ay önce Lehman tarafından satın alındığını öğrenen Uslu, alacaklısının değişmesiyle birlikte yeniden pazarlık masasına oturdu. Uslu, görüşmelerde belirli bir mesafe kat ettiklerini belirterek, "Televizyonu açtım ve bizim alacaklımızın iflas ettiğini öğrendim. Bu durumda insan düşünmeden edemiyor, acaba bizim borçlarımızla ilgili nasıl bir süreç izlenecek, tahsilat süreci hızlanacak mı, yavaşlayacak mı? Daha da önemlisi bu borcun yeni alacaklısı kim olacak?" diye soruyor. 2007 yılında yaşanan erken seçim ve hemen ardından patlak veren 'kapatma davası'nın iç piyasayı bozduğunu dile getiren Uslu, bu gelişmelerin şirketlerin borç ödeme kapasitesini de son derece olumsuz etkilediğini kaydediyor. Uslu, "İç piyasanın bu kadar durgun olduğu bir dönemde Türk şirketleri için tek çıkış yolu ihracat kalıyor. Ama Avrupa ve Amerika'da da ekonomik durgunluk ortaya çıkmaya başlarsa o kapı da kapanabilir. Hükümetin Türk şirketlerinin ayakta kalmasını sağlayacak bir dizi önlem alması gerektiğini düşünüyorum." yorumunu yapıyor.
Fiba Grubu ve Lehman'ın ortak olduğu RCT Varlık Yönetimi şirketi toplam 31 milyon 589 bin dolarlık alacağı için Dardanel'in sahip olduğu marka, patent ve faydalı modeller üzerinde ihtiyati haciz kararı koydurmuştu. 640 milyar dolar aktif büyüklüğe sahip olan Lehman Brothers, 2001 krizinde borçlarını ödeyemeyen ticari kuruluşların borçlarını satın alıyordu. 2005 yılında Hüsnü Özyeğin'in sahibi olduğu Fiba Grubu ile RCT Varlık Yönetimi şirketi çatısı altında ortaklık kuran Brothers, 6 bin 800 KOBİ'nin 934 milyon dolarlık borcunu hasılattan da pay vermek kaydıyla 91 milyon dolara satın almıştı. O günden bu güne kadar 350 milyon dolarlık tahsilat yapan RCT, TMSF'ye toplamda 252 milyon dolar ödedi. Küresel finans devinin geçen mart ayında kurduğu LBT Varlık Yönetim şirketi, kuruluşundan sadece iki hafta sonra Yapı Kredi Bankası'nın elinde bulunan 532 milyon yeni liralık sorunlu alacağı 60 milyon 500 bin yeni lira karşılığında satın aldı. Bankanın ticari, kurumsal ve KOBİ sorunlu krediler stokundan seçilerek oluşturulmuş portföyünü bünyesinde bulunduran şirket, kısa zamanda ciddi bir tahsilat oranına ulaştı.
Ufuk Şanlı/Zaman