Türkiye’nin en yüksek istihdam sağlayan sektörleri arasında yer alan tekstil ve hazır giyimde kan kaybı büyüyor. Emek yoğun yapısı nedeniyle milyonlarca kişiye iş kapısı açan bu iki sektörde istihdam, 2020’de 1 milyon kişi sınırını aşarak tarihi bir eşiği geride bırakmıştı. Ancak küresel talep daralması, maliyet artışları ve rekabet gücünün zayıflaması gibi nedenlerle başlayan daralma, istihdam cephesinde son iki yıldır belirgin biçimde hissediliyor. Son verilere göre nisan ayında geçici bir artışın yaşandığı istihdam cephesinde düşüş mayıs ayında hızlanarak arttı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, sadece Mayıs 2025’te tekstil sektöründe 7 bin, hazır giyim sektöründe ise 5 bin 277 kişi işinden ayrıldı. Böylece iki sektördeki toplam istihdam kaybı, mayıs ayında 12 bin 286 kişiye ulaştı. Yılın ilk beş aylık dönemine bakıldığında tablo daha da çarpıcı. Ocak-Mayıs döneminde iki sektörde toplam 45 bin 904 kişi işten çıktı. Aynı dönemde sektörde faaliyet gösteren firma sayısı da 242 adet azalarak 56 bin 442’ye geriledi.
2024’TE TOPLAM İSTİHDAM KAYBI 65 BİNDİ
Ekonomim'den Yener Karadeniz'in haberine göre, bu yılın ilk 5 aylık dönemine bakıldığında tablonun çok daha karamsar bir hal aldığı görülüyor. Yine SGK verilerine göre iki sektörden tekstil 2024’ü 19 bin 461 adet firma ve 384 bin 711 adet istihdam ile kapatmıştı. Mayıs ayına gelindiğinde sektörde faaliyet gösteren firma sayısı 19 bin 81’e, istihdam da 367 bin 147’ye geriledi. Yani sektörde 380 şirket kapısına kilit vururken 17 bin 564 kişilik de istihdam kaybı yaşandı. Hazır giyimde ise 2024 yılı 39 bin 640 adet firma ve 574 bin 684 ile kapanmıştı. Mayısa gelindiğinde firma sayısı 37 bin 361’e, istihdam da 546 bin 344’e geriledi. Yani 5 ayda 2 bin 279 firma kapanırken, istihdamda da 28 bin 340 kişilik kayıp yaşandı. İki sektörün toplamına bakıldığında yılın ilk 5 ayında 2 bin 659 firma kapanırken istihdam kaybı da 45 bin 904’e çıktı. Geçen yılın tamamında iki sektörde 65 bin kişilik istihdam kaybı yaşandığı düşünüldüğünde bu yıl tablonun çok daha ağır olacağı görülüyor.
KAYIP 3. YILINA GİRDİ
İki sektördeki istihdam sayısına 2022’de 1 milyon 222 bin ile ulaşılmıştı. O tarihten itibaren de kapanma istihdamda kayıplar başlamıştı. Uzmanlara göre bu gerilemenin temel nedenleri arasında iç piyasadaki daralma, rakip ülkeler ile yüzde 50-60’lara ulaşan fiyat farkı nedeni ile ihracat pazarlarındaki kayıplar, Asya’daki rakiplerin agresif fiyat politikaları gibi nedenler yer alıyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli firmalar, artan maliyetler karşısında ayakta kalmakta zorlanıyor; bu da hem firma kapanmalarını hem de istihdam daralmasını beraberinde getiriyor. Önümüzdeki döneme ilişkin beklentiler ise temkinli. Eğer ihracatta toparlanma sağlanamaz ve iç pazarda talep canlanmazsa, yıl sonuna kadar istihdam kaybının 80 bin kişiye ulaşabileceği öngörülüyor. Sektör temsilcileri, kalıcı çözüm için devlet desteklerinin artırılması, finansmana erişimin kolaylaştırılması gibi çözüm önerileri sunuyor. Tekstil ve hazır giyimde yaşanan bu istihdam kaybı, yalnızca sanayi açısından değil; sosyal boyutuyla da büyük önem taşıyor. Özellikle kadın istihdamında önemli bir paya sahip olan bu iki sektördeki daralma, toplumsal etkileri itibarıyla da yakından izleniyor.
ÖNCÜ GÖSTERGELER DE NEGATİF
Öncü göstergeler de bozulmayı işaret ediyor. Burada ise İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan PMI endeksi önemli ipuçları barındırıyor. Türkiye Sektörel PMI verilerine göre takip edilen 10 sektör içinde en keskin düşüşler giyim ve deri ürünleri ile tekstil sektörlerinde gerçekleşti. Tekstil imalatçılarının yeni siparişleri Temmuz ayında belirgin azalma eğilimini sürdürdü. Düşüş izlenen on sektör içerisindeki en yüksek oranda gerçekleşti. İstihdamda daralma derinleşirken, firmalar talebi canlandırmak amacıyla nihai ürün fiyatlarında üst üste beşinci ay indirime gitti. Tedarikçilerin teslimat süreleri üst üste sekizinci ay kısaldı. Yine PMI verilerine göre giyimde toplam yeni siparişler üst üste ikinci ay yavaşlamaya işaret etti. Üretimde ise art arda ikinci ay düşüş görüldü ve bu düşüş yıl başından beri en yüksek oranda kaydedildi. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre ihracatta da kayıplar devam etti ve ocak-temmuz arasında hazır giyim ihracatı yüzde 6,2 düşüşle 9,7 milyar dolara geriledi. Tekstilde ise fiyat indirimlerinin de etkisi ile ihracat yüzde 1,8 gibi sınırlı bir artış kaydederek 5,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
patronlardunyasi.com