Türkiye’de market zincirlerinin geçmişi çok eski değildir. Bakkal geleneğinden zincir market formatına geçiş, 1980’li yılların sonlarına dayanır. Bu işin öncülüğünü de Migros, Metro, Carrefoursa gibi marketler yapmıştır. Bugün market zincirleri, yereli ve ulusalıyla 81 ilin tamamına hatta tüm ilçelerine kadar yayılmış durumda. Buralar aynı zamanda istihdam deposu. Toplamda 500 binin üzerinde kişi istihdam ediliyor. Bu market zincirlerinin ülke genelindeki toplam cirolarının ise 300 milyar TL’ye ulaştığı tahmin ediliyor.
Para dergisinin haberine göre ülke geneline yayılmış bu devasa yapıda yüzbinlerce ürün satılıyor. Gıdadan elektroniğe her türlü ürünü artık bu market zincirlerinde satılıyor. Bu nedenle de üretici firmalar için market raflarında yer alabilmek çok önemli. Birçok firma raflarda yer alabilmek için kıran kırana rekabet yapıyor.
Raflarda yer alabilmek, görünür olabilmek o kadar kolay değil. Her ne kadar market yöneticileri kabul etmese de raf bedelleri, reklam katkı bedelleri, komisyonlar gibi birçok fatura kesilir üretici firmalara.
Bu kavga yeni değildir. Market perakendeciliğinde vahşi kapitalizmin kurallarının hüküm sürdüğünü söylesek abartmış olmayız. Geçmişte hafızalarımıza kazınan bir kavga var.
Türkiye’nin en büyük süt üreticisi Sütaş ile Migros arasında böyle bir kavga yaşanmış, Sütaş uzun süre Migros’a mal sevkiyatını durdurmuştu. Sonrasında taraflar tekrar masaya oturup orta yol bulunmuş Migroslarda Sütaş ürünleri tekrar satılmaya başlanmıştı.
Benzer bir kavga mı var başka bir nedeni mi var, tam öğrenemedik ama Migros raflarında Sütaş’lar yine geçtiğimiz haftalarda birden bire yok oldu. Ne sanal markette ne de mağazalarda Sütaş yoktu. Yaklaşık iki hafta sonrasında Sütaş ürünleri tarafların uzlaşması ile Migroslarda yer almaya başladı.
Benzer bir durum CarrefourSA raflarında da yaşanıyor. Sütaş aynı dönemde CarrefourSA raflarından da çekildi. Sütaş ürünleri hem Carrefoursa online markette hem de fiziki marketlerde şu an için satılmıyor.
Öğrendiğimize göre Sütaş, her iki zincir ile raflarda sorun yaşamış. Migros ile uzlaşmışlar, ama CarrefourSA ile henüz mutabakata varılamamış.
Raflarda kimler var diye baktığımızda ise geçen yıl el değiştiren SEK, İçim, Torku, Pınar, Eker gibi markalar öne çıkıyor…
Para dergisi