Çukurova’nın en büyük narenciye ihracatçısı Elgin Şirketler Grubu’na ‘kredilerde yaşadığı ödeme güçlüğü’ sebebiyle bankalar el koydu. Şimdi işçiler, tüccarlar ve bankalar piyasaya 300 milyon liranın üzerinde borcu olan Aslan Elgin’i arıyor. 1,5 yıldır kayyum denetiminde faaliyet gösteren tekstil firması Seven Hill’in de önceki gün iflas ettiği açıklanmıştı. 200 milyon TL’ye yakın borcu sebebiyle iflas erteleme isteyen Şeker Piliç, 30’u aşkın ülkeye ihracat yapan GÇS Metal de 2015’te iflas eden firmalar arasına girdi.
Sektör uzmanlarına göre Elgin Şirketler Grubu’nun batması, Türkiye’deki ekonomik gidişatın geldiği yeri göstermesi açısından dikkat çekiyor. Nitekim İstanbul Tüccarlar Kulübü Yönetim Kurulu Başkanı İlker Önel’e göre esnafın yılbaşından bu yana TL’deki değer kaybının da etkisiyle borcu yüzde 20 arttı. Sadece karşılıksız çek miktarının geçen yılın ilk çeyreğine kıyasla yüzde 70 artması Önel’i destekliyor. Bir dönemin ünlü tekstil firması Seven Hill’in de önceki gün iflas ettiğinin açıklanması “Piyasalarda zor durum iyice güçleşmeye başladı.” yorumuna sebep oldu.
Seven Hill, 1,5 yılı aşkın bir süre kayyum denetiminde faaliyetini sürdürüyordu. 80 milyon lirayı aşkın borçla batan Seven Hill’in Türkiye genelinde 80’i aşkın mağaza ve yüzlerce çalışanı bulunuyordu. Seven Hill’i bünyesinde barındıran Beş Yıldız Tekstil ve Özbek Tekstil Konfeksiyon’un ortaklarından Bektaş Özbek, bir şirketin yaptığı icra takibi sonrası banka hesaplarının bloke edilmesi nedeni ile intihar girişiminde bulundu. Özbek, hesaplara bloke konulması nedeni ile çalışanların ücretini ödeyemez duruma düştüğünü, anılan eylemi bu yüzden gerçekleştirdiğini açıkladı.
2015’te iflasını açıklayan şirketlerden biri de Şeker Piliç oldu. 200 milyon TL’ye yakın borcu sebebiyle iflas erteleme isteyen Şeker Piliç’e şirketi ayağa kaldırılamayacağı gerekçesiyle iflas kararı verildi. 30’u aşkın ülkeye ihracat yapan GÇS Metal de iflas eden firmalar arasına girdi. Bakırköy 7. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin kararıyla 3 Mart 2015 tarihinde iflas eden şirket hakkında, icra takiplerine karşı korumaya alınması için tedbir kararı verilirken bu kararla birlikte şirkete kayyum ataması yapıldı.
GÇS Metal, İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) 2013’te açıkladığı en büyük ikinci 500 sanayi kuruluşu listesinde 170. sıradaydı. Bünyesinde 22 bin çalışanı bulunan Orion Holding ve bağlı iki şirketi de 3 ay önce yaklaşık 200 milyon TL’lik borçla iflasını açıklamıştı. Türkiye’nin en büyük holdinglerinin de aralarında olduğu yüzlerce şirkete, catering, güvenlik, temizlik gibi bir dizi hizmeti veren Orion Holding ve bağlı iki şirketinin vergi ve SGK borcu 50 milyon TL seviyesine ulaşmıştı.
Şirketler iflas erteleme istiyor
Ekonomik kriz, darboğaza giren yatırımcıyı olumsuz etkiliyor. Son dönemde iflas eden şirketlerin yanı sıra iflas ertelemesi yapan şirket sayısındaki artış da dikkat çekiyor. Antalya, Düzce, Sincan’daki adliye binalarının yanı sıra kamunun birçok binasında imzası olan Ankaralı VKY Alüminyum, bir dönem Türkiye’nin en büyükleri arasında yer alan ve varlıkları 500 milyon doları aşan ATAÇ İnşaat AŞ, Fikirtepe’de kentsel dönüşüm projesinde ilk kazmayı vuran firma Anka Yapı, Burhan Silahtaroğlu’nun 1980’lerde kurduğu ve ‘Lykia’ ismiyle otelcilikte hızla büyüyen Silkar Turizm iflas erteleme isteyen şirketlerden sadece birkaçı.
Tüccarın borcu yüzde 20 arttı
İstanbul Tüccarlar Kulübü Yönetim Kurulu Başkanı İlker Önel, yılın başından beri Türk Lirası’ndaki değer kaybının yüzde 20’ye yaklaşması ve günlük spekülatif hareketler sebebiyle piyasaların zorlandığını belirterek, tüccarın borcunun yüzde 20 arttığını söyledi. Karşılıksız çek miktarının bu yıl ilk çeyrekte geçen yıl aynı döneme kıyasla yüzde 70 artması Önel’i destekliyor. “Öyle. Çünkü tüccar hammaddeyi dolar ile alıyor, iç pazara TL ile satıyor.” diyen Önel, zaten düşük kâr marjı ile çalışan üreticileri ve esnafı zor durumda bıraktığını kaydetti. İlker Önel, “Tüm bu sorunların çözümü için para piyasalarının spekülatif hareketlere izin vermemesi gerektiğine işaret etti.”dedi.
Ekonomik kriz turizmi de vurdu
Ekonomik krizin olumsuz etkilediği bir diğer sektör ise turizm. Antalya'da dünyaca ünlü isimlerin katılımıyla 2009'da açılan ve 1,4 milyar dolara mal olan Türkiye'nin ünlü otellerinden Mardan Palace Otel, martta Halk Bankası'na olan kredi borcu sebebiyle Antalya 4. İcra Dairesi'nden satışa çıkarılmıştı. Ege ve Akdeniz sahillerinde dizili sekiz oteli bulunan Noa Şirketler Grubu, mali zorluğu aşamayınca çareyi mahkemede aradı. Mahkeme, yaptığı yargılama sonrası üç şirket için iflas erteleme kararı verdi. 3 bini aşkın yatak kapasitesi ve 750 kadar çalışanı bulunan şirketin denetimi için kayyum ataması yapıldı. Martta iflasını açıklayan bir diğer şirket ise ünlü ayakkabı markası Arow oldu. ÇBS Grubu, bir dönem pazarın yüzde 25'ine hitap ediyordu.
Arif Bayraktar/Abdülkadir Cembekli/Zaman