Erdoğan Süzer'in yazısı
Türkiye ekonomisine yaptığı ağır tahribat orta yerde dururken, ülkeden kaçan sıcak paranın 'yararı da mı olmuş', demeyin. Olmuş. Hem gariban işsize olmuş.
Sıcak para giderayak işsizimizin parasını kurtarmış. Nasıl mı? Anlatalım:
Geçen yıl; yerli-yabancı ve yatırım aracı gözetmeksizin her türlü faiz vergisi (menkul kıymet) yüzde 15’te eşitlenirken bir şey daha yapılmış, daha önce faiz alınmayan başta İşsizlik Sigortası Fonu olmak üzere tüm vakıf ve birliklerin faiz gelirlerinden de vergi alınmasına karar verilmişti. Bu düzenleme, kurulduğu yıldan bu yana işsizin derdine çare olamayan Fon’u, bir anlamda Maliye’nin zengin finansörü haline getirdi.
Ancak, sıcak para dışarı kaçmaya başlayıp da ekonomi yönetimi vergide geri adım atmak zorunda kalınca durum değişti. Hükümet, sıcak paranın ülke dışına kaçışını frenleyebilmek için yabancı yatırımcının vergisini sıfırladı, yerlinin vergisini de yüzde 15’ten yüzde 10’a düşürdü. Dolayısıyla Fon’un faiz gelirinden Maliye’nin kestiği vergi 5 puan düşüverdi. Düştü de ne oldu?
Fon’un, haziran ayı itibariyle elinde tuttuğu nakit varlık 20 milyar 294 milyon YTL. Fon yönetimi bu paranın yüzde 52.87’sini Hazine bonosunda, yüzde 38.15’ini tahvilde, yüzde 0.95’ini dövize endeksli tahvilde, yüzde 4.04’ünü döviz cinsi tahvilde değerlendiriyor. Bütün bu yatırım araçlarının vergisi yüzde 10’a düştü. Fon, geri kalan parasının yüzde 3.91’ini mevduat, yüzde 0.06’sını da döviz tevdiat hesabına yatırmış. Dolayısıyla buradan elde edeceği faiz geliri yüzde 15 üzerinden vergilenecek. Görüldüğü gibi, Fon’un faiz gelirinin yüzde 95’lik kısmı sıcak para sayesinde gerçekleşen 5 puanlık indirimin kapsamına giriyor.
150 MİLYON YTL
Vergiye yakalanan işsizin fonu, bu yılın ocak ayında 266 milyon, şubatta 228 milyon, martta 280 milyon, nisanda 239 milyon ve mayısta da 410 milyon olmak üzere 5 ayda toplam 1 milyar 426 milyon YTL “faiz geliriî elde etmiş. Yıl sonuna gelindiğinde bu rakam 3 milyar YTL’yi epeyce aşacak. Basit bir hesapla Maliye, yıllık bazda işsizin fonundan 450 milyon YTL civarında faiz vergisi tahsil edecekti. Vergi inince Maliye’nin geliri 150 milyon YTL azalacak, Fon’un geliri ise aynı miktarda artacak.
150 milyon YTL işsiz için ne anlama geliyor? İş Kur, en son mayıs ayında 98 bin işsize 26 milyon YTL para ödemiş. İşsiz başına düşen aylık ödeme 271 YTL. Maliye’den kurtarılan 150 milyon YTL, tam 553 bin 505 işsizin bir aylık maaşına karşılık geliyor. İşsize en az 6 ay ödeme yapıldığı dikkate alındığında, 150 milyonla 92 bin 250 işsize 6 ay boyunca maaş ödenebiliyor. Vergi indiriminin yılın ikinci yarısında uygulanması rakamları yarı yarıya indirilebilir. Ancak, yerlinin vergisinin de sıfırlanma ihtimalini düşündüğünüzde bunun önemi kalmıyor.
Sıcak para işsizin parasını kurtardı. Bakalım kurtarılan para fakir işsize mi yoksa fonun zengin portföyüne mi gidecek?
Bugün