IMF"nin ısrarıyla sürekli gündemde kalan elektrik zammı konusu Başbakan Erdoğan"ın önceki gün gazetecilere attığı “Zam yok” fırçasıyla yeni bir boyut kazanırken, özel sektördeki üreticilerin de son umutları suya düştü. 4 yıldır zam yapılmayan elektrik fiyatlarına karşın artan girdi maliyetleri yüzünden zararına çalışmak zorunda kalan santraller son açıklamaların ardından şalter indirme noktasına geliyor.
Sektördeki rahatsızlık Ağustos ayında 2 santralini kapatmak için EPDK"ya başvuran Akenerji şirketinin, geçen hafta 2 tesiste daha üretim durdurma başvurusu yapmasının ardından su yüzüne çıkarken, önümüzdeki günlerde başka şirketlerin de benzer karar alması bekleniyor. Üretimi durdurmak için EPDK"ya minimum 120 gün önce başvuru yapması gereken özel sektör şirketlerinin bu kararlarını yürürlüğe koyması durumunda özellikle 2007"nin ilk çeyreğinden sonra enerji üretiminde sıkıntı gündeme gelebilecek.
KİLOWATTA 2 KURUŞ ZARAR
Elektrik üretimindeki problem özellikle Türkiye"nin kurulu güç kapasitesinin yüzde 49"unu oluşturan doğalgaz çevrim santrallerinden kaynaklanıyor. BOTAŞ"tan doğalgaz satın alıp elektriğe çevirerek dağıtıma veren bu işletmeler, 4 yıldır aynı fiyattan satış yapıyor. Buna karşın BOTAŞ"tan aldıkları gazın fiyat ise sürekli artıyor. Elektrik fiyatlarının sabit tutulduğu dönemde firmaların satın aldığı gazın metreküp fiyatında yüzde 60 artış yaşandı. Son olarak Kasım başında gelen zamla birlikte 12 kuruşa satılan 1 kilowat/saat elektrik içinde sadece doğalgazın maliyeti 9.5 kuruşa, yani yüzde 79"a yükseldi. Dağıtım ve iletiminde kamu kuruluşlarına ödenen pay, vergiler, işçilik ve işletme giderleri de eklendiğinde doğalgazdan üretilen elektriğin maliyeti kilowat/saat başına 14 kuruşu buluyor. Yani şirketler ürettikleri her kilowat/saat başına 2 kuruş zarar ediyor.
Dinçkök 4 santralini kapatacak
Elektrİkte zararına üretim Dinçkök Ailesi"ne ait Ak-Kök Holding"ie bağlı santrallerin birbiri ardına şalter indirme başvurusu yapmasına neden oldu. Ak-Kök Grubu"nun sahibi olduğu ve 10 santral, 533.4 megawat kurulu güçle Türkiye"nin en büyükleri arasında yer alan Akenerji şirketi 4 santralinde "zarar" gerekçesiyle üretim durdurup, lisans iptal ettirmek için EPDK"ya başvuru yaptı. 1 Ağustos"ta Çorlu ve Denizli santralleri için başvuran Akenerji, yasal süre olan 120 günün dolmasının ardından Aralık başında bu santralleri kapatabilecek. Şirket geçen hafta da Uşak ve İzmir"deki iki santrali için lisans iptali başvurusu yaptı. Akenerji Bursa Orhangazi santralindeki üretimi ise Mayıs ayında EPDK"nın oluruyla sonlandırmıştı.
Üretim durunca 13 il karanlıkta kalmıştı
Doğalgaz çevrim santrallerinin sorunu 1 Temmuz"da 13 ilde aynı gece yaşanan elektrik kesintisiyle gündeme gelmişti. Bursa"daki bir doğalgaz çevrim santralinin devreden çıkmasıyla sistem felce uğrarken, genel iletiminin aşırı yüklenme yüzünden çökmesiyle aralarında Ankara"nın da bulunduğu bir çok şehir tüm gece karanlıkta kalmıştı. Olayın perde arkasından zararına üretim yapmak istemeyen bir santralin şalter kapatma eylemi çıkarken, Enerji Bakanlığı "Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma" (DUY) projesiyle santrallerin soruna geçici çözüm bulmuştu.
Ancak doğalgaza Kasım başında gelen son zamla birlikte bu iyileştirmenin de etkisinin ortadan kalktığı belirtiliyor.
Oğuz Karamuk/Vatan