Gündem

Burak ARTUNER

İslam alimleri, yüz yıllardır cennetin nerede olduğunu tartışmışlardır. 

Kur’an’da iki ayette yer alan (al-Zâriyât 51: 22, al-Nacm 53: 14-15)  'cennetin yeri' konusunda bazı işaretlerden yola çıkan İslam alimleri,  genellikle gökyüzünü işaret etmişlerdir. Bu İslam düşünürleri, cennetin göğün yedi veya dördüncü katında, yedi semanın üstünde veya arşın altında, Sidretü’l Münteha’nın yanında yer aldığını yazmış,  üzerinde arşın altında ise cehennemin olduğunu kaydetmişlerdi.

Hz. Adem ve Havva'nın cennette yaratılması Falnâme, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, H. 1702, vr. 51b.

Öte yandan başka İslam alimleri ise Kur’an’da yer alan diğer ilgili ayetleri dikkate alarak, (Bakara 2: 34-38, al-A’râf 7: 19-24, Tâhâ, 20: 117), Hz. Âdem ve Havva’nın içerisinde kaldığı cennetin şu an yeryüzünde var olduğunu savunmuşlardı. Bazıları ise yine aynı temellere dayanarak argümanlar üretmiş ve cennetin kıyametten sonra yaratılacağını dile getirmişlerdi.   

İlahiyatçı Prof. Dr. Bekir Zakir Çoban.

IRMAK VE NEHİRLER YOL GÖSTERDİ 

Cennet tartışmasındaki en önemli argümanlardan biri ırmaklar ve nehirlerdi. Cennette susayanların susuzluğunu dindirecek ve tadı dünyadakine benzemeyen ırmaklar ödül olarak sunulmuştu. Bu ırmaklardan Kur’an’da da bir hayli söz edilmiştir. Yine cennette yiyecek ve içeceklerin altın, gümüş gibi değerli madenlerden yapılma kaplarda sunulacağı hem Kur’an’da hem de çeşitli kaynaklarda yer almaktadır. Çok sayıda ayette su, şarap, bal, süt olarak bilinen ırmakların dışında diğerlerinin özellikleri belirtilmemiştir. İşte bazı İslam alimleri, cennette akıp giden ırmakların Nil, Fırat, Seyhun ve Ceyhun’la ilişkili olduklarını ileri sürmüştür. Bunlardan biri ve en önemlilerinden biri İbn Ebi’d'dir. 7 ciltlik Dünya Külliyatı'nın sahibi bu alim,  için El-Zehebî şu tespiti yapmıştır:  "Yazıları çok sayıda olup, gizli hazineler ve harikalar içermektedir." Dünya'ya ait yaklaşık 160 eseri sıralamıştır."

 

CENNET: ADEN ADLI BAHÇE... 

Tek tanrılı dinlerde Hz. Âdem; cennette yaratılan ve burada bir müddet yaşayan ilk insan olarak kabul görmüştür. Eski Ahit’te yer alan anlatıya göre; Tanrı göğü ve yeri yarattıktan sonra Hz. Âdem’i yaratmış, onu doğuda yer alan Aden adlı bahçeye bakması ve bu bahçeyi işlemesi için yerleştirmiştir. Dört ırmağın suladığı bu bahçede her türlü meyvenin yenilebileceğini, fakat iyiyle kötüyü bilme ağacına ait meyvelerin yenmemesi gerektiği Hz. Âdem’e bildirilmiştir. Daha sonra Tanrı Hz. Âdem’e yardımcı olması için hayvanları ve kuşları, son olarak da Havva’yı yaratmıştır. Fakat hayvanların en kurnazı olan yılan Havva’yı yasak meyvenin  yenmesi konusunda kandırmıştır. Havva ve Hz. Âdem yasak meyveyi yedikten sonra, yılan ile birlikte cezalandırılmış ve Aden’den yani Cennet'ten çıkarılmışlardır. Bu, Hıristiyan dünyası tarafından da kabul görmüş bir anlatıdır. 

Hz. Âdem’in yaratılışı, cennetteki yaşamı ve buradan kovuluşu ile ilgili bilgiler Kur’an’da da yer almaktadır. Bu bilgilere göre; Allah yeryüzündeki halifesi olarak Hz. Âdem’i yaratmış ve meleklerin ona secde etmesini istemiştir. İçlerinden sadece iblis secde etmemiş ve bu nedenle lanetlenmiştir. Allah Hz. Âdem’i ve eşini cennete yerleştirmiş, onlara dilediklerini yiyebileceklerini bildirmiş, yalnız onları bir ağaca yaklaşmamaları gerektiği konusunda uyarmıştır. Fakat şeytan onları kandırmış ve onların yasak meyveden yemelerine sebep olmuştur. Allah Hz. Âdem ve eşini bulundukları makamdan (cennet) çıkarmış ve onların yeryüzünde bir zamana kadar yaşamaları gerektiğini buyurmuştur. 

İSLAM SANATINDAKİ CENNET TASVİRİNİN  EŞSİZ ÖRNEĞİ PARİS'TE  

İslam kitap sanatının başyapıtları arasında yer alan Acâibü’l-Mahlûkat ve Gara’ib ü’l-Mevcudat adlı eserin (1388)  Paris Bibliothèque Nationale'deki nüshasında eşsiz bir cennet minyatürü de bulunmaktadır. Minyatürde genel kompozisyon şemasının aksine Hz. Âdem değil sadece şeytan ve iki melek yer almaktadır. Söz konusu örnekte şeytan, Hz. Âdem’e secde eden iki meleğin arkasında, ayakta durur vaziyette, melekler ise şeytana başlarını dönmüş bir halde ve şaşırmış yüz ifadeleri ile betimlenmiştir. Tasvirde dikkati çeken önemli bir diğer nokta ise şeytanın kanatları ile birlikte bir melek şeklinde verilmesidir.

patronlardunyasi.com