İşte o yazı:
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu yılın beşinci faiz kararını perşembe günü açıklayacak. Banka bir önceki toplantıda politika faizini yüzde 46 seviyesinde sabit tutmuştu. Piyasada 2.5 ila 3.5 puan arasında bir indirim beklentisi var. Beklenen indirim gerçekleşirse mevduat getirileri nasıl değişir? İşte son 2 ayda faizdeki seyir, stopaj etkisi ve olası getiriler...
Milyonlarca tasarruf sahibinin, ev-araba almak isteyenlerin, düşük maliyetli finansman ihtiyacı olanların gözü kulağı Merkez Bankası’nın bu hafta açıklayacağı faiz kararında. Yapılan araştırmalar ve uluslararası kurumların raporu 24 Temmuz’da 2.5 puan ila 3.5 puan arasında bir faiz indirimi beklentisine işaret ediyor. 9 Temmuz’da 6 aya kadarki mevduat ile para piyasası fonlarında stopaj oranının yüzde 15’ten yüzde 17.5’e yükseltilmesi ve Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın Londra’da yatırımcılara faiz indirimi konusunda temkinli bir yaklaşım sergileneceği mesajını vermesi sonrası 2-2.5 puan öne çıkmaya başladı.
ENFLASYONLA DÜŞÜŞE GEÇTİ
Faiz indirimiyle ilgili beklentinin artmasında enflasyondaki düşüş eğilimi etkili oluyor. Enflasyon mayıs ayında yüzde 1.53, haziranda ise yüzde 1.37 oldu. Böylece yıllık enflasyon yüzde 35’lere geriledi. Merkez Bankası 17 Nisan’da yüzde 42.5 olan 1 haftalık repo ihale faizini (politika faizi) yüzde 46’ya çıkarmıştı. Faiz koridorunun üst bandını (gecelik borç verme faizi) ise yüzde 49’a yükseltmişti. Enflasyonda mayıs itibarıyla düşüş hızlanınca yüzde 49’a kadar çıkan fonlama faizi gerilemeye başladı. Böylece fon getirilerini de etkileyen Türk Lirası Gecelik Referans Faiz (TLREF) oranı geçen hafta yüzde 45.58’e kadar indi.
HAZİRANDA ZİRVEYİ GÖRMÜŞTÜ
Özetle mayıstan sonra faizlerde ibre aşağı döndü. Bu durum mevduat faizlerinde de kendini gösterdi. Merkez Bankası’nın verilerine göre; 3 aya kadarki vadelerde bankalarca uygulanan ortalama bileşik faiz, 6 Haziran haftasında yüzde 59.60’la (basiti yüzde 48.5 oluyor) bu yılın zirvesini görmüştü. 11 Temmuz itibarıyla bu oran yüzde 57.03’e geriledi. Yani yaklaşık 1.5 ayda mevduat getirilerinde ortalama 2.57 puanlık erime oldu. Şu anda bankalar ‘hoş geldin’ adı altında yüzde 49-50 faiz sunsa da aynı bankada vadesini yenileyen birikim sahipleri para tutarına göre yüzde 44-46 arasında faiz teklifi alabiliyor.
PARA HEMEN ADRES DEĞİŞTİRİR Mİ?
Merkez Bankası faiz indirimine başlasa dahi mevduattan kısa sürede kopuş beklenmiyor. Yüzde 17.5’e çıkan stopajın getirileri biraz törpülediği bir gerçek. Ancak 2.5 puanlık bu artış şu ana kadar TL mevduat ve fonlardan çıkışı hızlandırmadı. Aksine daha önce yüzde 15 stopajla parasını para piyasası fonlarına bağlayanlar bu avantajı mümkün olduğunca sürdürmek istiyor. Vadeli mevduat ise riski sevmeyen ve garantici bir kitlenin yatırım aracı. Şu anda TL vadeli mevduatın alternatifi risksiz bu kadar yüksek getiri (yüzde 44-46) sunan bir yatırım aracı bulunmuyor. Dolayısıyla mevduattan da hızlı bir çözülme beklenmiyor. Hatta faizlerin yüzde 30 seviyelerinin atlına gelmediği, altın ve döviz gibi varlıkların yatay seyretmeye devam ettiği, borsadaki yükselişlerin sınırlı kaldığı bir ortamda mevduat ve fon yatırımcısının adres değiştirme ihtimali de zayıf. Buna karşılık jeopolitik risklerin diri kalması, altın ve gümüş gibi emtialara yönelik talebi artırabilir.
KRİTİK 4 TOPLANTI VAR
Merkez Bankası yıl sonuna kadar 24 Temmuz, 11 Eylül, 23 Ekim ve 11 Aralık tarihleri olmak üzere 4 faiz toplantısı gerçekleştirecek. Bu toplantıların hepsinde faiz indiriminin olup olmayacağını şu anda kestirmek zor. Çünkü yakın coğrafyadaki jeopolitik riskler para politikasını da ister istemez etkiliyor. Diğer yandan enflasyondaki düşüş trendinin aynı tempoda devam edip etmeyeceği de ağustos ve eylülde daha net görülecek. Merkez’in yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 19-29 aralığında. Yüzde 20’li seviyeler için aylık enflasyonun yüzde 1.7’nin altında kalması önemli.
STOPAJ ETKİSİ NE?
Şu anki yıllık enflasyon yüzde 35. Yüzde 46’lık politika faiziyle kıyaslarsak yüzde 11’e ulaşan bir reel getiri söz konusu. Tabi yüzde 17.5’lik stopajı da düşersek getiri yüzde 38’e inerken reel net getiri farkı yüzde 3 olmuş oluyor. Eğer yıl sonunda enflasyon yüzde 29 seviyesinde gerçekleşir ve 4 toplantıda da 2.5 puanlık indirim yapılırsa politika faizi yüzde 36’ya inecek. Bu durumda reel getiri farkı 7 puan (stopaj düşülürse nette 0.7 puan) olacak. Yıl sonuna kadar şartların nasıl gelişeceğini kestirmek güç olsa da TL’yi desteklemek için reel getiri farkının korunacağını söyleyebiliriz.
100 BİN LİRADA FARK 250-300 LİRA CİVARI OLUR
Merkez Bankası, perşembe günü 2 puanlık bir faiz indirimine giderse politika faizi yüzde 44, indirim 2.5 puan olursa politika faizi yüzde 43.5 olacak. Eğer indirim 3.5 puana çıkarsa politika faizi 17 Nisan’dan önceki yüzde 42.5’lik seviyesine geri dönmüş olacak. 17 Nisan’dan önce ortalama yıllık bileşik mevduat getirileri yüzde 49-50 seviyelerine inmişti. Bir başka deyişle mart ortalarında bankaların 32 günlük mevduat faizlerini yüzde 39-40’lara kadar çektiğini görmüştük. Faiz indiriminden sonra mevduatta hemen bu seviyelerin görülmesi beklenmiyor. Ama bankaların fonlama faizi düşeceğinden mevduat faizlerindeki gerileme kaçınılmaz. Bu durum kısmen kredi faizlerine de indirim olarak yansıyacaktır.
FONLARA YANSIMASI OLUR
Politika faizinde ve faiz koridorunun üst banında bir indirim yapılırsa yüzde 44-46 seviyesinde seyreden mevduat yenileme faizlerinin yüzde 41-43 seviyelerine gevşemesi olası. 100 bin liralık birikim bugün yüzde 46 faizle net 3 bin 327 lira getiri sağlıyor. Faiz yüzde 42 olursa bu getiri 3 bin 37 liraya düşüyor. Yani faiz indirimi sonrası 100 bin lirada 250-300 liralık bir getiri azalışı olabilir. Para piyasası fonlarının günlük getirileri de yüzde 0.13’lerden yüzde 0.11’lere doğru inebilir. Eğer para faizde değerlendirilmeye devam edilecekse faizler yüksekken uzun vade tercih edilebilir. 92 gün vadede bugün yüzde 44-45 faiz bulunabiliyor. Yine 182 gün için yüzde 41-42 faiz öneren bankalar var.
patronlardunyasi.com