Türk yatırımcıların son dönemde en fazla yatırım yaptığı Orta Asya ülkelerinden biri Özbekistan. Anadolu Grubu’ndan Alarko Holding’e kadar birçok Türk şirketi Özbekistan’da hemen hemen her sektörde faaliyet gösteriyor, üretim yapıyor. Özbekistan yönetimi, artan yabancı ilgisini çeşitlendirme, AB ve ABD gibi batılı ülkelerdeki şirketlerle temasını artırmak için geçtiğimiz aylarda ilginç bir açılıma imza attı. Devlete ait kamu fonunun özel şirket tarafından yönetimi. Hem de liberal ekonominin sembollerinden olan bir fon tarafından.
Dünya'dan Kerim Ülker'in haberine göre, uzun süre Sovyetler Birliği’nin parçası olan, demokratik yönetime 30 yıl önce adım atan Özbekistan yönetimi, ülkenin küresel ekonomik sisteme dahil edilmesi için büyük açılımlar yaptı. Bu açılımlardan biri de Ulusal Yatırım Fonu’nun (UzNIF) fon yöneticisi ve mütevelli heyeti olarak ABD’li Franklin Templeton tarafından yönetilmesi oldu. Geçtiğimiz aylarda atılan bu adımla birlikte Özbekistan’ın Varlık Fonu ve ABD’li devin işbirliğinde hedef; portföydeki devlet işletmelerinin verimliliğini, karlılığını ve yönetimini iyileştirmeye odaklanarak ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve uluslararası yatırımcıları çekmek oldu.
KAMU FONUNDA ÖZELLEŞTİRME ADIMI
UzNIF adında 27 Ağustos 2024 tarihinde Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın kararnamesi ile anonim şirket olarak kurulan kamu fonu, ülkenin 18 önemli devlet işletmelerinin yüzde 20 ila yüzde 40 arasında değişen hisselerine sahip. Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi. Şimdilik net varlık değeri 1,68 milyar ABD doları. Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi fonun tamamı Özbekistan devletine ait.
İşte bu fonu, Türkiye’nin de yakından tanıdığı Franklin Templeton yönetecek. Türkiye’de “Para Sihirbazı”, kimileri de “Tilki” adını verdiği Mark Mobius ile özdeşleşen Franklin Templeton’dan bahsediyorum. Mark Mobius her ne kadar emekli olsa da Franklin Templeton ile güçlü bağı hala devam ediyor. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu birçok ülkede toplamda 1.3 trilyon dolarlık varlığı bulunan dünyanın en büyük yatırım yönetim şirketi olan ABD’li Franklin Templeton’ın direksiyonundaki Özbek Kamu Fonu, ilk adımını telekomünikasyon ile atıyor. Özbekistan Yönetimi, mobil operatörü Mobiuz olarak bilinen Universal Mobile Systems LLC’nin satışını hedefliyor.
Bu satışla 300 milyon dolar gelirin planlandığı satış, Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev’in devlet mülkiyetini azaltma ve ekonominin kilit sektörlerine yabancı yatırım çekme yönündeki daha kapsamlı çabalarının bir parçası olarak görülüyor. Devlet Varlık Yönetim Ajansı’nın verilerine göre Mobiuz, 2024 yılında 164 milyon dolar gelir ve 41 milyon dolar FAVÖK bildirdi.
Mobiuz’un satışıyla ilgilenenler arasında Türklerin yanı sıra Katar, Suudi Arabistan, Azerbaycan ve Avrupalı yatırımcılar da var. İhale süreciyle ilgili şirketlerin 1 Ağustos’a kadar niyet mektuplarını sunmaları gerekiyor.
PAZARIN YÜZDE 20’SİNİ YÖNETİYOR
Özbekistan Hükümeti, Franklin Templeton ile çıktığı yolda bu yıl yaklaşık 800 milyon dolarlık özelleştirme geliri bekliyor. Gelelim vitrine çıkan ve Türk yatırımcıların da ilgilendiği Mobiuz’a. 2024 sonu itibarıyla Özbekistan’da 35,6 milyon mobil abonesi var. Mobiuz pazarın yaklaşık yüzde 20,9’unu oluşturuyor. Türk firmaları için farklı iş kolları bakımından bu satış süreci önemli. Daha da önemli olan bir kamu fonunun ABD’li profesyonel bir şirket ile işbirliği yapması. ABD’li fon, Bulgaristan’da bu konuda büyük bir başarı yakaladı. Aynı başarıyı Özbekistan’da devam ettirmek istiyor. Özbekistan ise Batılı sermayeyi ülkeye çekme arzusunda. Daha çok borsadaki yabancı payını artırma peşinde. Küresel ortaklıklarla bunu başarmak mümkün.
patronlardunyasi.com