İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin, tutukluluğunun makul süreyi aştığı ve seçilme hakkının ihlal edildiği iddiasıyla yaptığı başvuruyu haklı bularak, 5 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmettiği Balbay'ın tahliye talebini görüştü.
Mahkeme heyeti, yapılan değerlendirme sonucu Balbay'ın tahliyesine karar vererek, başka suçtan tutuklu veya hükümlü olmadığı takdirde derhal salıverilmesi için İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına yazı yazılmasını kararlaştırdı.
Balbay hakkında yurt dışına çıkış yasağı şeklinde adli kontrol tedbirinin uygulanmasına da hükmedildi.
Akşam 20.30 sularında cezaevinden ayrılan Balbay, ilk önce ailesiyle buluştu. Ailesinin ardından CHP'lilerle bir araya gelen Balbay, basın mensuplarına da açıklama yaptı. Balbay, "Bu sürecin taptaze bir başlangıç olmasını yürekten diliyorum. Şu anda yarın öğleden sonra büyük bir olasılıkla Meclis'e geri geleceğim. İlk yeminimi halka karşı etmek istiyorum" dedi.
Balbay'ın ilk mesajı özetle şöyle oldu:
"Ben haksızlıklara hukuksuzluklara karşı bundan sonraki yaşamımda sonuna kadar mücadele edeceğim. içinden geçtiğimiz süreç, her şeyi unutalım denilecek bir süreç değil, ama kin de güdülecek değil. Anayasa Mahkemesi çok önemli bir karar aldı. Doktorların hastalarıyla görüşemem, gazetecilerin mesleklerini yapamama, avukatların cübbelerini giyememe, siyasi parti yöneticilerinin siyaset yapamama gibi hak kaybı vardır. Benim dışında 6 milletvekili daha cezaevinde. Belediye başkanları var. Cezaevinde tutuklanmış öğrenciler vardır. Bütün bu hak gasplarının giderilmesi için, başlangıç olmasını diliyorum. Önce aileme, sonra Meclis'e ve halka teslim olacağım. Cezaevinde 5 yıl gelecek biriktirdim. Biz cezaevinde çürüyeceğimize zaten inanmamıştık. Açın artık bu cezaevlerinin kapılarını. Ne yapacaksak hukuk zemininde yapmalıyız. Can güvenliğinden de önce Türkiye'de hukuk güvenliği sorunu vardır. Bir kişiyi tutukladığınızda hem tüm ailesini hem de onu mesleğiyle birlikte hapse atıyorsunuz. Yarın 10 aralık İnsan Hakları Günü. Türkiye'de maalesef her gün insan haklama günleri yaşanıyor. Umarım bunlar da artık giderilir ve herkes yürekten demokrasiye inanıyorsa, bu meclisi herkesin üzerinde tutuyorsak, bu Meclis'te halkı her şeyin üzerinde tutmalıdır. Bir girdim, bin çıkıyorum. Ben bu halka, bu topluma hep inandım. Hapisteki en kara günlerimde bile umudumu kesmedim. Bu aşamadan sonra da ben onların bi parçası olacağım. Hukuksuzlukların giderilmesi için ilk yapılması gereken bu kapıların açılmasıdır. Eğer mahkemeler halk adına karar veriyorsa, halkın vicdanına karşılık vermek durumundadır. Herkese merhaba, merhaba özgürlük, merhaba Türkiye."
YURTDIŞINA ÇIKIŞ YASAĞI GETİRİLDİ
Mustafa Balbay'ın avukatı Oktay Yılmaz, Ergenekon Davası'na bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nin tahliye yönünde verdiği kararın, Anayasa Mahkemesi'nin gerekçeli kararına dayandığını söyledi. Balbay'ın yaptığı bireysel başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi'nin hak ihlali yönünde karar verdiğini hatırlatan Yılmaz, "Adli kontrol uygulamasına da hükmedildi. Yurt dışına çıkış yasağı verildi" dedi
Balbay yarın yemin edecek
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay'ın yarın TBMM Genel Kurulu'nda yemin edeceğini bildirdi.
Gerekçeli karar yarın mahkemeye gönderilecek
Diğer taraftan Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, CHP Milletvekilleri Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ın yaptıkları bireysel başvuruyla ilgili kararın gerekçesi üzerindeki taslak çalışmalarını tamamladı. Yapılacak düzeltmelerin ardından gerekçeli karar yarın öğleden sonra İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilecek.
Balbay ve Haberal'ın yaptıkları bireysel başvuruyla ilgili incelemesini 4 Aralık Çarbamba günü tamamlayan Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, kararın gerekçesinin yazımını sürdürüyor.
Alınan bilgiye göre, 20-25 sayfa olması beklenen gerekçeli kararla ilgili taslak metin tamamlandı. Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün heyeti taslak metin üzerinde yapılacak düzeltmelerin ardından gerekçeli kararı yarın öğleden sonra "Ergenekon davası"na bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesine göndermesi bekleniyor.
Anayasa Mahkemesi, Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ın "uzun süre tutuklu kalmasıyla milletin temsil yetkisinin ölçüsüzce ihlal edildiği" sonucuna varmış, istemi üzerine Balbay'a 5 bin lira tazminat ödenmesine karar vermişti.
Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanuna göre, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa Mahkemesinin kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verecek.
Balbay, 6 Mart 2009'dan bu yana cezaevinde
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, Ergenekon davasında kararını 5 Ağustos 2013'te açıklamış, 6 Mart 2009'dan bu yana cezaevinde bulunan Mustafa Balbay'ı 34 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırmıştı.
Eski Başkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Haberal hakkında ise 12 yıl 6 ay hapis cezası veren yerel mahkeme, 17 Nisan 2009'da tutuklanan Haberal'ın, 4 yıl 3 ay 18 gün tutukluluk süresini göz önünde bulundurarak tahliyesine karar vermişti.
Mahkemenin gerekçeli kararının yazımını tamamlamasının ardından dosya Yargıtaya gelecek. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanacak tebliğnamenin davaya bakacak Yargıtay 9. Ceza Dairesine gönderilmesinin ardından, Daire, Ergenekon davasıyla ilgili son kararını verecek.
İşte ilk tepkiler
Balbay'ın tahliyesiyle ilgili siyasilerden ve toplumun çeşitli kesimlerinden tepkiler gelmeye başladı.
TBMM Başkanı Cemil Çiçek
TBMM Başkanı Cemil Çiçek, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nin, Ergenekon davasının tutuklu sanıklarından CHP İzmir Milletvekili Mustafa Balbay'ın tahliyesiyle ilgili kararını değerlendirdi.
Meclis Başkanı Çiçek, "Sayın Mustafa Balbay'ın tahliyesinden memnuniyet duydum. Geç de olsa bunun gerçekleşmesine sevindim. Umut ederim, uzun süreli tutuklu kalmış olanların da mağduriyetleri giderilir" diye konuştu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, "Umarım bu karar, tutuklu olan diğer milletvekilleri için de emsal olur ve bütün milletvekilleri özgürlüğüne kavuşur. Uzun süredir tutuklu kalmaları ve parlamentoda görev yapmalarının engellenmesi demokrasi ayıbıydı.
Tutuklu vekiller konusunda pek çok çevre, Türkiye'yi eleştiriyordu. Anayasa Mahkemesi'nin kararından sonra Balbay'ın serbest bırakılması kuşkusuz önemli bir gelişme. Umuyorum diğer vekiller için emsal olur. Büyük bir olasılıkla Balbay, yarın Meclis'te yemin edecek. Yarın uygun görürse gelir ve yemin eder" diye konuştu.
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç
Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ise şöyle konuştu:
"Öncelikle ailesine, çocuklarına, CHP camiasına ve vekilimize geçmiş olsun. İki yıl önce uzun tutukluluk sürelerinin hukuka aykırı olduğunu, tutuklulukların cezaya dönüşmemesi gerektiğini söylemiştim. Yargılamaya kimse karışamaz, ama tutukluluk hallerinin sona erip TBMM'ye gelip görevlerine başlamalarının daha uygun olacağını söylemiştim. Bugüne kadar sadece Mehmet Haberal tahliye edilmişti. Anayasa Mahkemesi de "Uzun tutukluluk bir hak ihlalidir. Bu kadar uzun tutukluluk süresi olmaz" mütaalası vermişti. Ben de perşembe günü bu karara uyulması gerektiğini belirtmiştim. Sadece Balbay için değil, tutuklu vekiller açısından ve diğer uzun tutukluluklar açısından da karar verildi. Hukuk adına ben seviniyorum. Hukuk ve adalet herkese lazım.Gecikmiş de olsa verilen karar kamu vicdanını sevindirmiştir" dedi.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı
Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, "Hayırlı olmasını diliyorum" dedi. Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuru üzerine aldığı kararı anımsatan Yazıcı, "Hak ve özgürlükler kadar eşitlik kuralı da önemli. Benzer durumda olanlar insanlar için kanun kurallarının aynı şekilde uygulanıyor olması eşitlik kuralı gereğidir. Sanırım diğerleri ile ilgili de alacak. Bunlar Türkiye'nin deneyimi. Türkiye, geldiği bugün itibariyle hem bireysel hak ve özgürlükler açısından hem de demokratik standartlar açısından bir kazanım diye düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
İçişleri Bakanı Muammer Güler
İçişleri Bakanı Muammer Güler de doğru kararı hukukun vereceğini belirterek, Anayasa Mahkemesi'nin kararını mahkemenin uygulamış olduğunu söyledi.
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi
Mustafa Balbay'ın tahliye kararını değerlendiren CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, çok mutlu olduklarını belirterek, "Nihayet Balbay TBMM'de olacak. Gerçekten grubumuz olağanüstü heyecanlı" dedi.
Balbay'ın yarın TBMM Genel Kurulu'nda yemin edeceğini ifade eden Hamzaçebi, "Yarının en önemli olayı Balbay'ın yemini olur herhalde" diye konuştu.
Hamzaçebi, Sincan Cezaevi'ne giderek, Balbay'ı hep beraber karşılayacaklarını ve özgürlüğüne kavuşmasının mutluluğunu yaşayacaklarını söyledi.
CHP Grup Başkanvekili Muharrem İnce
CHP Grup Başkanvekili Muharrem İnce, Balbay'a geçmiş olsun dileğinde bulunarak, "Eski dostum Mustafa, aramıza hoşgeldin. İnşallah yarın yemin edersin. Ağlamamak için kendimi zor tutuyorum. Ailesine, çocuklarına kavuştu. Annesinin haşhaşlı böreğine kavuştu. Hoşgeldin Mustafa, yapacak çok işimiz var" dedi.
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay
CHP Grup Başkanvekili Engin Altay da tahliyenin herkesi sevindiren, demokrasi ve Türk hukuk sistemi açısından gelecekle ilgili bir parça umutlanılmasını sağlayan bir karar olarak niteleyerek, "Şu anda çok mutluyum. Büyük bir hukuk ihlali, hak, özgürlük gasbı ortadan kalktı, çok sevinçliyiz" şeklinde konuştu.
"Diğer tutuklu vekiller için emsal teşkil eder mi?" sorusuna Altay, "Eder, etmeli. Diğer KCK'dan tutuklu milletvekillerinin tutukluluk sürelerini bilmiyorum. Ama makul bir süreyse bence onlar açısından da aynı durum geçerlidir" yanıtını verdi.
Vekillerin olması gereken yerin TBMM olduğunu vurgulayan Altay, "Onu başından beri söylüyoruz. Bu Meclis hala yaralı bir Meclis'tir, özürlü bir Meclis'tir, fireli, defolu bir Meclis'tir. Milli iradeye saygı gösterilmeyen bir anlayışın ipoteği altındadır Meclis. Bütün milletvekillerinin Meclis'te olması lazım, buna Engin Alan da dahil" dedi.
MHP Grup Başkanvekili Yusuf Halaçoğlu
MHP Grup Başkanvekili Yusuf Halaçoğlu, haklarında iddianame ile tutuklanmış olan insanların henüz mahkeme sonuçlanmadığı için suçlu addedilmelerinin zaten mümkün olmadığını vurguladı. "Yani en baştan yanlış yapılmıştı" ifadesini kullanan diyen Halaçoğlu, şunları söyledi:
"Bir kişi tutuklanmış olsa bile, eğer şartları taşıyorsa, uluslararası ve kendi hukukumuza göre suçsuz addedildiği için milletvekili adayı olabilir. Bu şartları taşıdıkları için YSK bunların adaylığını reddetmedi ve sonuçta milletin teveccühü ile de seçildiler. Seçildikleri andan itibaren haklarında her ne iddia olursa olsun serbest bırakılmaları ve Meclis'e gelmeleri gerekirdi. Dava sonra devam eder, eğer mahkum olurlarsa suçlarını ondan sonra çekerlerdi. Şimdi adalet yerini buluyor ama hangi sebeple yerini buluyor, hangi amaca yönelik adaleti yerine getiriyorlar, neden bugün meydana getiriliyor? Tam teröristlerin serbest bırakılıp siyasi haklar tanınmaya başladığı bir anda meydana gelmiş olması düşündürücü. Yani aradan 2,5 yıl geçmesine rağmen bu uygulamayı yapmayanların bugün samimiyetlerine inanamıyoruz. Göreceğiz, Engin Alan paşa ile ilgili bakalım ne karar alacaklar? Çünkü tıpkı Balbay ve diğerleri gibi mahkum olmadan önce seçilmiş olan bir milletvekilidir. Dolayısıyla oradaki düşünce yapılarını da göreceğiz. Ancak biz bu alınmış olan ve geç gelen adaletin arkasında neler olduğu konusunda şüphelerimiz var."
BDP Grup Başkanvekili Pervin Buldan
BDP Grup Başkanvekili Pervin Buldan ise kararı önemli bir gelişme olarak niteledi. Buldan, "Darısı diğer vekillerin başına diyelim. Tutuklu vekillerin bulunması gereken yer TBMM'nin çatısı altıdır. O yüzden diğer tutuklu vekillerin de, BDP'li milletvekillerinin de bir an önce serbest kalması gerekiyor. Bu karar diğer vekiller için de emsal teşkil etmelidir" diye konuştu.
Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül
CHP'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi Adayı olması beklenen Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül de Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Milletimizin vekili Mustafa Balbay'ın tahliyesinden duyduğum mutluluk tarif edilemez" şeklinde görüşünü belirtti.