Ekonomi
Kenan GÜRBÜZ
Muğla’nın Milas ilçesi Avşar Mahallesi Zeytintümseği Mevkii’nde faaliyet gösteren ADEC Akvaryum Sanayi İnşaat İthalat İhracat A.Ş., mevcut su ürünleri yetiştiriciliği tesisinde kapasite artırımına gidiyor.
Toplam 23 bin 327 metrekarelik alanda yer alan tesis, 109 ada 716 parsel numaralı tapuda kayıtlı bulunuyor. Proje kapsamında 39 milyon adet/yıl yavru balık üretimi (kuluçkahane) ve 921 ton/yıl su ürünleri yetiştiriciliği hedefleniyor.
Şirketin mülkiyetinde olan arazide, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre, “1 adet bakım onarım binası, 1 adet kuluçhane ve adaptasyon binası ile 12 adet su ürünleri üretim ve yetiştiricilik havuzu” bulunuyor.
Tesisin geçmişine bakıldığında, ilk olarak 2011 yılında Günfer Yıldız tarafından 109 ada 476 parselde 29 ton/yıl kapasiteli çipura ve levrek yetiştiriciliği ile faaliyete başlandığı, daha sonra 473 parselin de dâhil edilmesiyle toplam 22 bin metrekarelik alanda 120 ton/yıl kapasiteli kültür balıkçılığı yapıldığı belirtiliyor. Bu faaliyet için 25 Nisan 2011 tarihli ve 08 Gerekli Değildir V-656 karar numaralı “Çevresel Etki Gerekli Değildir” kararı alınmıştı.
Söz konusu alan, 15 Eylül 2021 tarihinde ADEC Akvaryum San. İnş. İth. İhr. A.Ş. tarafından satın alınarak faaliyete devam edildi. 24 Ocak 2022 tarihli resmi yazı ile daha önce alınan ÇED kararının yeni yatırımcı adına geçerli olduğu teyit edildi.
Tesis, mevcut durumda 145 lt/sn su kullanımıyla, 39 milyon adet/yıl yavru (kuluçkahane) ve 80 ton/yıl besi üretimi gerçekleştiriyor. Üretim yapılan türler arasında çipura, levrek, sarıağız (granyöz), antenli mercan, lahoz, sarıkuyruk, trança, sinagrit ve gökkuşağı alabalığı bulunuyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü tarafından işletmeye 48-113 numaralı Su Ürünleri Yetiştiricilik Belgesi verildi. Yeni proje kapsamında üretim türleri sadeleştirilerek yalnızca çipura, levrek ve gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliğine devam edilecek; bu türlere ek olarak Atlantik somonu (Salmo salar) üretimi de yapılacak.
Kapasite artışıyla birlikte, kullanılan su miktarında değişiklik yapılmadan yıllık 39 milyon adet yavru (yaklaşık 69 bin kg) ve 921 bin kg besi üretimi hedefleniyor. Böylece tesisin toplam biyomas kapasitesi 990 ton/yıl olacak. Proje, Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü Yetiştiricilik Daire Başkanlığı tarafından 6 Şubat 2025 tarihli ve E-67064933-145-17779373 sayılı yazı ile uygun bulundu.
Tesis bünyesinde hâlen 9 toprak havuz, 1 çöktürme havuzu, çeşitli üretim üniteleri (kuluçkahane, larva, adaptasyon, ön büyütme ve büyütme üniteleri), depolar, jeneratör, trafo ve idari bina bulunuyor. Yeni proje kapsamında mevcut birimler korunacak, 9 toprak havuzdan 4’ü iptal edilerek 1.770 m² alana 8 adet 700 m³ beton havuz inşa edilecek. Bu bölümde kapalı devre havuz sistemi (RAS) kurulması planlanıyor.
Modern Balık Yetiştiriciliği: Kapalı Devre Su Sistemi (RAS) ADEC Akvaryum’un kapasite artışı projesi, su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve çevresel etkilerin azaltılması açısından büyük önem taşıyor. Projede kullanılacak RAS (Recirculating Aquaculture System), suyun sürekli filtrelenip yeniden kullanılmasına olanak tanıyan kapalı bir üretim sistemi.
Bu sistemde su, biyolojik ve mekanik filtrelerden geçirilerek temizleniyor, böylece atık su miktarı minimuma indiriliyor. Geleneksel yetiştiricilik sistemlerine kıyasla su tüketimini %80-90 oranında azaltan RAS teknolojisi, Türkiye’de giderek yaygınlaşıyor. Ayrıca bu sistem, sıcaklık, oksijen ve pH değerleri gibi su parametrelerinin hassas biçimde kontrol edilmesini sağlayarak balık sağlığını ve büyüme performansını artırıyor.
TÜRKİYE'DE SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİCİLİĞİ
Türkiye, su ürünleri üretiminde Avrupa’nın önde gelen ülkeleri arasında yer alıyor. 2024 yılı itibarıyla yıllık su ürünleri üretimi 1 milyon tonu aşarken, bunun yarısından fazlası kültür balıkçılığından elde ediliyor. Özellikle Ege Bölgesi, çipura, levrek ve alabalık yetiştiriciliğinde lider konumda.
Muğla ili ise hem deniz hem de içsu yetiştiriciliği açısından ülkenin en önemli üretim merkezlerinden biri. İl genelinde 300’ün üzerinde aktif su ürünleri yetiştiricilik tesisi bulunuyor. Milas, Bodrum ve Fethiye ilçelerinde faaliyet gösteren işletmeler, hem iç piyasaya hem de Avrupa Birliği ülkelerine ihracat yapıyor.
ADEC Akvaryum’un kapasite artışı projesi, bölgedeki istihdamın artmasına, ihracat potansiyelinin güçlenmesine ve yerli üretimin sürdürülebilir şekilde büyümesine katkı sağlayacak.
patronlardunyasi.com