Küresel iklim değişikliği her geçen yıl etkisini daha fazla hissettirirken, temiz su kaynaklarına ulaşım da giderek güçleşiyor. Türkiye’de kişi başına düşen kullanılabilir yıllık su miktarı 2000 yılında 1652 metreküpken, miktar bugün 1308 metreküpe geriledi. Yani son 25 yılda kişi başına düşen yıllık su miktarı 344 metreküp azaldı. Bu miktar bir yarı olimpik havuza denk geliyor. Gelecek 5 yılda da su kaynaklarında yüzde 20 azalma öngörülüyor. Artan nüfus ve iklim değişikliği, su kaynakları üzerindeki baskıyı daha da artırıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı suyun daha verimli kullanılması amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında, Türkiye genelinde 2 bin 600’den fazla göl ve nehir kayıt altına alındı. İçme suyu olarak kullanılabilecek 513 göl, gölet ve barajın durumu izlenirken 25 havzanın her biri için de su bütçeleri hazırlanmaya başlandı. Öte yandan kuraklık, taşkın ve su tahsis planları güncelleniyor. Böylece her koşulda hangi sektöre ne kadar su verileceğinin planlanması ve taşkın risklerini azaltacak tedbirlerin alınması hedefleniyor.
TATLI SU GERÇEĞİ
* Dünyadaki suyun %97,5’i tuzlu
* Tatlı su: %2,5
* Erişilebilir tatlı su oranı: %1,2
* Türkiye’nin su kaynakları 25 havzada izleniyor
* İzlenen içme suyu kaynakları: 513 göl, gölet ve barajEt ma samus
25 YILDA 344 M3 AZALDI
Milliyet'ten Meltem Güneş'in haberine göre, Türkiye, kişi başına kullanılabilir su potansiyeline bakıldığında, su stresi yaşayan ülkeler arasında yer alıyor. Bilimsel modelleme çalışmalarına göre de 2030’a kadar su kaynaklarında yaklaşık yüzde 20, 2100’e kadar ise yüzde 25 civarında bir azalma öngörülüyor. Su kaynaklarında meydana gelebilecek kayıpların, Türkiye’yi su fakiri olmaya sürükleyebileceği belirtiliyor. İşte verilerle su gerçeği:
Kişi Başına su miktarı (m3/yıl)
2000-1652
2009-1544
2020-1346
2024-1308
HEDEF: 50 LİTRE TASARRUF
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan öncülüğünde başlatılan “Su Verimliliği Seferberliği” kapsamında, kişi başına günlük su tüketiminin 150 litreden önce 120 litreye, ardından 100 litreye indirilmesi hedefleniyor. İşte bunu sağlayacak tasarruflardan bazıları:
* Diş fırçalarken musluk kapatmak
* Duş süresini kısaltmak
* Lavabo/banyo sularını geri kazanmak (yeşil alanda kullanılması)
* Düşük hacimli rezervuar sistemleri kullanmak
* Sebze ve meyve yıkama suyunu yeniden kullanmak
TARIMSAL SULAMA VE İÇME SUYU
Tarımsal su kullanım verimliliğini artıran uygulamaların yaygınlaştırılmasıyla sulama randımanının 2030’a kadar yüzde 60, 2050’ye kadar yüzde 65’e yükseltilmesi amaçlanıyor. Bu da Konya’nın yarısı kadar ilave alanın daha sulanabilmesi anlamına geliyor. Sulama randımanında her yüzde 1’lik artış İstanbul’un 6 aylık su ihtiyacına karşılık geliyor. Sanayide de temiz üretim tekniklerinin ve su verimliliği tedbirlerinin uygulanmasıyla yüzde 50’ye varan oranlarda su kazanımı sağlanması hedefleniyor. Bu Burdur Gölü’nün hacmine eşdeğer büyüklükte su miktarının muhafaza edilmesi anlamına geliyor.
KURUYAN KURUYANA
İklim değişikliği ve insan faaliyetlerinin etkisiyle giderek etkisini arttıran kuraklık gölleri vurdu. Tekirdağ’ın Hayrabolu ilçesinin önemli su kaynaklarından olan Hayrabolu Deresi, uzun süredir etkili olan kuraklık sebebiyle kurudu. İlçe sakinlerinden Tevfik Avcı, “44 yaşındayım, hayatımda ilk kez Hayrabolu Deresi’nin tamamen kuruduğuna şahit oluyorum’ dedi. Giderek kuruyan Burdur Gölü ise aynı zamanda kendisini besleyen doğal su kaynaklarının da büyük oranda kuruma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Göldeki su seviyesi hızla düşerken, biyolojik çeşitlilik yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Balıkesir’de Bandırma’nın içme suyu ihtiyacını karşılayan Gönen Barajı’nda da su seviyesi alarm veriyor. Barajdaki doluluk oranı yüzde 30,89’a kadar düştü.
HAVALAR YİNE KAVURACAK
Aşırı sıcakların etkili olduğu kentlerde vatandaşlar, ya denize girerek ya da şemsiye ve soğuk su gibi önlemler alarak serinlemeye çalışıyor. İstanbul’da ise bazıları, fotoğrafta görüldüğü gibi Boğaz’ın serin sularına atlayarak sıcaktan kaçmaya çalışıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre sıcaklıkların bugünden itibaren batı kesimlerden başlayarak ülke genelinde mevsim normallerinin 6-12 derece üzerine çıkacağını bildirdi. Sıcaklıkların Ankara’da 37, İstanbul’da 36, İzmir’de 40, Konya’da 37, Edirne’de 42, Bursa’da 39, Aydın’da 44, Muğla’da 41, Antalya’da 40, Adana’da 39, Diyarbakır’da 45, Erzurum’da 32 ve Şanlıurfa’da 44 derece olması bekleniyor. Bakan Kurum da sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şunları dedi: “Sağlığımızı korumak ve muhtemel orman yangınlarının önüne geçmek için her zamankinden daha tedbirli davranmamız gerekiyor.”
AFRİKA DALGASI ‘YAKMASIN’
İBB Afet İşleri Dairesi Başkanlığı AKOM da tehlikeli hava sıcaklığı uyarısı yaptı. Türkiye’nin güney ve doğu bölgelerinde hissedilen Basra kökenli sıcak hava dalgasına ek olarak, 20 Temmuz Pazar itibarıyla İstanbul başta olmak üzere batı bölgelerini etkileyecek Afrika kökenli yeni bir sıcak hava dalgasının etkili olacağı belirtildi. İstanbul’da sıcaklıklarının 3 ila 5 derece daha artabileceği, sıcaklıkların 40°C’ye kadar ulaşabileceği ifade edildi.
İSTANBUL 0,5 MM YAĞIŞ ALDI
Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre, Marmara Bölgesi haziran ayı yağış miktarının uzun yıllar ortalaması 41,5 milimetre olarak gerçekleşti. Bölge, Haziran 2024’te 3,4 mm, geçen ay ise 2,4 mm yağış aldı. Bu sene bölgedeki haziran yağışlarının, uzun yıllar ortalamasına kıyasla yüzde 94, geçen senenin aynı ayına göre ise yüzde 29 azaldığı belirlendi. Geçen ay 0,5 mm yağış alan İstanbul’da, son 65 yılın en düşük haziran yağışı kaydedildi. İstanbul, yüzde 99 ile normaline göre yağışın en fazla azaldığı il oldu. İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, “Haziranda neredeyse hiç yağış almadık. Barajlardaki su hızla yüzde 60’ın altına düştü. İstanbul’da kişi başı su kullanımı 200 litrenin üzerinde” dedi.
patronlardunyasi.com