Ekonomi

Ekonomi yönetiminin bir yıl önce açıkladığı üç yıllık bir dö­nemi kapsayan kamuda tasar­ruf ve verimlilik paketi ile kamu harcamalarında 100 milyar li­ralık bir tasarruf öngörülmüş­tü. Ancak devletin son bir yılda sadece tüketim mal, malzeme ve hizmeti alımları için ödediği para, önceki bir önceki yıldaki tutarın 156,7 milyar lira üzeri­ne çıktı.

Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı’nın merkezi yönetim büt­çe verilerine göre Mayıs 2024 başı ile bu yılın nisan sonu ara­sındaki son bir yıllık dönem­de tüketime yönelik mal, mal­zeme ve hizmet alım giderleri 404,3 milyar liraya ulaştı. Ma­yıs 2023-Nisan 2024 dönemi­ni kapsayan önceki bir yıllık dönemde söz konusu giderler 247,7 milyar TL olmuştu. Buna göre merkezi yönetimin son bir yıllık tüketim harcaması, önce­ki bir yıla göre cari olarak yüz­de 63,3 artış kaydetti.

Dünya'dan Naki Bakır'ın haberine göre, tüketim harcamaları, bu dönemlere gö­re toplam bütçe harcamaların­da yüzde 50 olan artışın oldukça üzerinde gerçekleşti. Tüketici fiyatları bazında (TÜFE) nisan sonu itibarıyla 12 aylık ortala­malara göre yüzde 48,73 olan enflasyonla indirgendiğinde devletin tüketim giderlerinin son bir yılda reel olarak da yüz­de 9,8 arttığı belirlendi.

GÜVENLİK ARAÇ GERECİNDE REKOR ARTIŞ

Önceki yılların aksine devle­tin son bir yıldaki tüketim har­camaları içinde enerjinin payı düşerken, güvenlik ve savun­maya yönelik giderlerdeki re­kor artış dikkati çekti.

Savunma ve güvenlikle ilgili alımlara öde­nen toplam para önceki bir yı­la göre yüzde 146,1 artışla 141,6 milyar liraya ulaştı. Bu kapsam­da silah, araç, gereç ve savaş teç­hizatı alımlarına yaklaşık 73 milyar; eldekilerin işletme, ba­kım ve idamesine 21 milyar lira harcandı.

Bir yılda bütçe kapsa­mında mühimmat alımları da 17,6 milyar, güvenlik ve savun­maya yönelik gayrimenkul ya­pım giderleri 10,1 milyar, maki­ne ve teçhizat alımları 5,3 mil­yar, hizmet alımları 4,7 milyar, Ar-Ge giderleri 3,4 milyar, gay­rimenkul büyük onarım gider­leri 3,3 milyar, bu alana yöne­lik diğer giderler de 3 milyar lira olarak gerçekleşti.

YİYECEK-İÇECEĞE 59,5 MİLYAR

Son bir yılda devletin yiye­cek, içecek ve yem alımları da yüzde 57,8 artışla 59,5 milyar liraya ulaştı. Bunun da 57,1 mil­yar lira ile büyük bölümünü yi­yecek alımları oluşturdu. İçe­cek alımlarına 1,2 milyar, yem alımları ve diğer kalemlere 1,1 milyar lira ödendi.

Yasayla belirlenen hakkediş maddeleri ile besin ürünleri ve beslenmeyle ilgili her türlü ikmal maddesi giderleri, büt­çede “Yiyecek alım giderleri” kalemini oluşturuyor, nakliye, depolama, pişirme, dağıtım gi­derleri ise ilgili tertibine gider kaydediliyor.

Hastane, yatılı okul, askeri birlik ve SHÇEK’e bağlı sosyal hizmet kuruluşla­rında yiyecek maddelerine iliş­kin giderler, TSK’ya, kazandan iaşesi mümkün olmayan er, er­baş, hemşire, ebe, hastabakıcı ile sonunda muayene kaydıyla üç aya kadar dinlenme ve ha­va değişimi alan er, erbaş ve as­keri öğrencilerin iaşe bedelleri bu kapsamda yer alıyor.

26 MİLYARLIK KIRTASİYE GİDERİ

Devletin kırtasiye, yayın, baskı ve büro malzemesi alım­ları için son bir yılda ödediği para yüzde 48,2 artışla 26 mil­yar lira oldu. Bunun 16,8 mil­yar lira ile en büyük bölümü­nü, basılı olarak alınan yayın­lar dışında kalan gazete, dergi, bülten, kitap, broşür, afiş, gibi süreli veya süresiz yayınların basımı ile bunların veya daire ve idarelerce kullanılan her çe­şit evrakın ciltlenmesine iliş­kin giderler oluşturdu.

Son bir yılda kalem, silgi, zımba te­li, toplu iğne, ataç, disket, CD, toner, mürekkep, klasör, dosya, basılı kâğıt, defter gibi “kırta­siye” alımlarına 6,3 milyar, cet­vel, makas, kalem açacağı, del­geç, zımba gibi her çeşit “büro malzemesi” alımı için 1,7 mil­yar lira ödendi. Yayın alımla­rı, ders kitabı alımı, T.C. kim­lik kartı ve pasaport defteri sarf malzemesi gibi diğer yayın, baskı ve büro malzemesi ve hiz­met alımlarına da 1 milyar lira­nın üzerinde para harcandı.

ÖZEL GİYİM KUŞAMA 14 MİLYAR

Devletin son bir yıldaki “gi­yim kuşam” alımları yüzde 66,4 artışla 14,1 milyar liraya ulaştı. Bunun 12,4 milyar liralık bölü­mü giyecek alımlarına ödendi. Spor malzemesi alımları da 1,2 milyar lira olurken, kalan bö­lüm “tören malzemesi”, “bando malzemesi”, “kuşam” ve diğer kalemlere harcandı.

Mehter, bando ve boru takım­ları gibi oluşumların özel gi­yim-kuşamları ve kullandıkları müzik alet ve parçaları ile bun­lara ilişkin malzemeler ile sağ­lığı bozucu ve zehirleyici oldu­ğu doktor raporu ile belirlenen görevlerde fiilen çalışanlara ve­rilen giyecek ve koruyucu mal­zemelerin temini için gerekli harcamalar bütçeden karşıla­nıyor. Forma, şort, t-shirt, eşof­man, ayakkabı gibi sporcu giysi­leri ile top, raket, güreş minderi, skor tabelası, tenis masası, ok, hedef tahtası gibi spor malze­meleri ve törenlerde kullanılan özel giysi ve malzemeler ile hay­vanların kuşam alımları bu kap­samda yer alıyor.

Su ve temizlik malzemesi alımlarına son bir yılda ödenen para da yüzde 36 artışla 9,6 mil­yar liraya ulaştı. Bir yılda su alı­mına 5,2 milyar, temizlik mad­desine 4,4 lira ödendi.

NATO altyapısına yönelik inşa edilen ve yatırım progra­mına dahil olmayan her tür­lü taşınmazın üçüncü şahıs­lara ihale edilmesi yoluyla in­şası ve onarımına da bir yılda 930,8 milyon lira ödenirken, devletin yıllık bahçe malze­mesi alımları ve yapım ve ba­kım giderlerinin de aralarında bulunduğu diğer tüketim mal ve malzemesi alımlarına yap­tığı toplam yıllık harcama da 23,8 milyar lira oldu.

 KAMUDA TASARRUF PAKETİ NE ÖNGÖRÜYORDU?

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geçen yıl mayıs ayı başında kamuoyuyla paylaştığı “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”nde başlıca şu önlemler öngörülüyordu:

-Deprem riski olanlar hariç, yeni bina alımı ve yapımı 3 yıl durdurulacak

-Yeni bina kiralanmayacak

-Üç yıl yeni araç satın alınmayacak ve kiralanmayacak

-Toplu taşıma olan yerlerde personel servisleri kaldırılacak (savunma ve güvenlik hariç)

-Üç yıl boyunca kamuda sadece emekli olanlar kadar yeni istihdam sağlanacak

-Kamu çalışanlarının yönetim kurulu ücretlerine üst sınır getirilecek

-Esnek ve uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek

-Hizmet içi eğitimler kamu tesislerinde yapılacak

-Yurt dışı geçici görevler sınırlandırılacak

-Kamu kurumlarının ajanda, plaket ve takvim gibi hediyeler vermesi yasaklanacak

-Demirbaş alımları üç yıl durdurulacak

-Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesinti yapılacak.

AKARYAKIT VE DOĞAL GAZA 112,8 MİLYAR TL

Önceki bir yılda 95,5 milyar lira olan devletin enerji giderleri, son bir yılda yüzde 18,2’lik bir artışla 112,8 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu kapsamda önceki yıla göre yüzde 10,4 daha fazla olmak üzere 56,4 milyar liralık elektrik faturası ödendi. Kamuda kullanılan kömür, kalorifer yakıtı, doğal gaz, tüp gaz gibi ısıtma ve pişirmeyle ilgili her türlü madde, malzeme ve yakıtların tüketim bedeli son bir yılda yüzde 34 artışla 26,6 milyar lira oldu. Devletin, devasa parkındaki motorlu taşıtların yaktığı benzin, mazot vb. başta, her çeşit akaryakıt, madeni yağ, antifriz, benzeri tüketim malları ve kimyevi madde alımlarına ödediği para ise yüzde 21,1 artışla yaklaşık 26 milyar lira olurken jeotermal, nükleer gibi diğer kalemlere yapılan ödeme de 1 milyar liraya yaklaştı.

ÖZEL MALZEME ALIMINA 16 MİLYAR TL

“Tıbbi malzeme ve ilaç alımı” için ödenen tutar bir yılda 9,4 milyar lira oldu. Kamu personeli ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin tedavileri için reçete karşılığında eczanelerden alınan ilaçlar ile kurumların doktorluk, dispanser, revir gibi birimleri ile hastaneler ve diğer sağlık kuruluşlarında veya hizmet yerlerinde (ecza dolapları dahil) kullanılmak üzere toptan veya perakende olarak alınan ilaç, hammadde ve tıbbi malzeme bedelleri ile haşereyle mücadelede kullanılacak ilaç ve kimyasal maddeler bu kapsamda yer alıyor. Aynı dönemde 3,4 milyar liralık laboratuvar malzemesi ve kimyasal malzeme alımı yapıldı, canlı hayvan alım ve bakım gideri yanında, tıbbi ve zirai nitelikte diğer kalemlerle birlikte “özel malzeme” alımları toplamda 16 milyar lirayı geçti.

patronlardunyasi.com