Avrupa’da her şeyin helali çıkıyor. En son Brüksel Ticaret Odası’nın “helal otel odası” sunan otellere “helal sertifikası” vermeye başlamasını yazı konusu yapmıştım. Helal arama motoru, helal borsa endeksi (STOXX® Europe Islamic Index), helal şampanya (Night Orient) derken şimdi de Belçika’da helal bira üretildi.
STOXX® Europe Islamic Index, İslami kurallar ve geleneklere uygun şirketlerin hisselerinden oluşan bir borsa endeksi. Şirketler, STOXX Europe 600 Index içinde yer alanlardan seçiliyor ve Şeriat Yüksek Kurulu bir fetva ile bunu onaylıyor. İlk önce faaliyetleri şeriatla bağdaşmayan şirketler eleniyor. Helal olmayan gıda, alkol ve sigara üreticileri, kumar ve bahis şirketleri, reklam büroları, oteller, İslami olmayan mali ve sigorta kurumları, eğlence ve müzik sektöründen şirketler, altın ve gümüş tüccarları ve silah üreticileri ve satıcıları listeden çıkarılıyor.
Kalan şirketlerin gelir kaynaklarına bakılıyor. Gelirinin yüzde 5’inden daha fazlası faiz gelirinden oluşan şirketler de endekse alınmıyor. İçki düşkünü olmasam da Türkiye’de rakıyı tercih etmeme karşın Belçika’da “Leffe, Leffe’yi açar” diyerek muhabbete Leffe birası eşliğinde devam edenlerdenim. Diğer zamanlarda da Kriek içerim ama Lindemans marka olursa! “Helal bira” bana Edip Harabi’nin “Ey Zahit Şaraba Eyle İhtiram” deyişini çağrıştırdı.
“Ey zahit şaraba eyle ihtiram/İnsan ol cihanda bu dünya fani/ Ehline helaldir naehle haram/Biz içeriz bize yoktur vebali” diye başlayan deyişten bahsediyorum. (Yazıyı yazarken birkaç kez dinledim Erkan Oğur - İsmail Hakkı Demircioğlu ikilisinin nefis yorumuyla.)
4 Mart Cuma günü basına tanıtılan Brüksel’in meşhur Kriek birasının helal olanı, önümüzdeki günlerde süpermarketlerin raflarındaki yerini alacak. Belçika’nın Hainaut eyaletinde Peruwelz yerleşim biriminden bira üreticisi Caulier tarafından üretilen helal bira, Belçikalıların Kriek olarak adlandırılan vişne aromalı birasının alkolsüz olanı. Belçika içi tüketimde en popüler bira türü olan Kriek, maya eklenmeden yapılan doğal mayalama biralarından.
Bugünlerde piyasaya sürülen helal Kriek’e “Sultane” adı verildi. Helal birayı Cezayirli bir imam denetleyip sertifika vermiş. Belçika ve Fransa’da satışa sunulacak olan biraya, İngiltere, Tunus, Almanya ve Kuveyt’ten de talep varmış. Şirketin ihracat ve helal uzmanı Bruno Bernard helal biranın Türkiye’ye de ithal edileceğini müjdeledi. Tabii Bira Krallığı Belçika’da yaşayan bizler şanslıyız. Hafif/beyaz, kahverengi, açık sarı, kırmızı, amber, doğal mayalanan, trappist veya manastır birası, alkolsüz bira vb. Belçika’da 450’den fazla bira üretiliyor. Belçika’da büyüklü küçüklü 115 bira imalatçısı var. Bira, Belçika’nın ihracatla dünyaya açılan bir kapısı aynı zamanda. Çok karmaşık gibi gözükmesine ve çok farklı çeşitleri olmasına karşın Belçika biralarını belli başlı birkaç grupta toplamak mümkün.
Alkol oranı yüzde 5 olan ve soğuk içilen “az mayalandırılmış biralar” Belçika’daki bira tüketiminin yüzde 70’ini oluşturuyor. Geleneksel bira hammaddeleri, su, malt, şerbetçiotu ve bira mayasına ek olarak Hoegaarden yöresi buğdayı katılarak yapılan “hafif/ beyaz bira” benim en sevdiğim bira türü. Trappist ve manastır biralarını bira uzmanlarına sormak lazım. Bu ilahi biralar genellikle aynı kategoride anılmalarına karşın sakın karıştırmayın! Trappistler gerçekten manastırlardaki bira imalatçısı keşiş rahipler tarafından üretilirken, manastır biraları genellikle ticari sanayi üretimi ve sadece bira formülünü ve manastır adını kullanıyorlar. Dünyada 7 tane gerçek trappist birası var ve bu unvanın kullanımı sıkı bir şekilde denetleniyor. Gerçek trappist biralarının 6’sı Belçika’da üretiliyor. (Orval, Rochefort, Chimay, Westmalle, Westvleteren ve Achel) “Lambic, Gueuze ve Kriek” tipik Brüksel bira örnekleri. Bunlar maya eklenmeden yapılan doğal mayalama biraları. Gueuze biralarında vişne (Kriek), ahududu, şeftali veya kuşüzümü gibi meyveler de kullanılıyor. “Amber veya ales biraları” renginden dolayı böyle adlandırılıyor.
Bunlar aromalı mayalarla hafif mayalandırılmış bira örneklerini oluşturuyor. Bir de “bu pırıl pırıl, çekici içkinin ihtiraslı hayranlarının ürünü” sezonluk biralar, kırmızı ve kahverengi biralar ve üretildikleri bölge ya da kentlerin gururu olan bölgesel biralar gibi sınıflandırılması zor olan biralar var. Acaba “Sen münkirsin sana haramdır bade/ Bekle ki içesin öbür dünyada/Bahs açma Harabi bundan ziyade/Çünkü bilmez haram ile helali” deyip biramızı yudumlamaya devam mı etsek? Yoksa tatmak için 450 çeşit biranın da helallerinin çıkmasını mı beklesek?
To beer or not to beer, that is the question!
Erdinç Utku/Cumhuriyet