Piyasa ekonomisi açısından birer “tüketici' olan yoksullar, kişi başına tüketim oranları düşük olsa da, milyonlara ulaşan sayılarıyla muazzam bir pazar yaratıyor. Bu pazarın taleplerine göre ürün geliştiren firmalar ise başarıyı yakalıyor. Yoksulların beğenisini toplayabilen ve ürün farklılaştırma stratejisini yaşama geçirebilen firmalar, bu kesimin "kısıtlı" harcamalarını kendileri için fırsata dönüştürüyor.
Aylık Turkishtime dergisinin bu ay ki kapak haberi de bu konuyu inceliyor. 2004 yılı verilerine göre Türkiye’de günde 1 doların altında gelirle yaşayanlar toplam nüfusun yüzde 4.8’ini, günde 2 doların altında geliri olanların yüzde 24.7’sini oluşturuyor. 2003 rakamlarına göre yoksulluk oranı kırsal kesimde yüzde 37.13, kentlerde 22.3.
Yoksullara özel marka
Markalaşma hedefi ile yola çıkan pek çok şirketin hedef kitlesi, piramidin en tepesindeki A grubu tüketiciler. Oysa tabanda da ciddi bir pazar potansiyeli var. HTP Araştırma ve Danışmanlık şirketinin araştırmasına göre DE SES (Sosyo Ekonomik Statü) grubu haneler markasız ve açık ürünleri daha fazla tercih ediyor. Piramidin tabanında çalışmayı tercih eden firmalardan olan Canan Kozmetik’in Genel Müdürü İzzet Güvenilir amaçlarının mümkün olan en yüksek kaliteyi en kabul edilebilir fiyatlarla vermek olduğunu söylüyor.
Halk lider markaları zorluyor
Ülker de bu pazarı dikkate alarak, Halk markasıyla bu pazarda güçlü. Kriz dönemlerinde marketlerde markalı ürünlerin satışının azalması ve insanların daha ekonomik ürünlere yönelmesi Ülker’i yeni bir marka arayışına yöneltti ve “Lezzet hepimizin hakkı' sloganı ve fiyat avantajı ile Halk markasını piyasaya sürdü. Ülker’in grup şirketlerinden biri olarak 1999 yılında kurulan Rekor Gıda, 2004 yılında Halk, Karsa ve Minuet markalarının satışını yapmaya başladı.
En çok tercih edilen markalar
Kategori Marka Penetrasyon (yüzde)
Bisküvi Bifa - Halk Açık 29 54 - 15
Bulaşık deterjanı Has-Açık 5 - 33
Çamaşır deterjanı Bingo - Has Açık 17 8 - 44
Çay Ofçay 10
Çikolata kaplamalar Halk-Hobby-Metro-Luna 16 25 35 36 - 10
Cilt bakım ürünleri Arko 28
Dondurma Ülker-Golf 33 - 49
Çorba Halk 17
Sabun Dalan-Açık 19 - 14
Şampuan İpek 16
Süt Açık 71
Yoğurt Açık 46
Kaynak: HTP Araştırma ve Danışmanlık