NATO üyeleri Libya’ya operasyon konusunda uzlaşmaya varmadan, Libya’yı bombalamaya başlayan Fransa’nın, Libya Lideri Albay Muammer Kaddafi ile yoğun bir ticari ilişki içinde olduğu ortaya çıktı.
Libya’nın milli petrol şirketi NOC ile Fransa’nın petrol şirketi arasında ortaklık anlaşması olduğu ve ortak şirketin Libya’daki petrolü çıkararak Fransa’ya sattığı belirlendi. Bu durum, Fransa’nın Libya’ya yönelik operasyonunun altında petrol rantı olduğuna yönelik iddiaların güçlenmesine yol açtı.
NATO’nun Libya’ya yönelik operasyonunun ardından, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, EPDK ve güvenlik birimleri, operasyonun perde arkası ve Libya’nın enerji yataklarına ilişkin ayrıntılı raporlar hazırladı. Söz konusu raporlarda, Libya’nın petrol ve doğalgaz rezervlerinin yanı sıra bu ülkede petrol konusunda faaliyet gösteren Avrupa şirketlerinin de durumu ayrıntılı olarak yer aldı. Özellikle Libya’ya yönelik operasyon konusundaki tavrı nedeniyle NATO üyeleri tarafından tepki gösterilen Fransa’nın Libya’daki faaliyetleri mercek altına alındı.
Libya’nın petrol yataklarına ilişkin hazırlanan raporlarda, dünyanın 7’nci, Afrika’nın da 1’inci büyük petrol rezervine sahip Libya’nın, enerji yataklarının işletilmesinde Avrupa’nın söz sahibi olduğu vurgulandı. Fransa’nın petrol ve gaz şirketleri olan Total ile Gaz de France’ın alt şirketleri aracılığı ile Libya’nın milli petrol şirketi NOC’un ortak şirketleri bulunduğu kaydedildi. Söz konusu şirketler, Libya’da bulunan petrol yataklarının işletilmesinden ve bu petrolün de Avrupa’ya satılmasından sorumlu bulunuyor. Fransa’nın, yıllık petrol tüketiminin yüzde 10’luk kısmını da bu şirket aracılığı ile karşıladığı kaydedildi.
1 dolara mal ediyorlar
Enerji Bakanlığı ve EPDK’nın raporlarına göre, Libya petrolü dünyada en ucuz maliyetle çıkarılan petrol olma özelliğini taşıyor. Son hesaplamalara göre, Libya’da 1 varil petrol 1 dolara mal oluyor. Dolayısıyla, enerji devleri Libya’daki petrol üretiminde pay sahibi olmak için yoğun çaba sarfediyor.
Rakamlarla Libya’nın petrol fotoğrafı
-Libya’nın, bilinen 46 milyar varil petrol, 1.5 trilyon metreküp de doğalgaz rezervi bulunuyor. Günlük 1.6 milyon varil petrol üretiliyor. Bunun yüzde 85’i Avrupa’ya ihraç ediliyor.
-İhalesi yapılmış veya yapılmakta olan tam 201 petrol sahası bulunuyor.
-Ülkede 35 tane yabancı petrol ve doğalgaz şirketi faaliyet gösteriyor. Bunların 14’ü Avrupa ülkelerinin şirketlerinden oluşuyor. Geri kalan şirketlerin ise 11’i Asya Pasifik merkezli, 6’sı Amerikalı, 2’si Rus, 1’i Kuzey Afrikalı ve 1’lik bölümü de Güney Amerika kökenli şirketlerden oluşuyor.
-Ülkede faaliyet gösteren petrol şirketlerinin büyük kısmının, Muammer Kaddafi’nin kontrolünde bulunan Milli Petrol Şirketi (NOC) ile ortaklığı bulunuyor. Bu şirketlerin başında ise Fransa’nın şirketleri ile Libya şirketi arasında kurulan şirket geliyor.
-Libya, petrol üretim maliyeti en düşük olma özelliğini taşıyor. Son rakamlara göre, Libya’da 1 varillik petrolün maliyeti 1 dolara geliyor.
Hüseyin Özay/Star