Yolsuzluk ve rüşvet operasyonuyla başlayan siyasi endişeler dolar kurunu zirveden zirveye taşıyor. Dolar dün de 2.1885’i görerek tüm zamanların rekorunu kırdı.
Yılın ilk günü gelen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışları zam beklentisini artırırken dolar kurundaki yeni rekorlar da ithalata bağımlı üretim yapısı nedeniyle fiyat artışlarını kaçınılmaz kılıyor. Akaryakıt ve doğalgaz fiyatları başta olmak üzere iğneden ipliğe ithal ettiğimiz her şeyin fiyatı yükselirken, ekonominin en büyük sorunlarından biri olan cari açık da büyüyecek.
Dün güne 2.1488 liradan başlayan dolar, 2.1885’e kadar çıkarak tüm zamanların en yüksek düzeyine çıktı. Doların rekor kırmasında siyasi endişelerin devam eden baskısı ve gelişen piyasalardaki satış eğilimi etkili oldu. 24 Aralık’ta 2.07 seviyesinde olan dolar bir haftada yaklaşık yüzde 5 artışla 2.18’i aştı. Dolar geçen hafta 27 Aralık’ta 2.1765 liraya çıkarak rekor kırmıştı. Otomobil, teknoloji ve konut sektörü temsilcileri, dolardaki artışı yeni yılda fiyatlara zam olarak yansıtacaklarını açıklamıştı. Dolar o tarihten bu yana yeni rekorlar kırmaya devam ediyor.
Yeni Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi, “ÖTV artışları fiyatlar üzerine etkisi olmayacağı için enflasyona da etkisi olmayacak” dese de rakamlar tam tersini gösteriyor. Otomobil, cep telefonu, içki ve sigaradan alınan yüksek vergilerin söz konusu sektörlerde fiyatlara zam olarak yansıması bekleniyor.
Ekonomistlere göre doların rekorlar kırarak 2.19’a dayanması hükümetin gelir hesaplarını da bozdu. Ortalama dolar kurunun 1.98 olacağı varsayımı ile hazırlanan bütçe ve Orta Vadeli Plan’daki açık hesapları fazladan yüzde 10 yükseldi. Bu açığın da yeni vergi ve zamlarla kapatılma olasılığı her gün biraz daha artıyor.
ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs da dün yayımladığı notta, TL’deki değer kaybının sürmesinin elektrik ve doğalgaz fiyatlarını artırabileceğini, işlenmemiş gıda fiyatlarında olası şokların TÜFE üzerinde baskının sürmesine yol açabileceğini ifade etti. Banka, 2014 sonu için TÜ- FE tahminini yüzde 8.3 olarak koruduklarını ama risklerin yukarı olmaya ndevam ettiğini belirtti. Goldman Sachs, tütün, alkol, otomobil ve mobil telefonlardan alınan ÖTV’nin yükseltilmesinin görünümünü daha da kötüleştirdiğini vurguladı.
Ekonomistler de yeni yılın ilk gününde yapılan ÖTV zamlarının 2014’te enflasyonu yüzde 1 civarında artıracağını öngördü. Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, sigaradaki artışınenflasyona yaklaşık 0.6 puan, alkollü içeceklerdeki artışın yaklaşık 0.1 puan, otomobildeki artışın ise yaklaşık 0.4 puan, toplamda 1 ile 1.3 puan yükseltici etki hesapladıklarını söyledi. Bu durumda 2014 için yüzde 6.7 oranında öngördükleri yıl sonu enflasyonunu da yüzde 7.5-8’e §revize etmeleri gerekeceğini ifade etti.