Hazattepe başta olmak üzere Gazi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden (ODTÜ) 11 öğretim üyesinin ortak çalışması olan ‘DrugGEN’ isimli proje, yapay zekâ yardımıyla yeni ilaç keşiflerini hızlandırmayı hedefliyor. Proje, tedavisi bulunamayan hastalıklara yönelik yeni ilaç adaylarını çıkarma şansını da artırıyor. Hürriyet'ten Melike Çalkap'ın haberine göre, 2021 yılında başlanan araştırmada, ilk etapta karaciğer kanserine yönelik tedavi geliştirilmesi amaçlandı. Hacettepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tunca Doğan, dünyanın en saygın bilimsel dergilerinden olan Nature’da yayımlanan çalışmayı anlattı:
‘TÜM HASTALIKLARA ÇÖZÜM ÜRETEBİLİR’
“İlgili ön çalışmalar yapıldığı takdirde yapay zekâ modelimiz bütün hastalıklara karşı çözüm üretebilecek bir kapasiteye sahip. Çalışmamızda ODTÜ Kanser Sistem Biyolojisi Laboratuvarı’nın uzmanlığı kapsamında olan karaciğer kanseri üzerine odaklandık. Çalışmayı bilgisayar ortamında test ettik ve başarılı sonuç aldık. Ardından deneysel aşamaya geçtik. Yapay zekânın ürettiği 5 molekülden ikisi proteine bağlanmayı başardı. Sonraki aşamadaysa direkt olarak kanser hücrelerinde deneme yapıldı. Bu testte de aynı etkiyi gördük ve çok sevindik. Ancak bu ilacın şu an insan üzerinde denendiğinde başarıya ulaşacağını söylememiz mümkün değil. Çalışmanın devamında bunun da yapılması lazım ki net bir şekilde yapay zekâ sayesinde yapılan ilacın başarıya ulaştığını görebilelim.
Büyük molekül kütüphaneler var ve ilaç firmaları bunlardan faydalanıyor. Biz deneyi 5 tane ile yaparken onlar 1 milyon molekül üzerinde yapıyor.
‘15 YILLIK SÜREYİ 2 YILA DÜŞÜREBİLİRİZ’
Bunun dezavantajları var. 1 milyon molekülün test aşamaları çok uzun sürüyor. Maliyet de çok artıyor. İlaç firmaları bunun için milyarlarca dolar harcıyor. Bir ilacın başlangıç noktasından eczanede yer alana kadar ki geçirdiği süre ortalama 15 yıl. Bunun maliyeti 2 milyar dolar. Biz ise yapay zekâ sayesinde maliyeti, örneğin 1 milyon dolara, insanda uygulanacak deney aşaması öncesine kadar ki süreyi ise 1-2 yıla düşürebilmeyi hedefliyoruz. Öte yandan bunun sadece dünyadaki birkaç büyük ilaç firmasının yapabildiği bir çalışma olmamasını, Türkiye’nin de kendi ilaçlarını geliştirebilmesini istiyoruz.”
patronlardunyasi.com