ABD ve Avrupa'daki büyük ülkelerin hafta başında açıkladıkları toplam 3.7 trilyon dolarlık finans sektörünü kurtarma planı dev borsalardaki yangını bir miktar söndürmüşe benziyor.
Almanya, Fransa, İngiltere ve ABD borsalarında toparlanma çabaları görülürken Türkiye gibi gelişmekte olan piyasalardaki kan kaybı iyice arttı. New York Borsası'nda önceki gün yaşanan yüzde 5'e yakın artış da gelişmekte olan piyasalarda moralleri düzeltmeye yetmedi. Özellikle cari işlemler dengesindeki açıklar ve uluslararası piyasalarda kısılan kredi muslukları gelişmekte olan piyasalarda paniğe neden oldu. Bu tür ülkelere yatırım yapan ve uçurumun kenarına bir adım daha yaklaştıkları söylenen hedge fonların da gelişen ülke borsalarında satış yapıp döviz alması piyasaları derinden sarstı.
Dün Avrupa borsalarında yükselişler yaşanırken gelişmekte olan ülke borsalarında yüzde 8'lere varan kayıplar görüldü. Son 3 günde New York Borsası yüzde 5, Almanya ve Fransa Borsası'nda yüzde 10 düşüş gerçekleşirken gelişmekte olan ülke borsalarında yüzde 30'a yaklaşan düşüşler yaşandı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) da gelişen borsalar arasında son 3 günde en fazla değer kaybeden üçüncü borsa oldu. En fazla kayıp ise yüzde 27 ile Macaristan Borsası'nda gerçekleşti.
İMKB en fazla düşenlerden
Ukrayna ve Macaristan'ın kredi notunun düşürülmesi ve Güney Kore'de bankacılık sektörüne ilişkin endişeler diğer gelişmekte olan ülke piyasalarını da olumsuz etkiledi.
IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn da IMF'nin global finansal krizden etkilenen gelişmekte olan ekonomilere yardım etmeye hazır olduğunu söyledi. Strauss-Kahn, “Şu anda kriz birçok gelişmekte olan ekonomiyi etkiliyor. Bu ülkelerin bazıları ödemeler dengesi problemleri yaşayabilir” dedi.
Gelişen ülkelerin özellikleri
* Yüksek cari işlemler açığı
* Dış borçlanma ihtiyacı
* Yüksek enflasyon ve faiz
* İhracat genel olarak gelişmiş ülkelere
* Yüksek borçluluk oranları
* Genel olarak petrol ithalatına bağımlılık
YTL en fazla değer kaybeden 2. para
Yabancıların dün de 1.5 milyar dolarlık döviz alımı yaptığı piyasalarda tansiyon bir türlü düşmüyor. İçeride dolar son 3 günde yüzde 11 artarken Güney Afrika Randı yüzde 14.4 değer yitirdi
Önceki gün sadece bir hedge fonun 500 milyon dolarlık alımıyla son 2 yılın zirvesine çıkan doların ateşi bir türlü düşmüyor. Dün de Londra kaynaklı yabancıların 1.5 milyar dolarlık döviz alımı yaptığı söyleniyor. Özellikle Güney Afrika Randı'nda yaşanan sert düşüşün YTL'ye olan talebi artırdığı ifade ediliyor.
Gelişmekte olan piyasalarda yaşanan yabancı çıkışı nedeniyle dolar son 3 günde Türkiye'de yüzde 11, Güney Afrika'da yüzde 14.4, Güney Kore'de ise yüzde 10.6 değer kazandı. Kredi notu düşürülen Macaristan'da da dolar 3 günde yüzde 8'in üzerinde yükseldi. Yılbaşına göre en fazla değer kaybı yine Güney Afrika para birimi Rand'da yaşandı. Dolar Türkiye'de ise yılbaşından bu yana yüzde 32 yükseldi.