Patronlar

Kerim ÜLKER 

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ülkesinin Somali'den ayrılarak tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Somaliland'i tanıdığını açıkladı. Afrika Boynuzu olarak adlandırılan bölgede yer alan ve 34 yıl önce bağımsızlığını ilan eden Somaliland’ı ilk tanıyan ülke böylece İsrail oldu. Somali’nin bir parçası olan Somaliand’ın ilk kez bir devlet tarafından tanınması, Orta Afrika’nın doğu kesimindeki gerginliğin de artmasına neden oldu. Bu yıl Nisan ayında İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar’ın Somalilandlı liderlerle ilk kez bir araya gelmesiyle başlayan sürece Türkiye’nin yanı sıra Mısır, Cibuti, Somali’nin yanı sıra Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ve Arap Birliği’nin de tepkisine neden oldu. Somalilandlı yetkililerin Gazze'deki Filistinlilerin kendi bölgelerine transferi konusunda ABD veya İsrail'den bir teklif aldıklarına yönelik iddialar da bu tepkilerin artmasına neden oldu.

İLK YATIRIMI KARAMEHMET ATTI

1991 yılında Somali’ye karşı bağımsızlık ilan eden 177 bin kilometrekarelik bu bölgede 6 milyondan fazla insanı barındırıyor. Afrika Boynuzu, Kızıldeniz ve Aden Körfezi çevresinde barış ve istikrarı tehdit eden İsrail’in bu açılımı, bölgedeki güvenlik endişelerini artırıyor. Türkiye’nin siyasi anlamda güçlü ilişkiler yaşadığı Somali’nin atacağı adımlar da merakla bekleniyor.

Her ne kadar Somaliland’ın İsrail olarak ülke olarak kabul edilmesi siyasi bir gerginlik adımı olsa da, ekonomik anlamda bölge küresel işbirliklerine uzun zaman önce başladı. 34 yıl önce merkezi yönetimin zayıflamasıyla bağımsızlığını ilan eden Somaliand, resmi olarak tanınmasa da ekonomik anlamda tanınan bir ülke. Özellikle Türk yatırımcılar tarafından.

Somaliland’ın ilk büyük yatırımlarından birine Çukurova Grubu’nun patronu Mehmet Emin Karamehmet imza attı. Bölgedeki enerji kaynaklarının ekonomiye kazandırılmasına yönelik bu adımın atılma tarihi ise 2012. Yani Bağımsızlık kararının 11 yıl sonrasında. O dönem Karamehmet’in kontrolünde olan, ardından Rothschild Ailesi’nin de ortak olduğu, yakın zamanda da Bilgin Enerji’nin aldığı Genel Energy, 2012'den beri Somaliland'da arama varlıkları satın aldı. Başlangıçta SL10B13 lisansını ve daha sonra 2013'te Odewayne lisansını bünyesine katan Genel, Afrika'nın en yoksul insanlarından bazılarına hayati tıbbi bakım sağlayan projesini de hayata geçirdi ve Somaliland'daki Mobil Tıp Kliniği projesini hayata başlattı. Temmuz ayında projenin ikinci aşamasına geçen Genel, bu açılımıyla 40 bine yakın Somalilandlı’yı tedavi ettirdi.

AZİZ YILDIRIM, CUMHURBAŞKANIYLA GÖRÜŞTÜ

Bölgeyle resmi temas kuran şirketlerden biri de Fenerbahçe’nin eski Başkanı Aziz Yıldırım’ın şirketi Dearsan oldu. Tersanecilik alanında Afrika’da da faaliyetleri olan Dearsan’ın Aziz Yıldırım liderliğindeki yönetim ekibi, geçen yıl cumhurbaşkanlığından ayrılan Musa Bihi ile görüştü. 2019 yılında Somaliland  Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda gerçekleşen bu görüşmede, Türk şirketi yöneticileri, ülkeye yatırım yapmak için fırsatları konuştu. Ancak bu görüşmenin ardından ikinci bir adım atılmadı.

BU YIL İKİ YATIRIM GÖRÜŞMESİ YAPILDI

Bu yıl ise Somaliland, 2 önemli Türk şirketine ev sahipliği yaptı. İlk önemli adım mayıs ayında atıldı. Yatırım ve Sanayi Bakanlığı ile Hayvancılık ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı, Türkiye merkezli Hüseyin Bilen Ali Oğlu şirketiyle tarihi bir yatırım anlaşması imzaladı. Yakın zamanda düzenlenen bir törenle resmileştirilen anlaşma, Somaliland'ın hayvancılık sektörüne, özellikle canlı hayvanlara, et üretimine ve hayvan yemine yönelik doğrudan yatırımlara odaklanıyor.

ÖNCE SOMALİ, ŞİMDİ DE SOMALİLAND

İkinci adım ise ağustos ayında yapılan bir görüşme oldu. Somali’nin başkenti Mogadişu’daki havalimanını yöneten Türk şirketi Favori Airports’un yöneticileri 29 Ağustos’ta Somaliland’ın başkenti Hargeisa’ya geldi. Somaliland  Yatırım ve Sanayi Bakanı Saeed Mohamed Burale ile görüşen Türk heyeti, Somaliland'ın havacılık altyapısına yönelik potansiyel yatırımları görüşmek üzere hükümet binalarına davet etti. Her ne kadar İsrail’in Somaliland’ı tanıyan ilk ülke olması siyasi bir adım olarak görülse de, Afrika’da uzun zamandır projeler üreten Türk şirketi bölgeyi unutmamış. Mehmet Emin Karamehmet, Aziz Yıldırım gibi Türk iş dünyasının ünlü isimlerinin yıllar önce keşfettiği Somaliland, şimdi de siyasi bir sorunun da tam ortasında.

patronlardunyasi.com