Ekonomi

Asya ve Avrupa borsalarında satışlar gözlenirken, İMKB de günü % 3.71 oranında gerileyerek 36 bin 390 puandan tamamladı. ABD Doları 1.50 YTL'yi aştı.

İstanbul Menkul kıymetler Borsası Bileşik Endeksi ilk seanta yüzde 3.33 oranında gerileyerk 36 bin 531 puandan kapandı. İkinci seansta da satıcılı seyir sürüyor.

TAHVİL-BONO

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım Satım Pazarında işlem gören 16 Temmuz 2008 vadeli, bugün valörlü tahvilin basit getirisi yüzde 23,73, bileşik getirisi yüzde 21,81'den kapandı. Bu kağıdın dünkü kapanıştaki basit getirisi yüzde 22,04, bileşik getirisi yüzde 20,36 olmuştu.

DÖVİZ YÜKSELİŞTE

Bugün serbest piyasada 1,50'lerin üzerine çıkan dolar, bu seviyeleri son olarak Ağustos ayı başında görmüştü.

22 Mayıs 2006 tarihinde 1,485'lerden satılan dolar, o tarihte başlayan dalgalanmayla birlikte 1 ay içinde 1,69 seviyesine kadar ulaşmıştı.

Aynı tarihlerde 1,90'ların üzerine çıkan Avro ise, 2,12 seviyeleri görmüştü.Temmuz ayından itibaren yeniden düşüşe geçen döviz fiyatları, Ağustos ayında, Mayıs'ta yaşanan dalgalanma öncesi fiyatlara yakın bir seviyeye kadar gerilemişti.

Dolar ve avro bugün özellikle yurt dışı gelişmelere bağlı olarak hızlı bir yükselişle, Ağustos ayı başındaki seviyelere ulaştı.

Serbest piyasada 1,52 YTL'den alınan dolar, 1,5230 YTL, 1,9520 YTL'den alınan avro ise 1,9550 YTL'den satılıyor.

Kapalıçarşı'da, sabah saatlerinde yükselişe geçen döviz fiyatlarının öğle saatlerinde bir miktar geriledi, şu saat itibariyle ise yatay bir seyir izliyor.

DÜŞÜŞ DALGASININ NEDENLERİ

Gelişmekte olan piyasaların para birimlerine, borsalarına ve tahvillerine global ekonominin BD önderliğinde yavaşlayacağı kaygıları ve sektör genelinde Polonya'nın başı çektiği ve bu ülkede koalisyon hükümetinin çökmesiyle artan siyasi gerginlikle yoğun satış geldi.

Dünya ekonomik büyümesinin lokomotifi olarak düşünülen ABD'de ekonomik yavaşlama ile ilgili kaygılar, Philadelphia Merkez Bankasının iş faaliyeti araştırmasıyla daha da arttı. Endeks, üç yıldan sonra ilk defa sıfırın altına indi ve Orta Atlantik bölgesinde imalatın düştüğüne işaret etti.

Raymond James Başekonomisti Özgür Altuğ, gelişmekte olan piyasalardaki satışlarda etkili olan gelişmeleri şöyle sıraladı:

*Macaristan son politik olaylar, kredi görünümünün düşürülmesi,
* Ekvator'un dış borçlarını ödememeyi gözden geçirebileceğini açıklaması
* Düşen petrol fiyatlarının Rusya'ya ve Brezilya'ya olumsuz etkisi
* Brezilya'da hemen seçim öncesi artan politik tansiyon,
* Güney Afrika'da dün açıklanan ve son 25 yılın zirvesine işaret eden cari açık
*Tayland'daki darbe,
* Polonya'da 2007 bütçe görüşmeleri sırasında ayrılma noktasına gelen koalisyon partilerinin yarattığı gerginlik.

Analistler, Türkiye'nin yüksek cari açığı ve 2007 yılında cumhurbaşkanlığı ve genel seçimler ile AB ile ilişkiler nedeniyle gelecek aylarda yaşaması muhtemel siyasi gerginliklerin kırılganlık yarattığına işaret ediyorlar.

Londra'daki BNP Paribas gelişmekte olan piyasa stratejisti, Elisabeth Gruie, "Şu an gördüğümüz, gelişmekte olan piyasalarda global bir satış dalgası" dedi.

Gruie, aynı zamanda "ABD ve global büyüme ile ilgili kaygılar, (yatırımcıların) yönlerini, gelişmekte olan piyasalardan dönmelerine neden oluyor ve piyasa genelinde bocalayan siyaset, Ekvador'un borçlarını ödeyememesi ile ilgili kaygılar ve emtia fiyatlarındaki geri dönüş; bunların hepsi para birimlerindeki genel düşüş beklentisi dalgasına katılıyor" dedi.

Analistler, olumsuz havanın, veriden sonra Wall Street ve Latin Amerika'daki aktiflerinin satılmasıyla güçlendiğini söyledi.
Royal Bank of Canada yayımladığı notta, "ABD doları için olumsuz olmasına rağmen, (Philly Fed), likiditenin gelişmekte olan piyasalardan uzaklaşmasını hızlandırdı" dedi.

ABD ekonomisinin keskin şekilde düşeceği yönündeki kaygılarla, önde gelen Asya ve Avrupa borsaları da geriledi.

Polonya'da yönetimde olan muhafazakârların, solcu parti ile olan koalisyonlarına son vererek ülkeyi seçimin eşiğine getirmeleriyle, Polonya para birimi ve Varşova borsası yaklaşık yüzde 1 geriledi.
.
Brezilya para birimi, dün iki ayın en düşük seviyesine geriledi.
Diğer Orta Avrupa para birimleri de değer kaybettiler.

MSCI gelişmekte olan piyasa borsa endeksi yüzde 1 gerilerken, JP Morgan gelişmekte olan piyasa tahvilleri endeksi gösterge devlet tahvilleri , dünkü 13 baz puanlık genişlemenin ardından, ABD Hazine tahvillerine göre 2 baz puan genişledi.

Piyasa genelinde Türk lirası ve Güney Afrika randı şu anki cari açıklarıyla birlikte en olumsuz etkilenenler oldu. Güney Afrika randı ülkenin cari açığının 24 yılın en kötü seviyesine yakın olduğunu göstermesinin ardından dolar karşısında üç yılın en düşüğüne geriledi.

ATA YATIRIM: DÖVİZ HAREKETLERİ SPEKÜLATİF

Ata Yatırım Baş Ekonomisti Nurhan Toguç, bugün sabah saatlerinden itibaren yükselişe geçen döviz fiyatları konusunda, ''Döviz hareketinin spekülatif olduğunu düşünüyorum'' dedi.

Dövizin yukarı doğru seyir izleyen hareketinde Merkez Bankasının etkisinin olduğunu söyledi.

''Döviz hareketinin spekülatif olduğunu düşünüyorum'' diyen Toguç, Merkez Bankasının açıklamalarında YTL'nin yüzde 15 değerli olduğuna işaret ettiğini anımsattı. Bugünkü ekonomik göstergelere bakıldığında, borsada bir düşüş gereği olmadığının görüldüğünü dile getiren Toguç, şunları söyledi:

''Cari açık rakamları bahane ediliyor. Petrol fiyatlarındaki gerileme sürerse cari açıkta da gerileme yaşanacak. Amerika Merkez Bankasının faiz artırmama kararının, global piyasalardaki likiditede artışına neden olması bekleniyordu. Kesinlikle piyasalarda ikinci bir kriz beklemiyoruz. Merkez Bankası rezervleri yeterli düzeyde. Artık Türk ekonomisi çalkantılara açık bir ekonomi değil.''

Şu aşamada belirsizlik nedeniyle doların 1,6000 seviyelerini görme olasılığı bulunduğunu ifade eden Toguç, endeksin düşüşte olacağını söyledi. Toguç, piyasalarda bugün yaşanan hareketliliğin geçici olduğunu düşündüğünü sözlerine ekledi.

İçteki oyuncular kriz ithal etmeye çalışıyor"

Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, sabah saatlerinden bu yana piyasalarda yaşanan hareketliliğe ilişkin, ''İçteki piyasa oyuncularının, dışardan bir tedirginlik ve kriz ithal etmeye çalıştıklarını düşünüyorum'' değerlendirmesini yaptı.

Yıldırımtürk, hareketliliğin dün öğleden sonra başladığını kaydetti. Sabah, piyasa açılışında beklentilerin olumlu olduğunu, özellikle FED'in faiz oranlarını değiştirmemesinin gelişmekte olan piyasalarda olumlu bir etki yaratmasının beklendiğini aktaran Yıldırımtürk, şunları kaydetti:

''Ancak, günün ikinci yarısında tam tersi bir hareket oldu. Dövizde, bono faizlerinde yükseliş, Borsada da gerileme yaşandı. Daha ziyade içteki piyasa oyuncularının dışardan bir tedirginlik ve kriz ithal etmeye çalıştıklarını düşünüyorum.

Sebebi ise, Hazine'nin salı günü yapacağı iç borçlanma ihalesinde biraz daha fazla faiz oranıyla borç para satma düşüncesi... Biraz spekülatif hareket gibi görünüyor. Bundan önceki açıklamalarında Hazine, iç borç geri ödemesinden daha az borçlanacağını açıklamıştı ancak eylül ayının ilk borçlanmasında tam tersi oldu.

Neredeyse itfası kadar borçlandı. Bu sefer de öyle olur düşüncesiyle piyasa oyuncuları yüksek faizle Hazineye borç para satmaya çalışıyorlar. Bu da dövizi tetikleyerek oluyor. Döviz tetiklenince diğer piyasalar da birbirine bağlı olduğu için bono faizlerinde yükselme, Borsada gerileme oluyor. Geçici bir durum var gibi, kısa vadeli bir tedirginlik ve spekülatif bir hareketlilik görünüyor.'

Merkez Bankasının piyasaları izlediğini bu konuda tedbir alacağını düşündüğünü kaydeden Yıldırımtürk, ''Bu belki bir sözlü açıklama veya oynaklık daha da ileri giderse satış şeklinde müdahale olabilir'' dedi. Yıldırımtürk, tedirginliğin öğleden sonra sakinleşeceği görüşünde olduğunu kaydetti.

Asya ve Avrupa borsalarında düşüş

ABD ekonomisinin keskin şekilde düşeceği yönündeki kaygılarla, önde gelen Asya ve Avrupa borsaları da geriledi.

Tokyo Borsası, Nikkei Endeksi, düne göre, yüzde 1,26 azalarak
15.634,67 puan oldu.

Avrupa borsaları yaklaşık olarak yüzde 1 oranında geriledi. Almanya'da DAX Endeksi ve Fransa'da CAC 40 yüzde 1 oranlarında,İngiltere'de FTSE Enkesi yüzde 0.8 oranında geriledi.

Hazine gelecek hafta, iki tahvil ihalesi düzenleyecek

Hazine gelecek hafta, iki tahvil ihalesi düzenleyecek.Hazine 26 Eylül Salı günü, YTL cinsinden 13 ay (406 gün) vadeli iskontolu ve
yine YTL cinsinden 5 yıl (1575 gün) vadeli, sabit kuponlu tahvil ihaleleri yapacak.

Söz konusu ihalelerde satılacak kağıtlar 27 Eylül Çarşamba günü ihraç edilirken, geri ödeme tarihleri 13 ay vadeli için 7 Kasım 2007, 5 yıl vadeli için de 19 Ocak 2011 olarak öngörüldü.

GELECEK HAFTA 6,7 MİLYAR YTL'LİK ÖDEME VAR

Bu arada Hazinenin gelecek hafta, toplam 6,7 milyar YTL iç borç ödemesi bulunuyor.

Hazine 27 Eylül Çarşamba günü 5 milyar 668 milyon YTL'si piyasaya, 1 milyar 54 milyon YTL'si de kamu kurumlarına yapılan satışların geri ödemesi olmak üzere, toplam 6 milyar 721 milyon YTL iç borç ödemesinde bulunacak.Söz konusu ödemenin tamamı YTL cinsinden olacak.