Türkiye’de evlenenlerin sayısındaki düşüş, doğum oranlarının gerilemesi, boşanmaların artması ve nüfusun giderek yaşlanması ülkenin toplumsal yapısının yanı sıra ekonomik dinamiklerinde de köklü bir değişime işaret ediyor. Bu değişimi en hızlı hisseden alanların başında perakende sektörü geliyor. Uzun yıllar boyunca geniş aile yapısına göre şekillenen tüketim alışkanlıkları, bugün yerini daha bireysel bir modele bırakıyor. 'Aile boyu’ olarak sunulan büyük ambalajlı ürünler giderek raflardan çekilirken, tek kişilik ya da iki kişilik paketler öne çıkıyor. Dondurulmuş gıda, hazır yemek ve paketli ürün satışlarındaki artış dikkat çekici boyutlara ulaşmış durumda. Market zincirleri, raf planlarını yeniden düzenleyerek küçük gramajlı ürünlere daha fazla alan ayırıyor. Ev içi tüketimde porsiyonların küçülmesi ise çoğu zaman sanıldığı gibi yalnızca gıda israfını önleme bilincinden kaynaklanmıyor. Bu eğilim, daha çok hane halkı yapısındaki daralmayla ilişkilendiriliyor. Birlikte yemek yiyen kalabalık aile sofralarının yerini, bireysel ve pratik çözümler alıyor. Büyük tencerelerin kaynadığı mutfaklar, yerini mikrodalgaya uygun porsiyonlara ve tek tabaklık öğünlere bırakıyor.
BEBEK BEZİ DÜŞTÜ, HASTA BEZİ ARTTI
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan İstanbul Perakendeciler Federasyonu Yüksek İstişare Konseyi Üyesi Faruk Güzeldere, demografik değişimin perakende sektöründe çok somut göstergeleri olduğunu belirtiyor. Güzeldere’ye göre bebek bezi ve bebek maması satışlarında son yıllarda belirgin bir düşüş yaşanırken, hasta bezi ve yaşlı bakım ürünlerine olan talep hızla artıyor.
Bu tablo, Türkiye’de doğurganlık oranlarının gerilemesi ve nüfusun giderek yaşlanmasıyla doğrudan ilişkilendiriliyor. Güzeldere, yalnız yaşayan birey sayısındaki artışın tüketim alışkanlıklarını da değiştirdiğine dikkat çekiyor. Ailelerin birlikte yemek yaptığı, büyük tencerelerin kaynadığı geleneksel hayat tarzının yerini, daha bireysel ve pratik çözümlere dayalı bir tüketim modeli alıyor. Bu sebeple tek kişilik porsiyonlar, küçük ambalajlı ürünler ve hızlı tüketilebilen gıdalar raflarda daha fazla yer buluyor.
Demografik dönüşümün etkileri mobilya sektöründe de net biçimde hissediliyor. Geniş salon takımları, büyük yemek masaları ve kalabalık misafir düzenine uygun ürünler artık eskisi kadar talep görmüyor. Bunun yerine daha kompakt, modüler ve çok amaçlı mobilyalar öne çıkıyor. Stüdyo daireler ve 1+1 konutlar için tasarlanan ürünlere olan talep artarken, küçük metrekareler, daha işlevsel hayat alanları dikkat çekiyor.
İstanbul Avcılar’da mobilya satışı yapan Rasim Turanoğlu “Artık geniş mobilya takımları değil, tek kişilik modüler gruplar tercih ediliyor. Küçülen evler ve yalnız yaşayan haneler sebebiyle mobilya estetik ve kullanım genişliğinden çok işlevsellik üzerinden tercih ediliyor. Bu trend gitgide güçleniyor” dedi.
AİLE SİGORTASI YERİNE EMEKLİLİK
Türkiye gazetesinin haberine göre, sigortacılık ve finansal ürünler alanında da dikkat çekici bir yön değişimi yaşanıyor. Genç nüfusun azalması ve evlilik oranlarının düşmesiyle birlikte klasik aile sigortalarına ve çocuk odaklı uzun vadeli poliçelere ilgi zayıflıyor. Buna karşılık bireysel sağlık sigortaları, tamamlayıcı emeklilik planları ve yaşlılık dönemini güvence altına alan ürünler hızla büyüyor. Bankalar, tek başına yaşayan bireylere yönelik özel finansal paketler geliştirmeye başlamış durumda.
İstanbul’da sigorta acenteliği yapan Gürcan Keskin “Eskiden aile paketleri, çocuk eğitim sigortaları sorulurdu; şimdi gelen müşterilerin büyük bölümü bireysel sağlık sigortası ya da tamamlayıcı emeklilik planı istiyor” diyor. Yalnız yaşayan ve ileride kimseye yük olmak istemeyen bir müşteri profilinin hızla arttığını dile getiren Keskin, “Sigorta artık aileyi değil, bireyin kendi yaşlılığını güvence altına alma aracı hâline geldi” ifadelerini kullandı.
EVCİL HAYVAN BESLEYENLERİN SAYISI ARTTI
Yalnız yaşayan birey sayısındaki artış, evcil hayvan sektörünü de büyütüyor. Evcil hayvan sahipliğinin artması, mama satışlarından veterinerlik hizmetlerine, pet otellerinden hayvan sigortalarına kadar geniş bir ekosistemi besliyor. Bazı zincir marketlerde bebek ürünlerinin daraldığı rafların yerini evcil hayvan ürünlerinin alması, bu değişimin sembolik göstergelerinden biri olarak öne çıkıyor. Eğlence ve dijital içerik tüketiminde de benzer bir dönüşüm yaşanıyor. Dijital platform üyelikleri, kişisel abonelikler ve mobil oyun harcamaları artış gösteriyor. Sinema, tiyatro ve konser gibi etkinliklerde ise daha küçük gruplara ve bireysel katılıma yönelik modeller yaygınlaşıyor.
HASTA BAKICI MAAŞI BEBEK BAKICISINI İKİYE KATLADI
Sağlık ve bakım sektörü yaşlanan nüfusun etkisini en doğrudan hisseden alanlardan biri. Hasta bezi satışlarındaki artış, evde bakım hizmetleri, medikal cihazlar, vitamin ve takviye ürünleri pazarındaki hızlı büyümeyle paralel ilerliyor. Eczaneler ve medikal marketler, ürün gamlarını yaşlı bakımına yönelik olarak genişletiyor. . Buna karşılık bireysel sağlık sigortaları, tamamlayıcı emeklilik planları ve yaşlılık dönemini güvence altına alan ürünler hızla büyüyor. Kurumsal bakıcılık hizmeti veren İstanbul Grup Genel Müdürü Ramazan Çetin, İstanbul’da bebek ve çocuk bakıcı fiyatlarının ortalama 30-40 bin lira bandında seyrettiğini belirterek “Ancak yaşlı ve hasta bakıcı ücretleri 50-70 bin liraya kadar yükseliyor. Nüfusun yaşlanmasıyla birlikte hasta ve yaşlı bakım hizmetlerine talep hızla artıyor, şu an bebek bakıcılığı kadar yaygın bir talep olmasa da her ay artan başvurular bu alanın çok daha hızlı büyüyeceğini gösteriyor” dedi.
Tekstil ve hazır giyim sektörü de bu dönüşümden payını almış durumda. Çocuk giyiminde büyüme hız keserken, orta yaş ve üzeri tüketiciye yönelik rahat, fonksiyonel ve sağlık odaklı ürünler ön plana çıkıyor. Ortopedik ayakkabılar, esnek kumaşlar ve konforu önceleyen tasarımlar daha fazla talep görüyor.
patronlardunyasi.com