Dünya

Reuters’ın aktardığına göre, Hainan’da üretilecek veya işlenecek malların en az yüzde 30 yerel katma değer sağlaması halinde, bu ürünler Çin ana karasına gümrüksüz girebilecek. Ayrıca yabancı şirketler, Çin ana karasında halen kısıtlamaya tabi olan bazı hizmet sektörlerinde Hainan üzerinden faaliyet gösterebilecek.

KÜRESEL MESAJ ANLAMI TAŞIYAN ADIM

Hainan Serbest Ticaret Limanı, Çin’in Asya-Pasifik’in en büyük ticaret bloklarından biri olan Kapsamlı ve İlerici Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşması’na (CPTPP) katılma hedefinin de önemli bir parçası olarak görülüyor. Pekin, Hainan’ı bir “pilot bölge” olarak kullanarak yüksek standartlı serbest ticaret kurallarını uygulayabileceğini göstermek istiyor.

Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng, Hainan’da yaptığı konuşmada, adanın “Çin’in dünyaya açılmasında yeni dönemin hayati kapısı” haline getirilmesi çağrısında bulundu. Projeyi “ülkenin iç ve dış koşulları dikkate alınarak alınmış büyük bir stratejik karar” olarak nitelendiren He Lifeng’in bu sözleri, ABD’nin uyguladığı gümrük tarifeleri ve küresel ticarette artan gerilimlere dolaylı bir gönderme olarak yorumlandı.

YATIRIM DÜŞÜŞÜNE KARŞI YENİ HAMLE

Çin yönetimi, 2026 öncesinde yatırım cephesindeki zayıflığı tersine çevirmeyi öncelik haline getirmiş durumda. Resmi verilere göre, 2025’in ilk dokuz ayında ülkeye giren doğrudan yabancı yatırımlar yıllık bazda yüzde 10,4 geriledi. Hainan hamlesi, ekonomiyi yalnızca teşvik paketlerine dayandırmak yerine tüketim ve yatırımı birlikte canlandırma stratejisinin bir parçası olarak öne çıkıyor.

Hainan’ın yıllık gayrisafi yurt içi hasılası 113 milyar dolar seviyesinde. Bu rakam, ada ekonomisini dünya sıralamasında yaklaşık 70’inci sıraya yerleştiriyor. Ancak yine de 407 milyar dolarlık ekonomisiyle Hong Kong’un oldukça gerisinde kalıyor.

HONG KONG'A BENZİYOR AMA DAHA SINIRLI

Uzmanlara göre Hainan modeli, kontrollü bir liberalleşme sunuyor. China-Britain Business Council’dan Ran Guo, planın turizmin ötesinde yabancı yatırım ve imalatı da teşvik edebileceğini, ayrıca Hainan’ın Güneydoğu Asya’ya açılan stratejik bir lojistik ve ticaret merkezi olabileceğini vurguluyor.

Buna karşın Economist Intelligence Unit’ten Xu Tianchen, Hainan’ın Hong Kong’un sahip olduğu güçlü hukuk sistemi ve finansal açıklıktan yoksun olduğunu belirterek başarının garanti olmadığını söylüyor. Ayrıca ada, Güneydoğu Asya ülkeleri ve Japonya gibi güçlü rakiplerle de rekabet etmek zorunda kalacak.

CPTPP ŞÜPHESİ SÜRÜYOR 

Batılı ticaret diplomatları ise Hainan deneyinin CPTPP üyelerini ikna etmeye yetmeyebileceği görüşünde. Zira anlaşmaya katılım, yalnızca belirli bölgelerde değil, ülke genelinde kapsamlı liberalizasyon gerektiriyor. Bir Batılı diplomat, Çin’in son dönemde Japonya ile yaşadığı ticari ve siyasi gerilimleri hatırlatarak, CPTPP üyelerinin “ülke çapında somut ve kalıcı adımlar” görmek istediğini ifade ediyor.

Sonuç olarak Hainan, Çin’in küresel ticarette yeni bir vitrin oluşturma çabasının en iddialı adımlarından biri olarak öne çıkıyor. Ancak bu deneyin, Pekin’in hedeflediği ölçekte bir dönüşüm yaratıp yaratamayacağı, hem yabancı yatırımcıların tepkisine hem de Çin’in reformları ne kadar ileri taşıyacağına bağlı olacak.

patronlardunyasi.com