Türkiye, Rus gazını Macaristan, Bulgaristan, Moldova, Romanya ve Sırbistan’a transfer etmek için 'Türk Akım Doğal Gaz Boru Hattı' projesini hayata geçirmişti. Türk Akım'ın Sırbistan ayağı 2021 yılında faaliyete geçerken Bulgaristan'ın devlet şirketi Bulgargaz ile BOTAŞ arasında da 3 Ocak 2023 tarihinde anlaşma imzalandı.
2022 yılına kadar tamamen Rus gazına bağımlı olan Bulgaristan, gaz arzını çeşitlendirme ve daha ucuz kaynak bulma arayışındaydı ve bu anlaşmaya imza attı.
13 yıl sürecek olan anlaşmaya göre Türkiye'den Bulgaristan'a yıllık 1,5 milyar metreküp gaz transferi yapılması kararlaştırılmıştı. Sözleşmenin bedeli de 2,2 milyar dolardı.
Anlaşma Bulgaristan'ın Türkiye'deki sıvılaştırılmış gaz terminallerine erişim ve Türk altyapısı üzerinden iletim için Türkiye'ye günde yaklaşık 500 bin dolar ödemesini öngörüyordu.
MECLİS'İN GÜNDEMİNE GELDİ
Ancak söz konusu anlaşma Bulgaristan'da tartışma konusu oldu. Mayıs ayında doğalgaz tedarik anlaşması Halk Meclisi gündemine alındı. Milletvekilleri, mevcut Enerji Bakanı Jeço Stankov, anlaşmanın imzalandığı dönemde Enerji Bakanı olan Rosen Hristov, eski Bulgargaz İcra Müdürü Denitsa Zlateva ve Bulgartransgaz Müdürü Vladimir Malinov’u dinledi.
Enerji Bakanı Jeço Stankov, mayıs ayında yaptığı açıklamada, anlaşmanın Bulgargaz'ı borç batağına sürüklediğini ve kullanılmayan kapasite için ödeme yapmak zorunda kaldığını söyledi. Bulgargaz, mayıs ayına kadar BOTAŞ'a 359 milyon dolar ödedi.
Bulgaristan'daki bu tartışmalar üzerine Bulgargaz ile BOTAŞ arasındaki gaz iletim anlaşması hakkında Sofya Şehir Savcılığı kapsamlı bir soruşturma başlattı.
Bulgar medyasında yer alan iddialara göre, Yolsuzlukla Mücadele Komisyonu tarafından yürütülen operasyonda, Enerji Bakanlığı'nda ve Bulgargaz ile Bulgartransgaz ofislerinde incelemeler başlatıldı.
Savcılar, soruşturmanın sözleşmenin imzalanmasıyla ilgili koşullara ve bunun Bulgar devletine ciddi mali zarar verip vermediğine odaklandığını doğruladı. Davanın, Devlet Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (SANS) bulgularına dayanarak yaklaşık bir yıl önce - 16 Ağustos 2024'te - başlatılan bir duruşma öncesi yargılamadan kaynaklandığı bildirildi.
ESKİ BAKAN'IN EVİNDE ARAMA
Soruşturma kapsamında, eski Enerji Bakanı Rosen Hristov'un ikametgahında bir arama yapıldı. Hristov, sosyal medyada neşeli bir video yayınladıktan ve hemen sildikten sadece bir gün sonra gerçekleşen aramayı kendisi doğruladı.
Savcılığa göre, Aralık 2022'de bir yetkili, sözleşme görüşmeleri sırasında kamu malını idare etmede gereken özeni göstermedi. Bunun Bulgargaz'a büyük bir mali zarar verdiği iddia edildi ve dava özellikle büyük ölçekli ve ciddi olarak tanımlandı.
13 yıllık sözleşmenin şartlarına göre Bulgaristan , gazın fiziksel olarak taşınıp taşınmadığına bakılmaksızın, BOTAŞ'a günlük yaklaşık bir milyon leva (yarım milyon avro ) iletim ücreti ödemekle yükümlü. Enerji Bakanı Stankov'a göre, anlaşma, toplam maliyeti anlaşma süresince altı milyar levaya çıkarabilecek enflasyona dayalı ayarlamalar içeriyor. Ayrıca, Bulgaristan'ın başlangıçta dört milyar leva olarak tahmin edilen tutarın tamamını ödemeden sözleşmeden çıkamayacağını vurguladı.
patronlardunyasi.com