Apple CEO'su Steve Jobs'un önceki gün görevini hazirana kadar bıraktığını açıklaması şirket hisselerini yüzde 10 eritti. Jobs gibi CEO'larını marka imajının önüne koyan şirketlerin kriz döneminde somut reçeteler açıklaması ve bölünmesi gerekiyor.
"Aç kalın, budala kalın" sözleri, dünyanın en büyük bilgisayar şirketlerinden biri olan Apple'ın efsanevi CEO'sunun birkaç sene önce Standford Üniversitesi'nde yaptığı unutulmaz konuşmanın en dikkat çekici anektoduydu. Küçük yaşta orta halli bir aile tarafından evlat edinilip, üniversiteyi "Hiç bir işime yaramıyor" diye bırakan ve sattığı cam şişelerin depozitosuyla karnını doyururken dünyanın en zengin adamlarından biri haline gelen Steve Jobs'un hem kendisi hem de şirketi Apple dönüm noktasında.
Önceki gün çalışma arkadaşlarına "Sağlık durumum tahmin ettiğimden daha karmaşık" diye bir mektup yazarak haziran ayına kadar görevden ayrıldığını duyuran Jobs, Apple'ın hisselerinin de yüzde 10'a yakın değer kaybetmesine neden oldu. Jobs'un, 2003 yılında yakalandığı pankreas kanserinden kurtulmasının ardından son dönemdeki aşırı kilo kaybı ile yeniden alevlenen bu sağlık sorunları ise Apple hisselerinde sürekli bir iniş çıkış yaratıyor.
Hisselerde Jobs primi
Jobs hasta olsa, ya da 1985'te olduğu gibi görevden ayrılsa şirket hisseleri düşüyor, 1997'de koltuğu yeniden devraldığı ya da hastalığının toparlandığı dönemlerde ise Apple hisseleri yükseliş yaşıyor. Uzmanlara göre Apple'ın hisseleri üzerinde zaten bir "Jobs primi" var. Yani sadece Jobs'un varlığı sayesinde Apple hisseleri gerçek değerinin yüzde 15 kadar üzerinde işlem görüyor. Dolayısıyla Jobs'un hasta olduğu haberi ile yaşanan yüzde 10'luk kayıp sadece bu primin ortadan kalkması ile alakalı. Jobs'un Apple'dan ayrılması ihtimalinde ise şirket hisselerinin göreceği kaybın yüzde 20 ila 25 arasında olacağı iddialar arasında.
Üstelik Apple ile CEO'larının sağlığı konusunda benzer sorunları yaşayan ancak farklı taktik izleyen şirketler de var. Çip üreticisi Intel'in 1995'teki CEO'su Andrew S. Grove prostat kanserine yakalanmış ancak bu bilgiye sadece yönetim kurulu üyeleri ve idare ile paylaşmıştı. Fast food zinciri McDonalds'ın CEO'su Charles Bell ise 2004'te koltuğa oturmasından kısa bir süre sonra kolon kanseri olmuştu. Haberin şirket tarafından kamuoyuna bildirilmesinden kısa bir süre sonra Bell istifa etmiş, 2 ay sonra da vefat etmişti.
JOBS ENDEKSİ:
3 EKİM 2008:
Kalp krizi söylentisi ile hisseler yüzde 20 geriledi
Medya kuruluşu CNN'in tüm dünyada büyüyen bir trend olan "vatandaş muhabirliği" (citizen journalism) uygulaması olan iReport programında, Steve Jobs'un kalp krizi geçirip hastaneye kaldırıldığı iddia edildi. Bu haber haber duyulur duyulmaz Apple hisseleri yüzde 20'ye yakın geriledi. Apple, haberden 20 dakika sonra Jobs'un kalp krizi geçirdiğini yalanladı. Haberin doğru olmadığı anlaşılınca ABD'nin sermaye piyasalarını düzenleyici kurumu olan SEC hisse senetleri üzerinde manipülatif hareketlere sebep olduğu gerekçesiyle iReport programı için soruşturma başlattı.
18 ARALIK 2008:
Yıllık konferansa katılamadı şirket hisseleri yüzde 7 eridi
Internet, yazılım ve bilgisayar sektörünün "kült" olarak kabul edilen yıllık konferanslarından biri olan ve geçen sene 6-9 Ocak tarihleri arasında düzenlenen Macworld'de sunum yapması beklenirken aniden konferansa katılamayacağı açıklanan CEO Steve Jobs, Apple'ın Nasdaq endeksinde izlenen hisselerinin bir anda yüzde 7 değer kaybetmesine neden oldu. Jobs, çalışma arkadaşlarına hormon dengesinde bir sorun olduğu ve ciddi ölçüde kilo kaybetmeye başladığı için konferansa katılamayacağını belirten bir mektup yazdı. Jobs'un 3 yıl önce geçirdiği pankreas ameliyatı sonrası sağlığının yeniden bozulması ile katılamadığı konferansta Jobs'un sunumunu şirketin pazarlama müdür yardımcısı Phil Schiller yapmıştı.
30 ARALIK 2008:
Jobs'un sağlığı kötü Apple hissesi almanın tam zamanı
Jobs'un sağlığının şirket hisselerini bu denli etkilemesi blog sitelerinin bile Jobs ile ilgili bilgi avına çıkmasına neden oldu. Elektronik alanında isim yapmış bloglardan biri olan Gizmodo'nun güvenilir bir kaynağa dayandırarak Jobs'un sağlığının "hızla bozulduğu" yönünde yaptığı haberin ardından ise Apple'ın hisse başına değeri 32 cent birden düşmüştü. Gizmodo, Jobs'un Macworld konferansında sunum yapmamasının gerçek sebebinin sağlık sorunları olduğunu yazmış, bir başka blog sitesi Money&Co. ise Jobs'un hastalığını "Apple hissesi almanın tam zamanı" başlığı ile duyurmuştu. Bu haber ise Apple'ın marka konumlandırmasında Jobs'u çok fazla ön plana çıkararak hata yaptığının en önemli kanıtı oldu
6 OCAK 2009:
Jobs CEO'luğu bırakırsa Apple yüzde 20 çakılır
Jobs'un her geçen gün hızla kilo kaybetmesi zaten doğru zamanda hisse alımı yapmayı bekleyen yatırımcıların iyice dikkatini çekmeye başladı. Büyük gazetelerde Jobs'un hastalığının hormonlarındaki bir dengesizlikle alakalı olduğu, yine de "basit" bir tedavi ile Apple'ın başında kalmaya devam edeceği yönünde haberler yer aldı. 6 sene önce pankreas kanseri tedavisi olmuş olması ve son olarak Macworld konferansına katılmaması Jobs'un sağlığını daha fazla tartışılır hale getirdi. Sektör analistleri Jobs'un şirket hisseleri üzerindeki önemini tartışıp durdular, Jobs'un görevi bırakmasının şirket hisselerini yüzde 20 düşüreceği bile iddia edildi. Hormon dengesizliği olduğu yönünde basın açıklaması yapılmasıyla birlikte daha kötüsünü bekleyen yatırımcılar rahatlayınca şirket hisseleri yüzde 6 yükseldi.
15 OCAK 2009:
Jobs'un mektubu ve görev devri ile yüzde 10 dip
Steve Jobs'un şirket çalışanlarına sağlık sorunlarınının ağırlaştığı hatta görevi bir başka çalışma arkadaşına bıraktığı yönünde yazdığı mektup ortaya çıkınca haftalardır Jobs üzerine dönen spekülasyonlar somutlaştı ve Apple'ın hisseleri yüzde 10 değer kaybetti. Jobs'un sağlığına ilişkin endişelere resesyon döneminde harcamalarını iyice kısan tüketicinin iPhone, iPod ve Macintosh gibi ürünlere ne kadar ilgi göstereceğine ilişkin belirsizlikler de eklenince hisselerdeki düşüş daha da sertleşti. Bir çok uzmana göre Apple'ın hisseleri çok kısa bir süre içerisinde toparlanacak.
1. Eylül 1985: Jobs Apple'dan ayrıldı Hisse değeri: 1.96 dolar
2. Eylül 1997: Apple'a CEO olarak geri döndü Hisse değeri: 5.42 dolar
3. Ağustos 2004: Pankreas kanseri olduğunu ve ameliyatının başarılı geçtiğini açıkladı Hisse değeri: 17.24 dolar
4. Haziran 2008: iPhone 3G tanıtımında zayıfladığı görüldü. Hisse değeri: 167.44 dolar
5. Aralık 2008: 11 yıldır açılış konuşması yaptığı Macworld'e bu kez katılmadı Hisse değeri: 85.35 dolar
6. Ocak 2009: Önce hastalığının hormon sorunu olduğunu söyledi, dün hazirana kadar tedavi olacağım dedi. Hisse değeri: 85.33 dolar