Gaziantep Üniversitesi ve Türkiye Ekonomi Kurumu işbirliğiyle düzenlenen 14. Ulusal İktisat Sempozyumu'nda konuşan Bilgin, Türk bankacılığı ve geleceği hakkında bilgi verdi. Konuşmasında bankaların verdikleri krediler hakkında açıklamalar yapan Bilgin, bankaların yüzde 33 bireysel, yüzde 28 KOBİ, yüzde 39 ise kurumsal kredi verdiğini söyledi. Ekonomik kriz sebebiyle Türk halkının 2001-2002 yıllarında harcama yapmadığını kaydeden Bilgin, 2003 yılından sonra vatandaşların beyaz eşya, otomobil, konut kredileri kullanmaya başladığını ve kredi kartlarının da daha cazip hale geldiğini ifade etti.
Bilgin, Türkiye'deki bankalar için iki önemli enstrümanın konut ve KOBİ kredileri olduğunu belirterek gelecekte bu iki konuda kredi artışları yaşanacağını bildirdi. Son 1 yıldır konut kredisi kullanımının artığına ve ilk sıraya yerleştiğine vurgu yapan Bilgin, faizlerin düşmesiyle birlikte konut kredisi kullanım oranının daha da artacağına belirtti. Bilinçsiz kredi kartı kullanımının azaldığını belirten BDDK Başkanı, kredi kartlarının kullanımıyla ilgili 2 yıl önce alınan önlemlerin olası bir kredi kartı krizini önlediğini kaydetti. Bilgin, "Kredi kartı kullanımında 2003-2004 yılındaki şiddetli artış azaldı. Halk kredi kartlarını kullanmasını öğrenmeye başladı. Bankalar kredi kartlarını pazarlama yöntemlerini öğrenmeye başladı. Kredi kartlarıyla ilgili gerekli önlemler alınmasaydı, kredi kartı krizi olabilirdi. 2 sene önce yasal düzenlemeyle alınan önlem, bu krizi önledi. Bu düzenlemeden memnunuz. Bu olası krizin önünü kesmiş oldu." diye konuştu.
Türkiye bankacılık sisteminin en önemli sorununun mevduat vadelerinin kısalığı ve buna bağlı vade uyumsuzluğu olduğunu belirten Bilgin, "Böyle bir ortamda bankacılık yapılmaz.Bankacılık sisteminin gelişmesi için vadeler uzamalı. Akdeniz ülkelerinde mevduatlar kısa vadeli. İskandinav ve kuzey ülkelerinde ise uzun. Bankalar, bu sorunu yurt dışından kredi bularak çözüyor. Bankalarımız yurt dışına yöneliyor." diye konuştu.
Türk halkının tasarruf yapmadığını rakamlarla ortaya koyan Bilgin, 2002-2007 yılları arasında mevduatların yüzde 145 artmasına rağmen, kullanılan kredi miktarının yüzde 418'e ulaştığını bildirdi. Türk insanının tasarruf fakiri olduğunu belirten Bilgin, "Bankaların yurt dışından borçlanması Temmuz sonu itibariyle 24 milyar dolar. Ortalama vade 4.7 yıl. Bu süre bankalara büyük bir rahatlık sağlıyor. Bankalarımız vadeyi uzatma adına yurt dışıyla ilişkiye girmiştir. Türk halkı tasarruf etmediği ve mevduatlardaki vadeler uzamadığı sürece süreç devam edecektir. Eğer yurtdışında hava bozulursa, işler Türkiye'de de bozulacaktır."diye konuştu.
Bankacılık sektörünün en önemli güven göstergelerinden birinin öz kaynaklar olduğuna değinen BDDK Başkanı, bu konuda son 7 yılda önemli mesafe alındığını, Türkiye'deki bankacılık sisteminin öz kaynaklar ortalamasının yüzde 18 olduğunu ve iyi bir düzeyde bulunduğunu söyledi. Küresel sermayenin Türk bankacılık sistemine ilgisinin arttığını ve bunu genç nüfusa bağlayan Bilgin, yabancı yatırımcıların bu potansiyeli çok iyi gördüğünü ifade etti.
KULLANDIRILAN KONUT KREDİSİ MİKTARI YÜKSEK OLSAYDI SIKINTI OLURDU
Bilgin, yaptığı sunumun ardından soruları cevaplandırdı. Bir akademisyenin, ABD'de konut kredilerinin geri ödenmesinde yaşanan sorun ve beraberinde yaşanan sorunun Türkiye'de yaşanması durumunda neler olabileceğine dair sorusu üzerine, "Türkiye'de 583 bin kişi konut kredisi kullanmış durumda. Bu çok küçük bir miktar. Milli gelire oranı yüzde 2-3 civarında. ABD'de bu oran yüzde 60'larda. Avrupa'da da yüzde 40-50 oranında. Eğer biz bu ülkeler kadar kredi versek ciddi sıkıntı olurdu. Onun için çok dikkatli olmak lazım. Veriliş şekilleri dikkatlice ayarlanmalı. ABD'de konut kredilerinde hep sorun yaşanmış. Bu noktada faiz çok önemli. Herşey faize bağlı."şeklinde konuştu.
TÜRK BANKALARININ BİLANÇO ŞEFFAFLIĞI, AVRUPA BANKALARINDAN İYİ
Türkiye'de yaşanan son krizlerin ardından bankaların şeffaf bir noktaya geldiğini belirten BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, Türk bankalarının bilanço şeffaflığının bir çok batılı ülkenin bankalarından iyi olduğunu dile getirdi. Bilgin,"Bugün Türk bankalarının bilançosunun şeffaflığı bir çok batılı ülkenin bankalarından daha iyi durumda. Konut kredilerinden kaynaklanan dalgalanmada bunu çok iyi gördüm. Geçtiğimiz aylarda ABD'de yapılan toplantılarda çok büyük bankaların yöneticilerine 'Son krizde zararınız ne kadar?' diye sorular soruldu, hiç birisi rakam söylemedi." diye konuştu.
SEKTÖRDE POTANSİYEL VAR
Türk bankacılık sisteminin büyüklüğünün gayri safi milli hasının yüzde 90'ına ulaştığını vurgulayan Bilgin, birçok gelişmiş ülkede bankacılığın toplamının gayri safi hasılanın 2-3 katı üstünde olduğunu ifade ederek, "Eğer Türkiye'nin bankacılık sistemi gerçek ölçeğini yakalasaydı finans büyüklüğü 800 milyar dolar olmalıydı. Bugünkü miktarı 400 milyar dolardır. Ancak Türk bankacılığının önünde çok önemli potansiyel var, kat edeceği önemli bir yol var." şeklinde konuştu.
Gaziantep/Cihan