Antalya Havalimanı"nın 17 yıllığına işletmesinin devredileceği ihale 12 Nisan"da yapılacak
İhale şartnamesinde katılımcılar için aranan “100 bin metrekare büyüklüğünde bir terminali 2002-2006 yılları arasında 3 yıl kendi tüzel kişiliği adına işletme” şartı, ihale ile ilgilenen pek çok firmanın elini kolunu bağladı
2007 yılının en büyük ihalelerinden biri olması beklenen Antalya Havalimanı"nın 17 yıllığına tüm terminalleri ile birlikte paket olarak devrinde ilginç gelişmeler oluyor. İhale şartnamesinde, çok sayıda yatırımcının önünü kesen “ağır” şartlardan sonra, şimdi de yatırımcılar “2 Nisan” sürprizi ile bir kez daha gerildi.
Kritik 6"ncı madde
İhale şartnamesindeki özellikle 6"ncı madde ile katılımı ve dolayısıyla rekabeti artırmak yerine kısıtlayan DHMİ, yatırımcıların tüm ortaklarıyla 2 Nisan"da Antalya"da hazır bulunmalarını da zorunlu tuttu. DHMİ, 12 Nisan"da yapılacak ihaleye katılabilmek için yatırımcıların kurdukları ortaklıklardaki tüm taraflarla birlikte 2 Nisan"da Antalya"ya gelmelerini ve bizzat “işletilecek tesisi görme belgesi” almalarını şart koştu.
Böylece, zaten şartnamede öngörülen ağır koşullar nedeniyle kendi başlarına ihaleye giremeyen ve yabancı ortak arayan büyük firmaların yabancı ortaklarını bulup anlaşmak için sahip oldukları süre 10 gün daha azaldı.
İstanbul"dan daha ağır
Limak, Nurol, Çelebi, Alarko, Rixos ihale ile ilgilenirken, özellikle şartnamedeki 6"ıncı madde yüzünden sıkıntıya girmişlerdi. Zira 6"ıncı madde ihaleye katılabilmek için 100 bin metrekare büyüklüğündeki bir terminali 2002-2003 yılları arasında 3 yıl süre ile kendi tüzel kişiliği nam ve hesabına işletmiş olma şartı getiriyordu. Bu kadar ağır şartlara TAV her koşulda uyum sağlayabiliyor. Yani TAV"ı ihalelerden eleyebilecek bir şart oluşturulabilmesi çok mümkün değil. Bu şartlarda ihale şartnamesinin adres gösterdiği tek isim olarak Alman Fraport ile IC Çeçen Holding"in iştiraki İçtaş İnşaat"ın kuracağı konsorsiyum kalıyor.
DHMİ"nin Antalya için getirdiği şartlar, daha önce İstanbul Havalimanı işletme ihalesi şartnamesinde bile yer almamıştı. 12 Nisan"da yapılacak ihale için ihale şartnamesinin de yer aldığı ilana 3 Mart"ta çıkıldı.
Hazırlık süresi 40 gün
Buna göre normalde en az 60 gün olması gereken hazırlık süresi de 40 günle sınırlandırıldı. Getirilen şartları sağlayamadığı için yabancı ortak arayışına giren büyük yatırımcılar, sürenin azlığını eleştirirken, yeni bir zorlayıcı madde ile karşılaştı. Buna göre yabancı ortak bulmaya çalışan firmaların ihaleden 10 gün önce, nihai ortaklık yapısına uygun şekilde tüm ortaklarıyla bizzat Antalya"da bulunmaları zorunlu tutuldu. 2 Nisan tarihinde ihaleye girmek isteyen tüm firmaların ortakları ile birlikte Antalya Havalimanı Başmüdürlüğü"nden “işletilecek tesisi görme belgesi” almaları zorunlu hale getirilirken, bugüne yapılan ihalelerde, ortaklıktaki hakim firmanın bu belgeyi imzalaması yeterli görülüyordu.
DHMİ Genel Müdürü Mahmut Tekin:
Hiç şart aramasa mıydık?
İhaleyle ilgili şartların ağır olduğu görüşüne katılmadığını belirten DHMİ Genel Müdürü Mahmut Tekin, “Şimdi burada temel amaç şudur: Kanunun ana ruhu da bunu diyor, "Yetki ve sorumluluk yüklenebilecek firmaların seçimi esastır"diyor. Bizim de tek amacımız buraya fazla katılım sağlamak. Ama halen terminal işleten birçok firma daha süresi bitmemiş, işletme ruhsatı almamış. Belli bir süre işlettikten sonra eksiksiz tam olarak işletme ünvanına kavuşmuş oluyorlar. Şu anda gerçek manada bir işletmeci değiller” diye konuştu.
İhale için şu anda 4 dosya alındığını belirten Tekin, “O zaman şöyle bir mantık olabilir mi? Hiçbir şey aramayalım, finansal açıdan güçlü olan herkes gelip girsin. Olabilir mi?” dedi. Firmaların, ihale gününe kadar ortak bulup şartname alıp başvurabileceklerini belirten Tekin, “Bizim aldığımız bilgilere göre birçok firma hazırlıklarını da yapıyor. Son güne kadar şartnameyi satın alıp girebilir” dedi.
12 Nisan"da yapılacak ihaleden önce 2 Nisan"da tüm ortakların deklare edilmesi ve belge almaları koşulu için de Tekin, “Evet ihaleye girecekler için 12 Nisan değil 2 Nisan son tarih doğru, ama bu süre içinde de başvurabilirler” dedi.
Fraport"un Türkiye Müdürü Naci Alın:
Bu şartların konması doğal
Antalya Havalimanı ihalesinin şimdiden galibi gibi görünen IC İçtaş"ın konsorsiyum ortağı Alman Fraport"un Türkiye Genel Müdürü Naci Alın, şartnamedeki ağır şartlarla ilgili, “Çok katılımlı ve rekabete açık olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Ancak böyle bir terminali işletemeyeceği açık olan, diyelim Rusya"dan ya da Güney Afrika"dan bir firmanın bu ihaleyi almasının önüne geçmek devletin menfaatinedir. Devletin bu şartları koyması doğaldır” dedi.
Ancak son durumda ihaleye, Türkiye"de benzer ihaleleri alıp tamamlayan büyük firmaların da giremeyeceğinin hatırlatılması üzerine Alın, “Bu ihalenin 2007 yılında bitirileceği 9 yıl önce belliydi. Hiçbirinin yabancı ortak olmadan girmesi mümkün değildi. Bu yıllar öncesinden belli. Dün ile bugün arasında bir fark yok” diye konuştu. “IC ile ortaklık kurdunuz mu?” sorusuna ise Alın, “2 Nisan"da ortaklar ortaya çıkacak. Ben bugünden bunu açıklamaya yetkili değilim” yanıtını verdi. İhaleye girecek ortakların 2 Nisan"da netleşmesi ve deklare edilmesiyle ilgili Alın, “2 Nisan"la ilgili şartın, ortaklıkların netleşmesini ve bu tarihte deklare edilmesini gerektirdiği doğrudur. Ama devlet ortakları şimdiden görmek istemiş olabilir. Bu büyüklükteki bir ihale için doğaldır” diye konuştu.
3 milyar $ olmaz burası riske açık yer
Söz konusu ihalede fiyatın İstanbul Havalimanı ihalesinde olduğu gibi 3 milyar dolar olup olmayacağıyla ilgili olarak da Alın, “Birtakım yetkililer bu rakamları telaffuz ederek kamuoyunu beklenti içine soktular. Doğru değil. İstanbul"la Antalya arasında büyük fark var. Ticari olarak fiyatın İstanbul kadar olması mümkün değil. Çünkü burada yolcu sayısı çok görünse de gelen yolcunun havalimanı içinde alışverişi neredeyse hiç yok. Ayrıca burada bir küçük bomba patlasa yolcu sayısı yüzde 50 azalır. Yani riskler Antalya"yı doğrudan etkiliyor” dedi.
Gülümhan Gülten/Vatan