Yıllık hacmi 50 milyar doların üzerinde olan tekstil ve hazır giyim sektörü yıl başından bu yana zor günler geçiriyor. Bankaların kredi vermekte çekinmesi, ithalata getirilen ek vergiler, hammadde fiyatlarının artması, çek yasasında yapılan değişiklikler nedeniyle derin bir krize giren sektörde firmalar iflas bayraklarını da çekmeye başladı. Yıl başından bu yana piyasada yaklaşık 50 şirketten oluşan bir “batık listesi” de dolaşıyor.
1983’te kurulan, 1994’te en çok ihracat yapan şirket unvanını alan ve borsanın ilk hazır giyim firması UKİ iflasını açıklayan ilk şirket oldu. Çocuk giyim markası Wenice Kid’s iflas ertleme başvurusunda bulunurken yine Türkiye’nin önde gelen hazır giyim şirketlerinden Seven Hill de zor günler geçiren markalar arasında yer alıyor. Seven Hill küçük yerleşim birimlerindeki birçok mağazasını da kapattı. Dünyanın en önde gelen markalarınına üretim yapan Hey Tekstil ise birçok üretim birimini kapatarak yaklaşık 650 çalışanının işine son verdi.
İTKİB: Borçla büyümek zor
İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi, özellikle yıl başında sektörün zor günler geçirdiğini kaydederek döviz fiyatlarının artışına bağlı olarak perakende firmalarında daha ciddi sorunlar yaşandığını ifade etti
Tüm olumsuzluklara rağmen sektörün ihracat rakamlarının çok düşmediğini şu anda firmaların kendilerini olumsuz şartlara hazırladığını vurgulayan Tanrıverdi, “Firmalar yavaş yavaş toparlandılar. Bu işte finansman çok önemli. Çek piyasasında bir tedirginlik var. Çek kanundan dolayı firmalar zorda. Bu nedenle firmalar biraz daha dikkatli ve nakit çalışsınlar. Firmalar ellerinden geldiğince öz sermayelerini güçlendirecek tedbirler almalı. Tekstil ve hazırgiyimde borçla artık ayakta kalmak mümkün değil. Öz sermayesi güçlü olanlar ayakta kalabiliyor. Borçla işi büyütmek bundan sonra zor. Kredilerle bir yere varılmayacağı açıkça ortada” yorumunu yaptı.
Maliyet arttı kârlılık düştü
Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin girdi maliyetlerinin yüzde 60, finansman maliyetlerinin ise yüzde 90’lara varan oranlarda arttış gösterdiğini söyledi. Negrin geçen yıla göre hazır giyim üretiminin yüzde 5 oranında azalma gösterdiğini, kârlılığın yüzde 17 düştüğünü bu azalan ivmenin 2012’nin ilk üç ayında da etkisini sürdürdüğünü ifade etti.
Negrin, hazır giyim sektörünün Türkiye ihracatının yakaladığı ivmenin gerisinde kaldığını belirterek “Türkiye ihracatı koşuyor, biz ise patinaj çekiyoruz. Her gün artan maliyetler fiyat tutturmamızı zorlaştırırken kârlılık mazide kaldı” dedi. Hazır giyim ihracatının yerinde saydığını aktaran Negrin sektörün geçen sene 30 bin kişiye istihdam imkânı sağlamasına karşın hâlâ 2008 rakamlarını yakalayamadığına işaret etti. Negrin, “Son dönemde kurlarda yaşanan yukarı yönlü hareket yaşanan olumsuzlukların daha fazla dramatik sonuçlar doğurmasını engelledi. Bu kadar istihdam ve net döviz girdisi sağlayan Türk hazır giyim sektörü yanı başındaki Avrupa pazarını Bangladeş, Vietnam gibi binlerce kilometre uzaktaki ülkelere kaptıracak” diye konuştu.
Seven Hill: dedikodu çok
Seven Hill’in patronu Hüseyin Özbek, piyasanın pamuk ipliğine bağlı olduğunu kaydederek bankalar ve faktoring şirketlerinin çıkardığı dedikodular nedeniyle zor günler yaşadıklarını söyledi. İki aydır tüm alımlarını peşin yaptıklarını Cizre, Şırnak, Doğubeyazıt, Nusaybin gibi küçük yerleşim birimlerindeki mağazalarını kapattıklarını dile getiren Özbek, “Önümüze daha büyük sıkıntılar çıkmasın diye tedbir alıyoruz. Hakkımızda çok dedikodu çıktı. Bankalara borcumuz var ama şu anda kapımıza dayanılacak bir durumumuz yok. Vadeli alımları tamamen durdurduk. Grup olarak karar aldık gerekirse hiç büyümeyelim kendi yağımızda kavrulalım, ama peşin çalışalım dedik. Şu anda bankalar bana bedava kredi verse kullanmam artık” dedi.
Piyasa pamuk ipliğine bağlı
Geçen temmuz ayında tekstil ithalatına getirilen ek vergiler nedeniyle birçok firmanın iç piyasaya yüklendiğini elindeki çekleri bozdurmak için ya bankalara ya da faktoring şirketlerine gitmek zorunda kaldığını aktaran Özbek, “Yoğunluk olunca faktoring şirketleri birçok tekstil ve hazır giyim firmasının dedikodusunu çıkardı. Şu firmanın çekini almam bu şirketinkini almam diye. Çeklerin aşırı yığılmasından kaynaklı sorunlar çıktı. Çekle çalışmayı bıraktık. Tedbir almak zorundaydık ve aldık. Çünkü 500 milyon dolarlık şirketi 1 milyon dolarla batırabilirsiniz. Bu piyasa pamuk ipliğine bağlı” yorumunu yaptı.
Şu anda büyüme hedeflerinin olmadığını, bankalara olan borçlarını 2 yıl içinde tamamen bitirmeyi hedeflediklerini dile getiren Özbek, ortaklık tekliflerine de açık olduklarını, birkaç firma ile görüştüklerini mantıklarına uyan bir firma ile ortaklığa hazır olduklarını anlattı.
Şehriban Kıraç/Cumhuriyet