Anayasa Mahkemesi, ''eylemleri yanında, terör örgütüyle olan bağlantıları da değerlendirildiğinde devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiği gerekçesiyle, DTP'nin temelli kapatılmasına'' oy birliğiyle karar verdi.
Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, mahkemenin 9 saat süren toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 16 Kasım 2007 tarihinde DTP'nin kapatılması istemiyle dava açtığını anımsattı.
Kılıç, yapılan görüşmeler sonunda, DTP'nin, eylemleri yanında, terör örgütüyle olan bağlantıları da değerlendirildiğinde, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne aykırı nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiği anlaşıldığından, Anayasa'nın 68 ve 69. maddeleriyle 2820 Sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 101 ve 103. maddeleri gereğince kapatılmasına karar verildiğini açıkladı.
Kılıç, beyan ve eylemleriyle partinin kapatılmasına neden olan kurucuları dahil üyelerinden Abdulkadir Fırat, Abdullah İsnaç, Ahmet Ay, Ahmet Ertak, Ahmet Türk, Ali Bozan, Ayhan Ayaz, Aydın Budak, Ayhan Karabulut, Aysel Tuğluk, Bedri Fırat, Cemal Kuhak, Deniz Yeşilyurt, Ferhan Türk, Fettah Dadaş, Hacı Üzen, Halit Kahraman, Hadice Adıbelli, Hilmi Aydoğdu, Hüseyin Bektaşoğlu, Hüseyin Kalkan, İbrahim Sungur, İzzet Belyar, Kemal Aktaş, Leyla Zana, Mehmet Salih Sağlam, Mehmet Veysi Dilekçi, Metin Tekçe, Murat Avcı, Murat Taş, Musa Farisoğulları, Mustafa Tuç, Necdet Atalay, Nurettin Demirtaş, Orhan Miroğlu, Sedat Yurttaş ve Selim Sadak'ın, Anayasa'nın 69. maddesinin 9. fıkrası gereğince gerekçeli kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 5 yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi yöneticisi ve denetçisi olamayacaklarına hükmedildiğini bildirdi.
Beyan ve eylemleriyle partinin kapatılmasın neden olan DTP Genel Başkanı ve Mardin Milletvekili Ahmet Türk ile Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk'un milletvekilliklerinin, Anayasa'nın 84. maddesinin son fıkrası uyarınca, gerekçeli kararın Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihten itibaren sona ermesine karar verildiğini belirten Kılıç, parti tüzel kişiliğinin, kapatma kararının verildiği tarihte sona ermesine hükmedildiğini bildirdi.
Kılıç, ''davalı partinin bütün mallarının 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 107. maddesi gereğince Hazine'ye geçmesine, gereğinin yerine getirilmesi için karar örneğinin, 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 107. maddesi uyarınca Başbakanlık'a ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine, 11 Aralık 2009 gününde oy birliğiyle karar verilmiştir'' dedi.
TÜRK'ÜN AÇIKLAMASI
Kapatılan DTP'nin Genel Başkanı Ahmet Türk, ''Türkiye parti kapatmakla bu sorunu çözemez. Türkiye, ortak akılla, diyalogla, mantıkla sorunlarını çözebilir'' dedi.
Türk, parti genel merkezi önünde basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Türkiye'nin sancılı bir süreç yaşadığını belirterek, şunları söyledi:
''Elbette ki demokratik siyasetin önünü kapatmak bir umutsuzluğu derinleştirir. Bu bir gerçektir, ama biz bütün bunlara rağmen Türkiye'nin bir gün barışı yakalayacağına inanıyoruz. Bizim özlemimiz bu sancılı sürecin uzamaması, herkesin yeniden düşünmesi ve gerçekten Türkiye'de halkları kucaklaştıracak bir anlayışı egemen kılmak için çaba göstermesidir. Türkiye parti kapatmakla bu sorunu çözemez. Türkiye, ortak akılla, diyalogla, mantıkla ancak sorunlarını çözebilir.''
SİNE-İ MİLLET SORUSU
Parti olarak yarın bir açıklama yapacaklarını belirten Türk, daha önce aldıkları kararların arkasında olduklarını, o kararların aynen işleyeceğini kaydetti. Türk, şöyle devam etti:
''Demokrasi ve barış mutlaka zafere ulaşacaktır. Ne kadar engellenirse engellensin barış ve demokrasi üstün gelecektir. Bu konuda endişem yok. Tabii ki böyle bir süreci yaşamak elbette ki insanlarda bir kırılma yaratır. Bu kırılmanın gerçekten çok daha yüksek noktaya taşınmaması için hepimiz bu süreci hassasiyetle izleyeceğiz. Sürecin hassasiyetini kavrıyoruz. Amacımız sorunun çözümüdür, başka da bir amacımız yok. Mücadelemiz bunun için devam edecek. Bunun için benim yasaklanmış olmam, Aysel Tuğluk'un yasaklanmış olması, 37 kişinin yasaklanmış olması siyasetin, demokratik mücadelenin biteceği anlamına da gelmez.''
Türk, ''Sine-i millete döneceğiz diye açıklama yapmıştınız. Sine-i millete dönecek misiniz?'' şeklindeki soru üzerine de, ''Arkadaşlarımız tahmin ediyorum ki bu konudaki dilekçelerini Meclis'e ulaştıracaklardır'' karşılığını verdi.
PARTİLİLER KARARI PROTESTO EDİYOR
Anayasa Mahkemesince kapatılan DTP'nin İstanbul İl Başkanlığı önünde toplanan bir grup, kapatma kararını protesto ediyor.
İstanbul Emniyet Müdürlüğü Çevik Kuvvet ekipleri, kararın açıklanmasının ardından Beyoğlu'ndaki İstanbul İl Başkanlığı önünde yoğun güvenlik önlemi aldı.
Kararın ardından Taksim'deki ara sokaklarda toplanan ve pankartlar açan bir grup, İl Başkanlığı binası önüne gelerek slogan atmaya başladı.
Bu arada, Tarlabaşı'ndan da küçük grupların Taksim'e doğru çıktıkları öğrenildi.
Öte yandan, İstanbul'un birçok ilçesinde, çıkabilecek olaylara karşı polis ekiplerinin güvenlik önlemi aldıkları belirtildi.
PARTİYİ MİLLET KAPATMALI
Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu, DTP'nin ''temelli'' kapatılmasıyla ilgili, ''Partiyi milletin kapatması gerekir diye düşünüyorum'' değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Eroğlu, AK Parti Manisa İl Başkanlığını ziyaretinin ardından basın mensuplarının sorusu üzerine, DTP'nin kapatıldığına ilişkin bilginin kendisine yeni ulaştığını, konuyla ilgili fazla bilgi sahibi olmadığını söyledi.
Eroğlu, ''Partiyi milletin kapatması gerektiğini düşünüyorum. Neticede partinin kapatılmasını zorlaştırmak gerekir. Eğer suçu varsa kişilere ceza vermek gerekir. Partiler yeniden kurulabilir. Bilmiyorum ama hazırlıkları vardır herhalde'' diye konuştu.
HUKUKEN DOĞRU
CHP Sözcüsü ve Genel Sayman Mustafa Özyürek, Anayasa Mahkemesi'nin DTP'nin kapatılmasına ilişkin kararının ''hukuki açıdan doğru bir karar'' olduğunu söyledi.
Özyürek, DTP'nin temelli kapatılmasına ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, siyasi partilerin kapatılmasından yana olmadıklarını ancak partilerin de hukuk kurallarına uymalarının gerektiğini söyledi. Özyürek, şunları kaydetti:
''Tabii ki bir partinin kapatılmasını istemeyiz ancak keşke DTP terör örgütü PKK ile arasına mesafe koyabilseydi. Onun şiddet uygulamalarına yandaş olmasaydı ve bugünkü durum ortaya çıkmasaydı. Ama Anayasa ve Siyasi Partiler Kanunu hükümleri dikkate alındığında Anayasa Mahkemesi'nin, hukuken başka bir karar vermesi zordu. Bu kararı istemeyenler de siyasi açıdan değerlendirme yapıyorlardı. Hukuki açıdan başka bir kararın verilmesinin zor olduğunu herkes söylüyordu. Terörle yandaş olan bir parti kabul edilemez. Bu bizim yasalarımız açısından da böyle Avrupa'da da böyle, AİHM kararları da böyle. Bu bakımdan Anayasa Mahkemesi'nin kararı hukuki açıdan yerinde, doğru bir karardır. AİHM kararlarıyla da uygunluk gösterir.''
DTP'nin kapatılmasının ardından siyasi gelişmelerin yaşanabileceğini de belirten Özyürek, bu gelişmelerin Türkiye'nin huzurunu bozacak nitelikte olmamasını dilediklerini vurguladı. Özyürek, ''Tepkiler huzuru bozacak nitelikte olursa bu hükümetin görevidir. Gereğini yapacağına inanıyoruz. Herkese sükunet tavsiye ediyoruz. Olaylar sükunet ve doğru düşünülerek değerlendirilmeli. Anayasa Mahkemesi hukuki açıdan üstüne düşen görevi yapmıştır. Siyasi sonucu açısından da gelişmeler olacaktır. Bunların Türkiye'nin huzurunu, güvenini tehdit edecek şekilde olmamasını diliyoruz'' diye konuştu.
BAHÇELİ'NİN AÇIKLAMASI
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, ''Yüce mahkemenin bu kararını herkesin saygıyla karşılaması ve içinden geçilmekte olunan nazik dönemde bölücü terörün amaçlarına hizmet edecek tartışmalardan özenle kaçınmasını'' istedi.
Bahçeli, yaptığı yazılı açıklamada şunları kaydetti:
''Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın DTP'nin temelli kapatılması için 16 Kasım 2007 tarihinde açtığı dava bugün sonuçlanmıştır.
İki yılı aşkın bir mesai sonrası, Anayasa Mahkemesi siyasi partilerin faaliyetlerinde uyulacak esaslar hakkında Anayasamızda ve Siyasi Partiler Kanunu'nda yer alan hükümler uyarınca bir inceleme yapmış ve DTP'nin terör ve şiddetle ilişkisi ve bölünmez bütünlük aleyhindeki faaliyetlerin odağı olduğunu tespitinde bulunarak bu partinin temelli kapatılmasına karar vermiştir.
Bu kararda dikkati çeken bir husus, 2 DTP'li milletvekilinin milletvekilliği düşürülerek siyasi yasak kapsamına alınması olmuştur. Bu milletvekilleri dahil 37 DTP yöneticisine siyasi yasak yaptırımı uygulanmıştır.
Yüce mahkemenin kararının açıklanması ile DTP'nin siyasi faaliyetleri son bulmuş ve malları Hazineye devredilmiştir. Bugün itibariyle kapatılan DTP'ye mensup milletvekilleri bağımsız milletvekili haline gelmişlerdir.
Yüce mahkemenin bu kararını herkes saygıyla karşılamalı ve içinden geçmekte olduğumuz nazik dönemde bölücü terörün amaçlarına hizmet edecek tartışmalardan özenle kaçınmalıdır.''
MECLİS'TE SON DURUM
Anayasa Mahkemesi'nin DTP'yi kapatma kararından sonra bu partinin TBMM grubunun tüzel kişiliği de sona erdi.
Alınan bilgiye göre, Yüksek Mahkemenin kapatma kararından sonra DTP TBMM Grubu bugün itibarıyla düştü. Böylece, bu partinin TBMM Başkanlık Divanında yer alan ''idare amiri'' kontenjanı da sona ermiş olacak.
Kapatılan DTP'nin, TBMM Genel Kurulunda 14 Aralık Pazartesi günü yapılacak olan 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı'nın tümü üzerinde gruplar adına verilen söz hakkı da iptal edilecek.
DTP milletvekilleri yeni bir parti altında Meclis grubu oluşturmadığı sürece, bu partiye ayrılan grup odası ve Grup Başkanvekili odaları da boşaltılacak.
Yüksek Mahkeme kararının Resmi Gazete'de gerekçeli olarak yayımlanmasından sonra da Mardin Milletvekili Ahmet Türk ile Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk'un milletvekillikleri sona erecek. Sayısı 19'a düşecek milletvekili grubu, 20. milletvekilini bulur ve bu milletvekilleri bir başka partiye geçerse yeniden TBMM Grubu oluşturabilecekler.
BAĞIMSIZLARIN SAYISI 30'A YÜKSELDİ
DTP Grubunun düşmesiyle Meclisteki bağımsız milletvekili sayısı da 30'a yükseldi. Partilere göre, sandalye dağılımı şöyle:
Adalet Ve Kalkınma Partisi: 338
Cumhuriyet Halk Partisi: 97
Milliyetçi Hareket Partisi: 69
Bağımsız Milletvekili:30
Demokratik Sol Parti: 8
Demokrat Parti: 1
Türkiye Partisi: 1
Toplam: 544
BAĞIMSIZ GELİP GRUP KURMUŞLARDI
22 Temmuz 2007 seçimlerinde TBMM'ye bağımsız olarak giren 21 milletvekili daha sonra DTP'ye katılarak, Meclis grubu oluşturmuşlardı.
Öte yandan birçok milletvekili Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın, DTP'nin kapatılmasına ilişkin kararını, Genel Kurul Salonundan ayrılarak, kulisteki televizyonlardan takip etti.
CHP Grup Başkanvekili Kemal Anadol da gazetecilerin değerlendirme yapıp yapmayacağına ilişkin sorusuna, ''Siyasi değerlendirmeyi zaten o yapıyor. Ben Haşim Kılıç değilim. Tepkiyi o gösteriyor'' karşılığını verdi.
ŞİMDİYE KADAR 24 PARTİ KAPATILDI
Anayasa Mahkemesi, kurulduğu 1963 yılından bugüne kadar 24 siyasi partiyi kapattı.
Anayasa Mahkemesinin kuruluşundan önce kapatma kararı verilen 2 partiyle birlikte Türk siyasi hayatında 26 parti kapatıldı.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 16 Kasım 2007 tarihinde, Demokratik Toplum Partisi'nin (DTP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'nde dava açmıştı. DTP, Türk siyasi yaşamında kapatılan 27. parti oldu.
Çok partili döneme geçilen 1950 yılından sonra kurulan Millet Partisi, 26 Ocak 1954 tarihinde Ankara Sulh Ceza Mahkemesince kapatıldı. 27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra ise iktidardan uzaklaştırılan Demokrat Parti, 20 Haziran 1960 tarihinde Ankara Asliye Hukuk Mahkemesince kapatıldı.
Anayasa Mahkemesinin 1963 yılında kurulmasıyla birlikte parti kapatma davaları Anayasa Mahkemesinde görülmeye başlandı.
Anayasa Mahkemesi, tüm partilerin feshedildiği 12 Eylül 1980 tarihine kadar 6 parti hakkında açılan kapatma davalarının tümünde kapatma yönünde karar verdi. 12 Eylül askeri müdahalesinin ardından siyasi partilerin 1983'de yeniden kurulmasına izin verilmesinden sonra 18 partinin kapatılmasına karar verdi.
Yüksek mahkeme, aralarında DYP'nin de bulunduğu 17 siyasi partinin kapatılması talebiyle açılan davaları ise reddetti.
Kapatılan partiler ve kapatma tarihleri şöyle:
İşçi-Çiftçi Partisi (İÇP)-(1968)
Milli Nizam Partisi (MNP)-(20 Mayıs 1971)
Türkiye İleri Ülkü Partisi (TİÜP)-(24 Haziran 1971)
Türkiye İşçi Partisi (TİP)-(20 Temmuz 1971)
Büyük Anadolu Partisi (BAP)-(19 Aralık 1972)
Türkiye Emekçi Partisi (TEP)-(8 Mayıs 1980)
Büyük Anadolu Partisi (24 Kasım 1992)
Sosyalist Parti (10 Temmuz 1992)
Yeşiller Partisi (10 Şubat 1994)
Halk Partisi (25 Eylül 1991)
Türkiye Birleşik Komünist Partisi (16 Temmuz 1991)
Halkın Emek Partisi (14 Temmuz 1993)
Özgürlük Demokrasi Partisi (30 Nisan 1993)
Sosyalist Türkiye Partisi (30 Kasım 1993)
Demokrasi Partisi (16 Haziran 1994)
Demokrat Parti-2 (13 Eylül 1994)
Demokrasi ve Değişim Partisi (19 Mart 1996)
Diriliş Partisi (1996)
Emek Partisi (1997)
Sosyalist Birlik Partisi (7 Haziran 1994)
Refah Partisi (16 Ocak 1998)
Demokratik Kitle Partisi (26 Şubat 1999)
Fazilet Partisi (22 Haziran 2001)
Halkın Demokrasi Partisi (13 Mart 2003)
Demokratik Toplum Partisi (11 Aralık 2009)