Dünya

Bolivya'nın And Dağları'nda bulunan ve 'zombi' olarak adlandırılan Uturuncu yanardağı, artan sismik aktivite ve gaz emisyonlarıyla, bir patlamanın an meselesi olabileceği endişesini uyandırdı.

İngiltere'deki Oxford Üniversitesi öncülüğündeki bir grup bilim insanı, bu aktivitenin, Dünya kabuğundaki bilinen en büyük magma kütlesinin üzerinde bulunan kraterin altındaki sıvı ve gaz hareketinden kaynaklandığını keşfetti.

Uturuncu yanardağı 6 bin 600 metreden yüksekte olup, sertleşmiş lav, volkanik kül ve kaya katmanlarından oluşan büyük, dik ve koni biçimli bir yanardağı. St. Helens Yanardağı ve yıkıcı patlamalarıyla bilinen stratovolkanlardır.

UZMANLAR UYARDI

Uturuncu, üç kasabaya 25 mil uzaklıkta yer alıyor ve bir patlamanın yaygın hasara yol açabileceği ve yaşam için ciddi bir tehdit oluşturabileceği konusunda araştırmacılar uyardı. Güney Amerika'daki iki büyük şehir olan Bolivya'daki La Paz ve Şili'deki Santiago'nun yaklaşık ortasında yer alıyor.

Lav akıntıları yakınlardaki toplulukları yutabilirken, volkanik küller Bolivya, Arjantin ve Şili'ye yayılabilir.

Son dönemde yanardağ çevresinde bin 700'den fazla deprem tespit edilmesi, bilim insanlarını Uturuncu'yu incelemeye ve ölmüş bir yanardağın nasıl yeniden canlanabileceğini belirlemeye yöneltti.

Araştırma ekibi, yanardağın iç kısmının görüntülerini oluşturmak için tıbbi taramalara benzer bir teknik olan sismik tomografiyi kullandı.

Sismik dalgaların farklı malzemeler içerisinde nasıl hareket ettiğini inceleyerek Uturuncu'nun iç yapısının detaylı bir 3 boyutlu görüntüsünü elde etmeyi başardılar.

Ayrıca yer altında neler olup bittiğini daha iyi anlamak için kaya türleri de dahil olmak üzere yanardağın fiziksel yapısına da baktılar.

Yapılan analizler, sıcak sıvıların yukarıya doğru hareket ettiği ve gazlar ile sıvıların kraterin altındaki odalarda toplandığı olası yolları ortaya çıkardı.

PATLAMANIN GERÇEKLEŞME İHTİMALİ DÜŞÜK

Bilim insanları bu birikimin merkezdeki zeminin yükselmesine neden olduğunu düşünüyor; ancak tam bir patlamanın gerçekleşme ihtimalinin hala düşük olduğunu söylüyorlar.

Cornell Üniversitesi'nden Profesör Matthew Pritchard şunları söyledi:

“Bu makaledeki yöntemler, potansiyel olarak aktif bin 400'den fazla yanardağa ve Uturuncu gibi aktif olarak kabul edilmeyen ancak yaşam belirtileri gösteren düzinelerce yanardağa, yani diğer potansiyel zombi yanardağlara uygulanabilir.”

Kaliforniya'daki Long Valley Caldera adlı süper yanardağ, 550 yıldan uzun süre önce patladığı için aynı zamanda 'zombi' yanardağ olarak da adlandırılıyor. Bilim insanları tarafından yakından takip edilen Yellowstone Kalderası da öyle.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'na (USGS) göre, Yellowstone'daki en son volkanik aktivite, yaklaşık 70 bin yıl önce patlayan riyolitik lav akıntılarından oluşuyordu. Bu akıntıların en büyüğü Yellowstone Milli Parkı'nın güneybatısındaki Pitchstone Platosu'nu oluşturdu.

Dünyanın en ünlü yanardağlarından biri olan Yellowstone, Idaho, Wyoming ve Montana eyaletlerini kapsayan bir milli parkın altında yer alıyor.

SPURR DAĞI PATLAYABİLİR

Bilim insanları ABD'deki iki yanardağın patlayıp patlamayacağından emin değilken Spurr Dağı'nın patlamasına hazırlanıyorlar. Mart ayında Alaska yetkilileri, sismik aktivitede, yer şekil bozukluğunda ve gaz emisyonunda artış gözlemledikten sonra önümüzdeki birkaç hafta veya ay içinde patlayabileceği konusunda uyarıda bulunmuştu.

Mount Spurr da Anchorage'dan yaklaşık 75 mil uzaklıkta bulunuyor ve yaklaşık 300 bin kişiye ev sahipliği yapıyor. Burası da yoğun volkanik külle kaplı.

Alaska Volkan Gözlemevi (AVO), “Huzursuzluk devam ediyor, geçtiğimiz günlerde volkanın altında sık sık küçük volkanik depremler tespit edildi.” dedi.

patronlardunyasi.com