Jeopolitik riskler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) para politikasına ilişkin gelişmeler, Çin ekonomisine ilişkin sinyaller, ABD Başkanı Donald Trump'ın tarifleri derken 2025 değerli metallerin yılı oldu. Altın ve gümüş zirve üzerine zirve yapsa da platin ve paladyum gibi metaller sergilediği performansla yatırımcısını şaşırttı. Yılın 9 ayında ons bazında fiyatlar, altında yüzde 47, gümüşte yüzde 61.4, platinde yüzde 74, paladyumda yüzde 38 arttı. Rallinin kahramanları olarak görülen platin bu yıl yüzde 86, paladyum ise yüzde 50'ye yakın kazanç getirdi.
KAĞIT YERİNE METAL
Sabah'tan Barış Ergin'in haberine göre, ABD'de Trump yönetiminin sert politikalarıyla Amerikan finans sistemine duyulan güvenin sarsıldığı, Rusya'nın rezervlerinin dondurulması, borç krizi ve Fed'in bağımsızlığına dair endişeler nedeniyle, yatırımcıların kâğıt varlıklar yerine fiziki araçlara yöneldiği belirtiliyor. BRICS ülkelerinin dolar merkezli sisteme karşı kendi finansal mimarilerini kurması ve merkez bankalarının kasalarında rezervlerini altına çevirmeye başlamaları da bu süreci tetikliyor.
NEDEN ARTTILAR?
Platin fiyatlarının artmasında daha çok tarifeler etkili oldu. Platinin öne çıkmasındaki diğer nokta, ABD Başkanı Donald Trump ile Elon Musk arasındaki sözlü gerilim oldu. Platin daha çok elektrikli olmayan otomobillerde yani egzozlu otomotivlerde kullanılan bir ürün. Trump-Musk arasındaki gerilimin elektrikli araç piyasasını etkilemesi, egzozlu araçların talebini artırması beklentisine giren yatırımcılar platin rallisine destek oldu. Platinde Çin kaynaklı etkiler de öne çıktı. ABD'nin paladyum ithalatına vergi getirebileceği beklentisi de paladyum fiyatlarını yukarı taşıdı.
BAKIR DA ZİRVE YAPTI
Baz metallerde bakır fiyatları tarihi zirveyi gördü. Libre bazında; bakır yüzde 21.1, alüminyum yüzde 4.9, kurşun yüzde 1.8 arttı. Öte yandan nikel yüzde 0.6, çinko yüzde 1.2 geriledi. Bakırın libresi 5.92 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu yükselişte, Freeport McMoran'ın Endonezya'daki Grasberg madeninde meydana gelen kaza ve Trump yönetiminin bakır ithalatına yüzde 50 tarife getirme kararı etkili oldu. Ayrıca Çin'den gelen güçlü talep, arz endişelerini artırarak fiyatları yukarı çekti.
PETROL VE GAZ GERİLEDİ
EMTİA piyasasının enerji cephesinde ise tablo tersine döndü. Bu dönemde Brent petrolün varil fiyatı yüzde 11.6, doğalgaz fiyatı yüzde 9 geriledi. ABD'de artan petrol stokları, OPEC+'nın üretimi artırabileceğine yönelik haber akışı ve küresel talep endişeleri enerji fiyatlarını baskıladı.
KAHVE HARİÇ DÜŞÜŞ VAR
TARIM emtialarında 2025'in ilk 9 ayında kahve hariç ürünler değer kaybetti. Chicago Ticaret Borsası verilerine göre; buğday yüzde 7.9, mısır yüzde 9.4, soya fasulyesi yüzde 0.9, pirinç yüzde 19.3 düştü. ABD'deki ICE borsasında; kahve yüzde 17.2 artarken, şeker yüzde 13.8, pamuk yüzde 3.8, kakao yüzde 42.2 geriledi. Kahve fiyatı libre başına 4.29 dolarla rekor kırarken, bu artışta ABD'nin Brezilya ve Kolombiya'ya uyguladığı gümrük vergileri etkili oldu. Diğer yandan, yüksek buğday rekoltesi, artış gösteren mısır üretimi ve pirinç arzının büyümesi tarımsal fiyatları baskıladı.
patronlardunyasi.com