Zamlar bel büktü, halkın enflasyonu yüzde 56'ya çıktı

Mutfakta yangın büyüyor. Türkiye’nin İstanbul seçimlerine odaklandığı ve iktidarın ekonomik sorunların çözümü yerine seçimi kazanmaya odaklandığı haziranda halkın enflasyonu yükselişini sürdürdü. Haziranda gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 1.96 artarken, altı aylık artış yüzde 26.53’e, son bir yıllık artış ise yüzde 56.19’a çıktı.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun’nun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, “halkın enflasyonu” araştırmasının haziran ayı sonuçlarında şu tespitlere yer verildi:

-Gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretliler ve yoksullar gördü.

31 lirası gıdaya 

-En yoksul yüzde 10’luk kesim harcadığı her 100 liranın 31 lirası gıdaya gidirken, en zengin yüzde 10’luk kesimin 100 liralık harcaması içerisinde gıdanın aldığı pay ise 13 lirada kalıyor. Gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.

-Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17.9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere veriyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22.4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı yüzde 13.4’ü buluyor.

-Yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

-Haziran 2019 itibarıyla son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 18.99, et-balık fiyatlarında 19.38, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 46.87 artış yaşandı. Bir yıl öncesine göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 23.15 arttı. Meyve fiyatları yüzde 101.41, sebze fiyatları ise yüzde 176.8 artış gösterdi. Bakliyat fiyatları yüzde 17.79 diğer gıda fiyatları ise yüzde 30.38 yükseldi.

Tarladan markete fiyat katlandı

Üretici ve market arasındaki fiyat farkı haziranda en fazla yüzde 392.54 ile salatalıkta görülürken, fiyat farkı domateste yüzde 384.98, karpuzda yüzde 379.17, kuru kayısıda yüzde 345, patlıcanda yüzde 325.75 oldu.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici fiyatlarında en fazla fiyat artışının sivribiberde görüldüğünü, bu durumda açıkta yetiştirilen ürünlerin henüz piyasaya çıkmamış olması ile dönemsel olarak hasat edilen ürün miktarının azalmasının etkili olduğunu söyledi. 

Bayraktar, haziranda markette 14, üreticide 6 üründe fiyat artışı, markette 23, üreticide 15 üründe fiyat düşüşü görüldü” - “Markette ve üreticide fiyatı en fazla artan ürün sivribiber, fiyatı en fazla düşen ürün ise karpuz oldu” dedi. Markette en fazla fiyat artışının yüzde 32.51 ile sivribiberde yaşandığına dikkati çeken Bayraktar, bunu yüzde 24.22 ile elma, yüzde 20.46 ile limon, yüzde 17.50 ile kabak ve yüzde 17.05 ile fındığın izlediğini vurguladı.

İstanbul’da fiyatlar düştü

İstanbul’da, haziranda bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlar yüzde 0.98, toptan fiyatlar ise yüzde 2.09 azaldı.

İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, Haziran 2018 itibarıyla Ücretliler Geçinme İndeksi yıllık ortalama yüzde 17.67 ve Toptan Eşya Fiyatları İndeksi yıllık ortalama yüzde 22.95 yükseldi. Yıllık bazda perakende fiyatlarda yüzde 16.62, toptan fiyatlarda yüzde 19.31 yükseliş yaşandı.