Yeni Reform Paketi'nde neler var? İşte ekonominin yeni yol haritası

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ekonomide yapısal dönüşüm adımlarını anlattı. Albayrak, kamu bankalarına 28 milyar lira devlet tahvili verileceğini bildirirken "Sorunlu kredilerin bir kısmı ulusal ve uluslararası yatırım fonlarına transfer edilecek" dedi. Bireysel Emeklilik Sistemi'nin (BES) kıdem tazminatı fonu ile entegre edileceğini açıklayan Albayrak, "Gelire göre artan vergilendirmeyi etkin hale getireceğiz. Dolaylı verginin ağırlığı azaltılırken, doğrudan verginin ağırlığı artırılacak" dedi.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, 'Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019'u açıkladı.

Albayrak, konuşmasına "Ekonomide atılması gereken adımlar nasıl olacak? Bugün birçok farklı önermeler olduğunu görüyoruz. Biz bu paketle ekonominin karşılaştığı temel sorunlara çözüm sağlayacağını düşündüğümüz adımların ilk aşamasını ele aldık" diye başladı.

Albayrak'ın açıklamalarının devamında şunlar öne çıktı:

"Ağustos ayında yeni ekonomi yaklaşımımızı paylaştık. Ekonomimizi tüm sınamalardan etkilenmeden çıkacak güçlü temeller üzerine inşa edeceğimizi ifade ettik. Eylül ayında orta vadeli programı yeni ekonomi programı ile kamuoyuyla paylaştık. Ortaya konulan hedeflere ulaşmak için reform programını hayata geçireceğimizi ilan etmiştik. Bugün reformların ilanı için buradayız. 2019 yılında hayata geçirmeyi taahhüt ettiğimiz adımları paylaşacağız. 2020 yılında önümüzdeki yıl gerçekleştirmeyi düşündüğümüz adımları seneye anlatacağız.

Türkiye bir kez daha seçim dönemini geride bıraktı. Adeta demokrasi şöleni olarak başarını bir şekilde çıktı. Cumhur İttifakı vatandaşlarımızdan güçlü bir güvenoyu almıştır. Türkiye'nin önünde 4,5 yıllık seçimsiz bir dönem vardır.  

"Yapısal Dönüşüm Adımları" şu takvime bağlandı:

Mayıs: Tarımda Milli Birlik Projesi, Sanayide Yerlileştirme Projesi
Ağustos: İhracat Master Planı
Eylül: Turizm Master Planı, Lojistik Master Planı
Yıl sonu: BES ve Kıdem Tazminatı Reformu, Sosyal Güvenlik Reformu, İstihdam Eğitim Planlaması, Yargı Reformu

'KAMU BANKALARININ SERMAYESİNİ GÜÇLENDİRECEĞİZ'

Reform alanlarımızın başında finansal sektör geliyor. İlk alan bankacılık. Reel sektörü finanse etmeye devam etmesini temin etmek en önemli önceliklerinden biridir demiştik. Tahsili gecikmiş kredilerin oranı yüzde 4,2 düzeyinde. Tahsili gecikmiş alacakları bankacılık sektörü için bir risk oluşturmuyor. Sektörün daha dirençli hale gelmesini önemsiyoruz. Bu kapsamda bir dizi önlemi alıyoruz. Kamu bankalarının sermayesinin güçlendirilmesi için 28 milyar TL'lik DİBS kamu bankalarına verilecek. Bilançoları çok daha dirençli hale getirilecek. Özel bankalarımız yeniden sermaye planlarını yürütüyorlar. İhtiyaç halinde bu sermayelendirmeyi yapacaklar. Ulusal veri merkezini de kuracağız. Bir diğer adım aktif kalitesinin artırılması. Bankalar Birliği öncülüğünde kamunun olmadığı bir yapıda enerji ve inşaat gibi önem teşkil eden sektörlerde enerji girişim fonu ve gayrimenkul fonu oluşturulması var. 

'KIDEM TAZMİNATI REFORMUNU HAYATA GEÇİRECEĞİZ'

Emeklilik sisteminin reforme edilmesi en önemli yapısal reformlardan biri. Daha sürdürülebilir emeklilik sistemi vatandaşa fayda sağlayacak. Tamamlayıcı emeklilik sistemiyle tasarruflar artırılarak dış müdahalelere karşı ekonomi güçlü hale gelecek. BES ve kıdem tazminatının yapılandırılması tüm paydaşların katılımıyla kıdem tazminatı reformunu hayata geçireceğiz. Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu planlanıyor. Yeni yapıyla birlikte 5 yılda sistemde biriken fonların milli gelirin yüzde 10'unun üstüne çıkacağını öngörüyoruz.

BORÇ YAPILANDIRMALARI HIZLI VE ETKİN HALE GETİRİLECEK

Borç yeniden yapılandırmalarını ve icra-iflas işlemlerini daha hızlı ve etkin hale getirmek için yeni bir yasal ve kurumsal çerçeve oluşturulacak. Sorunlu kredilerin bir kısmı ulusal ve uluslararası yatırım fonlarına transfer edilecek. Bazı sorunlu kredilerin, bankaların ve ulusal-uluslararası yatırımcıların iştiraki olan bilanço dışı fonlara devredilecek. Bu fonlar enerji girişim sermaye fonu ve gayrimenkul fonu.

Bireysel emeklilik sistemi yeniden yapılandırılacak. Etkin bir tasarruf sistemi oluşturulacak tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Sigortacılık denetleme ve düzenleme kurumu hayata geçirilecek. Sigortalanmayan sektörlerin sigortalanmasına imkan sağlayacağız.

KIDEM TAZMİNATI FONU KURULACAK, EMEKLİLİK SİSTEMİ REFORME EDİLECEK

Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak. Emeklilik sisteminin reforme edilmesi en önemli yapısal reformlardan birini oluşturmaktadır. YEP kapsamında emeklilik sisteminin reforme edilmesi en önemli konulardan birini oluşturacak. Vatandaşlar emekli olunca “Nasıl geçinirim” diye düşünmeyecekler. 

Sistemde biriken fonlar reel sektöre ve ülkemizin büyümesi üzerinde kanalize edilmesini sağlayacağız. Şirketerimiz böylece daha ucuz finansmanla yatırımlarını yapabilecekler. Ek kaynak da oluşturacağız. Tasarrufları artırarak dış finansman bağımlılığımızı azaltacağız reel sektörde riski 100 milyon lira ve üzeri olan grupların bağımsız denetim raporlarını bankalara sunmaları zorunlu hale getirilecek.

BDDK koordinasyonunda mali şeffaflığın artırılması için gerekli tedbirleri de hayata geçirecekler. Ulusal kredi derecelendirme şirketi kurulması işlemini bu yıl içinde tamamlayacağız.

'TARIMDA MİLLİ BİRLİK PROJESİ MAYISTA AÇIKLANACAK'

Bir diğer adım enflasyon konusu. Enflasyondaki en önemli sorunların başında gıda geliyor. Bu konuda en önemli adımımız tarımda milli birlik projesi olacak. Mayıs ayında tüm kamuoyu ile paylaşılacak. Üretici ve tüketici arasında değer zinciri sağlanacak. Mevsimsel dalgalanmada enflasyonla mücadelede önemli yer tutan taze sebze meyvede Sera AŞ kurulacak. İlk etapta 2 bin hektar sera inşa edilecek. Hal yasası ve gıda regülasyonuyla üretici ve kooperatiflerin hal içindeki payı artırılacak.

'MALİ DİSİPLİNDEN VAZGEÇMEYECEĞİZ' 

Diğer adım bütçe disiplini. Sıkı maliye politikası en temel politikaların başında geliyor. Bütçeyle ilgili spekülasyonlara karşı güçlü tablonun farkında olmalarını arz ediyoruz. Bütçe hedeflerini tutturacak tasarruf adımları devam edecek. Seçimden sonra da mali disiplinden vazgeçmeyeceğiz. Bir kısım sektörlere vergi teşvikleri sağladık. Yüksek gelir gruplarının daha adil vergilendirilmesini sağlayacak, enflasyon etkisi minimum olacak bazı adımlar atacağız.

'DOLAYLI VERGİLER AZALTILACAK'

Vergi dönüşümü reformu. Detaylarını bu yıl içinde sunumla ortaya koyacağımız bu çalışma sürüyor. İstisna ve muafiyetler azaltılacak. Kurumlar vergisini kademeli düşürüp daha adaletli noktaya taşıyacağız. Dolaylı vergileri azaltıp dolaysız vergileri artırarak verginin tabana yayılmasını sağlayacağız. Beyanname yaygınlaştırılacak, gelire göre artan oranlarda vergilendirme planlanıyor. Mükellef dostu bir vergi sistemiyle tüm süreçlerin başarını artıracağız. Mükellef memnuniyetini sürekli ölçeceğiz. İhracata dayalı yüksek katma değer ve teknolojiyi önceleyen ekonomiyi tesis edeceğiz. Kayıt dışılıkla mücadele ile gelirleri artıracağız.

Sosyal güvenlik reform paketini bu yıl içinde açıklanacak. Aktif pasif oranın daha üst seviyeye çıkması ve prim gelirlerinin artırılması hedefleniyor.

Bir diğer reform alanı yargı alanı. Yargı reformunun vizyonu güven veren ve erişilebilir adalet sistemi olacak. Hukuk ve ekonomi birbirini tamamlayan iki çalışma alanı. Yargı sisteminin kalitesi hızı yatırım ortamını geliştirmenin temel şartları arasındadır.

'300 ÜRÜNÜN ORTAYA KONACAĞI PROGRAM MAYIS AYINDA AÇIKLANACAK'

İhracat noktasında Ticaret Bakanlığı ağustos ayında açıklayacağı planla ülkenin ihracatının artırılası için sürdürülebilir stratejinin oluşturulmasını sağlayacak. Bu planla katma değeri yüksek ürün ihracatının artırılması için etki analizleri yardımıyla hedef ürün ve pazarlara odaklanmış bir bakış açısı sağlanacak, birim ihraç fiyatları yükseltilecek. 

Sanayide yerlileştirme programı. 300 ürünün ortaya konacağı program mayıs ayında açıklanacak.

Turizm master planı en geç eylül ayında açıklanacak. 4 yıl içinde 70 milyon turist 70 milyar turizm geliri hedefi gerçekleştirilecek." 

HAL YASASI GELİYOR

Hal Yasası kapsamında üretici kooperatiflerinin haller içindeki paylarının artırılması ile daha rekabetçi ortam sağlayacağız. Üretimde rekabeti toptan, perakende ve lojistik denetimi sağlayacak regülasyon çerçevesinde devreye alacağız.

VERGİDE DÜZENLEMELER

Mükellef hakları icra kurulu kurulacak. Vergi dönüşümü en önemli reformlardan biri olacak, detaylarını bu yıl içinde geniş kapsamlı sunum ile sunacağımız çalışmanın hazırlıkları sürüyor. Yüksek geliri daha adil şekilde vergilendireceğiz. Yeni vergi mimarimizde istisna ve muafiyetleri azaltacağız, kurumlar vergisini daha rekabetçi noktaya taşıyacağız.Gelire göre artan vergilendirmeyi etkin hale getireceğiz. 

Vergide reformu yeni vergi mimarisi, kayıtdışı ile mücadele ve mükellef hakları adı altında 3 başlıkta topladık.

-Yeni vergi mimarimiz istihdam oluşturma hedefinin üzerine oturacak.

-Kayıtdışılıkla mücadele edeceğiz.

-Mükellef beyanının esas olduğu, sadeleştirilmiş bir süreci hayata geçireceğiz, sahte belge ile mücadele için etkin bir yapıyı devreye almış olacağız.Dolaylı verginin ağırlığı azaltılırken, doğrudan verginin ağırlığı artırılacak.Mükellef memnuniyetini düzenli ve sürekli olarak ölçecek, eksiklikleri anında tespit edeceğiz.Ulaşmak istediğimiz sürdürülebilir büyüme ve istihdam hedefi olacak.

İHRACATA ÖNEM VERİLECEK

İhracata dayalı bir ekonomiyi tesis edeceğiz. İnşaat izinlerinde, elektrik bağlamada, işe başlamada, ilgili kuruluşlar arasındaki e-imza'nın sürece dahil edilmesiyle sistemler entegre edilecek. İhracat-üretim stratejik planlamasında 7 stratejik sektör enerji, maden, petrokimya, ilaç, turizm, otomotiv ve bilişim.

Varlık Fonu stratejik sektörlere yatırım planlaması yapacak. Kayıtlı istihdamı teşvik, kayıtdışılılıkla mücadele reform sürecine katkı sağlayacak.

SANAYİ İÇİN YENİ PROGRAM AÇIKLANACAK

Sanayide yerlileştirme programı mayıs'ta açıklanacak. Etki analizleri ile ihracatta devlet yardımları yeniden düzenlenecek. Ticaret Bakanlığı ihracatı artırma planlarını ağustos ayında açıklayacak. Sanayi bakanlığımız bu program ile ARGE'den yatırım ve ihracata tek pencereden yönetildiği, öncelikli orta-yüksek ve yüksek teknoloji ürünlere ilişkin proje yürütülecek.

TURİZMDE MASTER PLANI 

Turizm master planı en geç eylül'de açıklanacak. 2019'da turist sayısının 50 milyonun üzerinde, gelirinin de 35 milyar doların üzerinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Tarımda milli birlik projesi mayıs ayında açıklanacak. PISA 2021 uygulamasında ortaokullar lehine farkın %20, bölgeler arası farkın %10 azaltılması hedeflenmektedir, MEB programı eylül'de açıklayacak. 2020 yılından itibaren her yıl OKS ve gönüllü BES'te en az 100 milyar lira fon biriktirilmesi öngörülüyor.

YARGIDA REFORM

Yargı reformu strateji belgesinin güncellenme çalışmaları sürüyor, Adalet Bakanlığı yıl içinde paylaşacak.

ÖZTRAK: KİMSEYİ İKNA EDEMEZSİNİZ

Albayrak'ın açıklamalarının ardından CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak, konuya dair bir paylaşımda bulundu.

Öztrak şunları kaydetti:

"Taksitli reform olmaz. Parça başı reform yapılmaz. Reform Programı mevcut durumu gerçekçi bir şekilde tespit eder. Sorun alanlarına dönük çözümleri belirgin bir takvimle sunar. Aksi halde kimseyi ikna edemezsiniz. Tıpkı bugün olduğu gibi."

PAKETTE YER ALAN DÜZENLEMELER

BANKACILIK

Kamu bankalarına toplam 28 milyar lira DİBS verilecek. 

Özel bankaların ihtiyaç halinde hazır tuttukları yeniden sermayelendirme planları çerçevesinde sermayeleri artırılacak.

Dengelenme süreci boyunca temettü dağıtmak ve yöneticilere ayrılan nakdi prim ödemeleri sonlandırılacak.

Borç yeniden yapılandırmalarını ve icra-iflas işlemlerini daha hızlı ve etkin hale getirmek için yeni bir yasal ve kurumsal çerçeve oluşturulacak.

Sorunlu kredilerin bir kısmı ulusal ve uluslararası yatırım fonlarına transfer edilecek.

Bazı sorunlu kredilerin, bankaların ve ulusal-uluslararası yatırımcıların iştiraki olan bilanço dışı fonlara devredilecek.

Enerji girişim sermaye fonu ve gayrimenkul fonu gibi fonlar oluşturacağız.

Bireysel emeklilik sistemi yeniden yapılandırılacak.

Tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek.

Kıdem tazminatı fonu ile BES'in entegrasyonu sağlanacak.

Vatandaşların kazançlarına göre bireysel , tamamlayıcı bir emeklilik sistemini yeniden ele alacağız, bununla birlikte kıdem tazminatı reformunu hayata geçireceğiz.

Emeklilik sistemindeki reformla toplanan fonlar milli gelirin yüzde 10'unu bulacaktır.

Kredilerin stratejik sektörlere yönlendirilmesinin teşvik edilmesini sağlayacak bir yapı FİKKO bünyesinde kurulacak.

TARIM

Sözleşmeli tarım yaygınlaştırılacak. 

Kurumsal altyapılar tesis edilecek, kooperatifçiliğe odaklanılacak.

Taze meyve sebze pazarında dengeleyici unsur olması amacıyla tarım kredi kooperatifi ile Sera AŞ. kurulacak. Sera AŞ. ile 2019'da 2 bin hektar, orta vadede 5 bin hektara ulaşılacak.

Küçük baş hayvan sayısını 47 milyondan 100 milyona çıkaracağız.

VERGİ

Yeni vergi mimarimizde istisna ve muafiyetleri azaltacağız, kurumlar vergisini daha rekabetçi noktaya taşıyacağız.

Gelire göre artan vergilendirmeyi etkin hale getireceğiz.

Dolaylı verginin ağırlığı azaltılırken, doğrudan verginin ağırlığı artırılacak.

HUKUK ve EĞİTİM

Bir diğer reform alanımız yargı alanı. Hukuk ve ekonomi birbirini tamamlayan iki önemli alandır. Uzun vadeli yatırımlar, öngörülübelir hukuk pratiğine yakından bağlıdır.

Yargı reformu strateji belgesinin güncellenmesi çalışması devam ediyor. Yargı reformu strateji belgesi yakında bakanımız tarafından açıklanacak. 

Pisa 2021 uygulamasında ortaokullar lehine farkın yüzde 20, bölgeler arası farkın yüzde 10 azaltılması hedeflenmektedir, MEB programı Eylül'de açıklayacak.

DİĞER

YEP'de 76 milyar dolar planlanan tasarrufun 44 milyar TL'si devreye alındı. Bütçede 76 milyar TL tasarruf hedefliyoruz.

İnşaat izinlerinde, elektrik bağlamada, işe başlamada, ilgili kuruluşlar arasındaki e-imza'nın sürece dahil edilmesiyle sistemler entegre edilecek.

İhracat-üretim stratejik planlamasında 7 stratejik sektör enerji, maden, petrokimya, ilaç, turizm, otomotiv ve bilişim.

Varlık fonu stratejik sektörlere yatırım planlaması yapacak.

Lojistik master planı bakanlığımız ve varlık fonumuz tarafından hazırlanacak.

Sanayide yerlileştirme programı Mayıs'ta açıklanacak.

Etki analizleri ile ihracatta devlet yardımları yeniden düzenlenecek.

Ticaret Bakanlığı ihracatı artırma planlarını Ağustos ayında açıklayacak.

Turizm master planı en geç Eylül ayında açıklanacak.

2019'da turist sayısının 50 milyonun üzerinde, gelirinin de 35 milyar doların üzerinde gerçekleşmesi beklenmektedir.