Tarihin en büyük dolandırıcısı: Bir yalana 900 milyon dolarlık yatırım aldı

Dünyanın gördüğü en ünlü dolandırıcılarından biri olarak tarihe geçen Elizabeth Holmes, 2003 yılında, bir damla kanla 200'den fazla hastalığı teşhis eden cihaz geliştirdiğini iddia ederek yaklaşık 900 milyon dolarlık yatırım almıştı.

Wall Street Journal'da Pulitzer ödüllü gazeteci John Carreyrou tarafından 2015 yılında, keşfedilen teknolojinin sorgulandığı makalenin yayınlanmasından sonra vaat ettiği teknolojiye hiç sahip olmadığı ortaya çıkan Holmes, yargılanmaya başladı ve 11 suçun 4'ünden suçlu bulundu. Cezası gelecek günlerde kesinleşecek.

SADECE YARIM DÖNEM STANFORD ÜNİVERSİTESİ'NDE OKUDU

Theranos'un sahibi Elizabeth Holmes, 2003 yılında 19 yaşındayken Stanford Üniversitesi'nde sadece yarım dönem okuduktan sonra okulu bırakarak Theranos'u kurdu.

Holmes, sadece bir damla kanla 200’den fazla kan testini yaparak kanser dahil birçok hastalığı teşhis eden bir cihaz geliştirdiğini açıkladı ve 2004 yılında 6 milyon dolarlık yatırım aldı.

İKİ ESKİ BAKANI YÖNETİME DAHİL ETTİ, FOX'UN SAHİBİNDEN YATIRIM ALDI

Holmes, 2011 yılına kadar aralarında iki eski ABD bakanının da bulunduğu, Henry Kissinger gibi isimleri şirketin Yönetim Kurulu'na katmayı başardı ve Fox Medya’nın sahibi Rupert Murdoch'tan yatırım aldı.

Theranos 2013 yılında da Edison adlı kan testi makinesi olduğunu iddia ettiği cihazla tek bir damla kan üzerinde çok çeşitli kan testleri yapabildiğini iddia ederek teknolojisinin tanıtımını yaptı ve ABD’nin en büyük eczane zinciri Walgreens Boots Alliance ile ortaklığa girdi.

YALANININ DEĞERİ 9 MİLYAR DOLARA YÜKSELDİ

Holmes, 2014 yılında Theranos için yüz milyonlarca dolar yatırım alarak şirketin değerini 9 milyar dolara yükseltti ve Forbes dergisine yılın en genç kadın milyarderi başlığıyla kapak oldu.

2015 yılında Wall Street Journal için çalışan ve sağlık alanında araştırma gazetecilik yapan John Carreyrou'nun dikkatini çekti.

BİR MAKALE İLE YALANI ORTAYA ÇIKTI

Carreyrou'nun WSJ'de yayınlanan ve Theranos'un sahip olduğu teknolojiyi sorgulayan makalesinden sonra ABD sağlık yetkilileri tarafından şirket hakkında inceleme başlatıldı.

Theranos'a yaklaşık 100 milyon dolar yatırım yapan Ortak Fon Yönetimi, 2016 yılında yatırımı güvence altına almak için teknolojisi hakkında yalan söylediğini iddia ederek şirkete menkul kıymetler dolandırıcılığı davası açtı. 2018 yılında Elizabeth Holmes ve o zaman erkek arkadaşı olan şirketin COO’su Ramesh "Sunny" Balwani’ye sahtekarlık suçlamasıyla dava açıldı. Dava yaklaşık 4 yıldan sonra bu Pazartesi günü Holmes’ün 4 ayrı sahtekarlıktan suçlu bulunmasıyla sona erdi.

STEVE JOBS'U TAKLİT ETTİĞİ SÖYLENMİŞTİ

Gazeteci Carreyrou, skandalın detaylarını yazdığı 'Kötü Kan: Silikon Vadisi Girişiminde Sırlar ve Yalanlar' kitabında; Elizabeth Holmes'ün, Apple'ın kurucusu Steve Jobs'tan ilham aldığı ve kendini Jobs'un bir kadın versiyonu gibi görmeye başladığını vurguladı. Holmes, sıklıkla Jobs gibi siyah boğazlı kazak giyerek basında yer almış ve ABD basını tarafından Jobs'u taklit ettiği ileri sürülmüştü.

BBC'nin haberine göre; savcılar Holmes'un hastalıkları birkaç damla kanla tespit edebileceğini öne sürdüğü teknoloji hakkında bilerek yalan söylediğini açıkladı.

Jüri üyeleri, Holmes'u yatırımcılara karşı dolandırıcılık yapmak için komplo kurmak ve üç adet elektronik dolandırıcılık dahil olmak üzere dört suçlamadan suçlu buldu. Ancak, Holmes her biri en fazla 20 yıl hapis cezası gerektiren suçlamaları reddetti.

Bununla birlikte Holmes gözaltına alınmadı, ceza için henüz bir tarih teyit edilmedi ve önümüzdeki hafta bir duruşma daha yapılması planlanıyor. 37 yaşındaki girişimci, toplamda 11 suçlamayla karşı karşıya kaldı ve halkı dolandırmakla ilgili yöneltilen dört iddiadan suçlu bulunmadı.

9 MİLYAR DOLAR DEĞER BİÇİLMİŞTİ 

Bununla birlikte, Holmes kurduğu Theranos, bir noktada 9 milyar dolar değerindeydi ve bir zamanlar Silikon Vadisi'nin gözdesiydi. Firma, sağlık sektöründe devrim yaratacağına söz verdi.

Ancak, Wall Street Journal tarafından yapılan bir haberde kan testi teknolojisinin çalışmadığının bildirilmesinin ardından 2015 yılında gözden düştü.

JURİYE İKİ FARKLI ANLATIM SUNULDU 

Diğer taraftan duruşmalarda yaklaşık dört ay boyunca, sekiz erkek ve dört kadından oluşan jüriye, düşüşü Silikon Vadisi'ni sarsan eski "kendi kendini yetiştirmiş dünyanın en genç kadın milyarderinin" iki tamamen farklı anlatımı sunuldu.

Yaklaşık 30 tanığı çağıran savcılık, Holmes'un yatırımcılara sattığı ürünün sahte olduğunu bildiğini, ancak firmanın başarısı konusunda kararlı olduğunu aktardı.

Aynı zamanda, birden fazla laboratuvar yöneticisi, Holmes'a Theranos'un teknolojisindeki kusurları anlattıklarını, ancak endişelerinin dikkate alınmadığını söyledi. Holmes ise bu uyarılara rağmen yatırımcılara teknolojinin planlandığı gibi çalıştığını aktarmaya devam etti.

"YATIRIMCILARA VE HASTALARA KARŞI DÜRÜST OLMAMAYI SEÇTİ" 

Savcı Jeff Schenk davanın kapanış konuşmasında, "Holmes" iş başarısızlığına karşı sahtekarlığı seçti. Yatırımcılara ve hastalara karşı dürüst olmamayı seçti. Bu seçim sadece duygusuz değildi, aynı zamanda onu bir suçlu hale getirdi" dedi.

SUÇLAMALARI İNKAR ETTİ 

Öte yandan Holmes’un avukatları onun erkek egemen bir sektörde dalgalar yaratan, kendini adamış ve azimli bir iş kadını olarak niteleyerek savundu. Kendi savunmasında ifade veren Holmes, Theranos'un operasyonundaki hataları kabul etti, ancak hastaları veya yatırımcıları asla bilerek dolandırmadığını söyledi.

Savunma, ayrıca Holmes'un eski iş ortağı ve uzun süreli erkek arkadaşı Ramesh "Sunny" Balwani'yi de suçladı. Duruşmada Holmes, kendisinden 19 yaş büyük olan Balwani'yi duygusal ve cinsel tacizle suçladı.

Holmes, Theranos'u Stanford Üniversitesi'nde kimya mühendisliğini bıraktıktan kısa bir süre sonra bir süre sonra kurmuştu.

Medya patronu Rupert Murdoch ve teknoloji kralı Larry Ellison gibi milyarderlerden 900 milyon dolardan fazla para toplamayı başarmış ve 2018 yılında resmen faaliyetlerini durdurmuştu.